Sloka & Translation

[Dasaratha commences putreshti under the guidance of Rsyasringa---Gods approach Brahma, the creator to suggest means of killing Ravana who could not be killed by anyone except man, monkeys and bears---Visnu appears--gods request Visnu to incarnate in the world of men as son of Dasaratha--He agrees]

మేథావీ తు తతో ధ్యాత్వా స కిఞ్చిదిదముత్తరమ్.

లబ్ధసంజ్ఞస్తతస్తం తు వేదజ్ఞో నృపమబ్రవీత్৷৷1.15.1৷৷

తత: then, మేథావీ great retentive intellectual, వేదజ్ఞ: knowledgeable in vedas, స: he, కిఞ్చిత్ for a little while, ధ్యాత్వా having pondered, తత: there after, లబ్ధసంజ్ఞ: recollected his memory, తమ్ that, నృపమ్ king, అబ్రవీత్ said.

Rsyasringa, a highly intellectual and knowledgeable one in the Vedas, pondered for a while, revived his memory and said to the king.

ఇష్టిం తేహం కరిష్యామి పుత్రీయాం పుత్రకారణాత్.

అథర్వశిరసి ప్రోక్తైర్మన్త్రైస్సిద్ధాం విధానత:৷৷1.15.2৷৷

అహమ్ I, తే for you, పుత్రకారణాత్ for begetting sons, అథర్వశిరసి in 'Atharva Siras' portion of veda, ప్రోక్తై: declared, మన్త్రై: by mantras, సిద్ధామ్ realising the desires, పుత్రీయామ్ capable of bestowing sons, ఇష్టిమ్ sacrifice, విధానత: as per tradition, కరిష్యామి I will perform.

"I shall perform putriyeshti to help you beget sons. This is to be done in accordance with tradition for fulfilment of desires through mantras as declared in a portion of the Vedas, 'atharva siras'" .

తత: ప్రాక్రమదిష్టిం తాం పుత్రీయాం పుత్రకారణాత్.

జుహావ చాగ్నౌ తేజస్వీ మన్త్రదృష్టేన కర్మణా৷৷1.15.3৷৷

తత: then, పుత్రకారాణాత్ for begetting sons, పుత్రీయామ్ for the sake of begetting children, తామ్ ఇష్టిమ్ that sacrifice, ప్రాక్రమ్యత్ having commenced, తేజస్వీ effulgent Rsyasringa మన్త్రదృష్టేన in accordance with mantras, కర్మణా with sacrificial acts, అగ్నౌ in the fire, జుహావ చ poured oblations.

To help Dasaratha beget sons, brilliant Rsyasringa commenced putriyeshti, a sacrifice for begetting children, by pouring oblations into sacrificial fire and chanting mantras in accordance with traditions.

తతో దేవాస్సగన్ధర్వాస్సిద్ధాశ్చ పరమర్షయ: .

భాగప్రతిగ్రహార్థం వై సమవేతా యథావిధి৷৷1.15.4৷৷

తత: thereafater, సగన్ధర్వా: along with gandharvas, దేవా: (celestial deities) devatas, సిద్ధాశ్చ siddhas, పరమర్షయ: great sages, యథావిధి according to tradition, భాగప్రతిగ్రహార్థమ్ to receive their share of offerings, సమవేతా: వై assembled.

All the celestial deities etc., along with gandharvas according to tradition, gathered at the sacrifice to receive their share of offerings.

తాస్సమేత్య యథాన్యాయం తస్మిన్సదసి దేవతా:.

అబ్రువన్ లోకకర్తారం బ్రహ్మాణం వచనం మహత్৷৷1.15.5৷৷

తా: దేవతా: those devatas (celestial deities), యథాన్యాయమ్ as per custom, తస్మిన్ in that, సదసి assembly place, సమేత్య having assembled, లోకకర్తారమ్ creator of the worlds, బ్రహ్మాణమ్ lord Brahma, మహత్ important, వచనమ్ these words, అబ్రువన్ addressed.

All devatas assembled there as per tradition and thus addressed Lord Brahma the creator of the worlds:

భగవన్త్వత్ప్రసాదేన రావణో నామ రాక్షస:.

సర్వాన్నో బాధతే వీర్యాచ్ఛాసితుం తం న శక్నుమ:৷৷1.15.6৷৷

భగవన్ O! Revered lord, రావణో నామ by name Ravana, రాక్షస: rakshasa (demonical in nature), త్వత్ప్రసాదేన by your grace, వీర్యాత్ by the prowess, న: us, సర్వాన్ all, బాధతే is oppressing, తమ్ him, శాసితుమ్ to punish, న శక్నుమ: we are not capable.

"O lord! a rakshasa by name Ravana who had obtained prowess through your grace is oppressing us. We are unable to punish him.

త్వయా తస్మై వరో దత్త: ప్రీతేన భగవన్పురా.

మానయన్తశ్చ తం నిత్యం సర్వం తస్య క్షమామహే৷৷1.15.7৷৷

భగవన్ "O! Venerable lord, పురా earlier, ప్రీతేన by the well pleased, త్వయా by you, తస్మై for him, వర: boon, దత్త: granted, తమ్ that, మానయన్త: honouring, తస్య for his, సర్వమ్ entirely, నిత్యమ్ always, క్షమామహే we endure.

Pleased with his penance, Lord, you had granted him a boon. By honour that boon and daily endure all his cruelty.

ఉద్వేజయతి లోకాన్స్తీనుచ్ఛ్రితాన్ద్వేష్టి దుర్మతి:.

శక్రం త్రిదశరాజానం ప్రధర్షయితుమిచ్ఛతి৷৷1.15.8৷৷

దుర్మతి: evil minded, త్రీన్ three, లోకాన్ worlds, ఉద్వేజయతి inflicting pains, ఉచ్ఛ్రితాన్ the guardians of earth, ద్వేష్టి hates, త్రిదశరాజానమ్ lord of celestial beings, శక్రమ్ Indra, ప్రధర్షయితుమ్ to assault him, ఇచ్ఛతి he is desirous.

The evil-minded Ravana is inflicting pains on the three worlds. He hates the guardians of the earth and intends to assault Indra, lord of the celestials.

ఋషీన్యక్షాన్సగన్ధర్వానసురాన్బ్రాహ్మణాంస్తథా.

అతిక్రామతి దుర్ధర్షో వరదానేన మోహిత:৷৷1.15.9৷৷

దుర్ధష: the unassailable one, వరదానేన because of the boons, మోహిత: is puffed with pride, ఋషీన్ sages, యక్షాన్ yakshas, సగన్ధర్వాన్ along with gandharvas, అసురాన్ asuras, తథా and, బ్రాహ్మణాన్ brahmins, అతిక్రామతి tresspasses.

Because of your boon he has become unassailable and puffed with pride deties sages, yakshas, gandharvas, demons and brahmins.

నైనం సూర్య: ప్రతపతి పార్శ్వే వాతి న మారుత:.

చలోర్మిమాలీ తం దృష్ట్వా సముద్రోపి న కమ్పతే৷৷1.15.10৷৷

ఏనమ్ for him, సూర్య: Sun, న ప్రతపతి does not torment him, మారుత: wind, పార్శ్వే near, న వాతి does not blow, చలోర్మిమాలీ incessantly moving waves, సముద్రోపి even the ocean, తమ్ him, దృష్ట్వా having seen, న కమ్పతే does not stir (shake).

The Sun does not scorch him and the wind does not blow by him. Even the ocean with its incessantly moving waves becomes still in his presence.

తన్మహన్నో భయం తస్మాద్రాక్షసాద్ఘోరదర్శనాత్.

వధార్థం తస్య భగవన్నుపాయం కర్తుమర్హసి৷৷1.15.11৷৷

తత్ for that reason, ఘోరదర్శనాత్ from the one of dreadful appearance, తస్మాత్ from him, రాక్షసాత్ rakshasa, న: for us, మహత్ great, భయమ్ terror, భగవన్ O! Lord, తస్య for his, వధార్థమ్ destruction, ఉపాయమ్ means, కర్తుమ్ to do, అర్హసి you are capable.

His dreamful appearance of that rakshasa strikes terror into us. O Lord! do find some means to kill him".

ఏవముక్తస్సురైస్సర్వైశ్చిన్తయిత్వా తతోబ్రవీత్.

హన్తాయం విదితస్తస్య వధోపాయో దురాత్మన:৷৷1.15.12৷৷

సర్వై: by all, సురై: devatas, ఏవమ్ in this manner, ఉక్త: spoken, చిన్తయిత్వా having reflected, తత: then, అబ్రవీత్ said, తస్య that, దురాత్మన: wicked-minded, అయమ్ this, వధోపాయ: means of destrction, విదిత: is known, హన్త Oh!

After listening to the words of the devatas and reflecting over the matter, Brahma said, "Oh, the means of destruction of that wicked (rakshasa) has struck my mind".

తేన గన్ధర్వయక్షాణాం దేవదానవరక్షసామ్.

అవధ్యోస్మీతి వాగుక్తా తథేత్యుక్తం చ తన్మయా৷৷1.15.13৷৷

తేన by him, గన్ధర్వయక్షాణామ్ of (by) gandharvas and yakshas, దేవదానవరక్షసామ్ gods, demons and rakshasas, అవధ్య: అస్మి I am incapable of being destroyed, ఇతి in this manner, వాక్ words, ఉక్తా spoken, మయా చ by me also, తత్ that one, తథా be it so, ఉక్తమ్ said.

When he asked gandharvas, yakshas, gods, demons or rakshasas should never be able to kill him, I said, "So be it".

నాకీర్తయదవజ్ఞానాత్తద్రక్షో మానుషాన్ ప్రతి.

తస్మాత్స మానుషాద్వధ్యో మృత్యుర్నాన్యోస్య విద్యతే৷৷1.15.14৷৷

తత్ రక్ష: that rakshasa, అవజ్ఞానాత్ due to disdain, మానుషాన్ ప్రతి about the men, న అకీర్తయత్ did not mention, తస్మాత్ for that reason, స: he, మానుషాత్ by man, వధ్య: is fit to be destroyed, అస్య for him, అన్య: any other, మృత్యు: means of death, న విద్యతే is not possible.

"The rakshasa did not include man monkey and bear because of his disdain for men. As such he is fit to be destroyed by a man and not by any other means".

ఏతచ్ఛ్రుత్వా ప్రియం వాక్యం బ్రహ్మణా సముదాహృతమ్.

సర్వే మహర్షయో దేవాః ప్రహృష్టాస్తేభవంస్తదా৷৷1.15.15৷৷

తదా then, బ్రహ్మణా by Brahma, సముదాహృతమ్ mentioned, ఏతత్ these, ప్రియం వాక్యమ్ delighted words, శ్రుత్వా having heard, తే దేవా: those devatas (celestial deities), మహర్షయ: maharshis, సర్వే all, ప్రహృష్టా: అభవన్ felt happy.

Having heard these pleasing words uttered by Brahma, all the devatas and maharshis were overwhelmed with joy.

ఏతస్మిన్నన్తరే విష్ణురుపయాతో మహాద్యుతి:.

శఙ్ఖచక్రగదాపాణి: పీతవాసా జగత్పతి:৷৷1.15.16৷৷

ఏతస్మిన్ అన్తరే at this juncutre, మాహాద్యుతి: highly effulgent, శఙ్ఖచక్రగదాపాణి: bearing in his hands Conch, Discus and Mace, పీతవాసా: attired in yellow apparel, జగత్పతి: lord of the world, విష్ణు: Visnu, ఉపయాత: arrived.

At this juncture Visnu the lord of the world, highly effulgent and bearing conch, discus and mace in his hands and in yellow apparel arrived.

బ్రహ్మణా చ సమాగమ్య తత్ర తస్థౌ సమాహిత:. 1

తమబ్రువన్సురాస్సర్వే సమభిష్టూయ సన్నతా:৷৷1.15.17৷৷

బ్రహ్మణా by Brahma, సమాగమ్య having met, తత్ర there, సమాహిత: with composed mind, తస్థౌ remained, సురా: devatas, సర్వే all, సన్నతా: prostrating, తమ్ him, సమభిష్టూయ paying homage with hymns, అబ్రువన్ spoke.

Lord Visnu stayed there with a composed mind after meeting Brahma Then thus spoke the devatas prostrated before Visnu and paying him homage with hymns.

త్వాన్నియోక్ష్యామహే విష్ణో లోకానాం హితకామ్యయా. 1

రాజ్ఞో దశరథస్య త్వమయోధ్యాధిపతే: ప్రభో:৷৷1.15.18.

ధర్మజ్ఞస్య వదాన్యస్య మహర్షిసమతేజస: . 18

తస్య భార్యాసు తిసృషు హ్రీశ్రీకీర్త్యుపమాసు చ৷৷1.15.19৷৷

విష్ణో పుత్రత్వమాగచ్ఛ కృత్వాత్మానం చతుర్విధమ్. 1

విష్ణో O! Visnu, లోకానామ్ for all the worlds, హితకామ్యయా desirous of doing benefit, త్వామ్ you, నియోక్ష్యామహే we are appointing, విష్ణో O!Visnu, త్వమ్ you, అయోధ్యాధిపతే: of the Sovereign of Ayodhya, ప్రభో: of the king, ధర్మజ్ఞస్య of the righteous, వదాన్యస్య of the generous, మహర్షిసమతేజస: of one equalling rishis in lusture, తస్య his, దశరథస్య రాజ్ఞ: king Dasaratha's హ్రీ శ్రీ కీర్త్యుపమాసు comparable to Hri (Modesty), Shree (auspiciousness), Kirti (fame) the daughters of Daksha, తిసృషు among the three, భార్యాసు wives, ఆత్మానమ్ thy self, చతుర్విధమ్ in four ways, కృత్వా having divided, పుత్రత్వమ్ in the form of sons, ఆగచ్ఛ come.

"O Visnu! we pray for the welfare of all the worlds. The sovereign of Ayodhya, king Dasaratha is a righteous, virtuous and generous king equal with rishis in lusture. Pray form into four and incarnate in the of four sons of his three wives, resembling hri (modesty), shree (auspiciousness), kirti (fame).

తత్ర త్వం మానుషో భూత్వా ప్రవృద్ధం లోకకణ్టకమ్.

అవధ్యం దైవతైర్విష్ణో! సమరే జహి రావణమ్৷৷1.15.20৷৷

విష్ణో: O! Visnu, త్వమ్ you, తత్ర there, మానుష: in the form of man, భూత్వా having been born, ప్రవృద్ధమ్ increasingly becoming arrogant, లోకకణ్టకమ్ source of vexation and terror to the worlds, దైవతై: by gods, అవధ్యమ్ invincible, రావణమ్ Ravana, సమరే in the battle, జహి slay.

"O Visnu! assuring human form, kill Ravana in the battle. He has become a source of torment to the worlds and is invincible by gods.

స హి దేవాంశ్చ గన్ధర్వాన్సిద్ధాంశ్చ మునిసత్తమాన్.

రాక్షసో రావణో మూర్ఖో వీర్యోత్సేకేన బాధతే৷৷1.15.21৷৷

స: that, మూర్ఖ: dull headed, రాక్షస: rakshasa, రావణ: Ravana, దేవాంశ్చ gods, గన్ధర్వాన్ gandharvas, సిద్ధాంశ్చ siddhas, మునిసత్తమాన్ great rishis, వీర్యోత్సేకేన by his haughty prowess, బాధతే హి is tormenting indeed.

"That stupid rakshasa, Ravana, with his haughty prowess, is terrorising the gods, gandharvas, siddhas and great rishis.

ఋషయశ్చ తతస్తేన గన్ధర్వాప్సరసస్తథా.

క్రీడన్తో నన్దనవనే క్రూరేణ కిల హింసితా:৷৷1.15.22৷৷

తత: thus, తేన that, క్రూరేణ by the cruel one, ఋషయశ్చ rishis, తథా and, నన్దనవనే in Nandana groves, క్రీడన్త: sporting, గన్ధర్వాప్సరస: gandharvas and apsaras, హింసితా: కిల are reported to be tortured.

It is reported that a cruel rakshasa with his haughty prowess has tortured rishis, gandharvas and apsaras sporting in Nandana groves.

వధార్థం వయమాయాతాస్తస్య వై మునిభిస్సహ.

సిద్ధగన్ధర్వయక్షాశ్చ తతస్త్వాం శరణం గతా:৷৷1.15.23৷৷

వయమ్ we, సిద్ధగన్ధర్వయక్షాశ్చ siddhas, gandharvas and yakshas, మునిభి: సహ along with ascetics, తస్య his, వధార్థమ్ in order to kill him, ఆయాతా: have come, తత: for that reason, త్వామ్ you, శరణమ్ గతా: we have taken refuge in you.

We siddhas, gandharvas and yakshas along with ascetics, have hence come here to devise ways of his death. We take refuge in you.

త్వం గతి: పరమా దేవ సర్వేషాం న: పరన్తప:.

వధాయ దేవశత్రూణాం నృణాం లోకే మన: కురు৷৷1.15.24৷৷

పరన్తప O!Tormentor of enemies, దేవ O!Visnu, త్వమ్ you, న: సర్వేషామ్ for all of us, పరమా supreme, గతి: refuge, దేవశత్రూణామ్ of the enemies of gods (rakshasas), వధాయ for the destruction, నృణామ్ లోకే in the world of men, మన: mind, కురు resolve.

O tormentor of enemies, O Visnu, you are the supreme, refuge for all of us. Resolve to be born in the world of men for the destruction of enemies of the gods (rakshasas)".

ఏవముక్తస్తు దేవేశో విష్ణుస్త్రిదశపుఙ్గవ:.

పితామహపురోగాంస్తాన్సర్వలోకనమస్కృత:৷৷1.15.25৷৷

అబ్రవీత్త్రిదశాన్సర్వాన్సమేతాన్ధర్మసంహితాన్ ৷৷1.15.26৷৷

త్రిదశపుఙ్గవ: foremost of gods, సర్వలోకనమస్కృత: bowed by all in the worlds, దేవేశ: lord of devatas, celestial beings, విష్ణు: Visnu, ఏవమ్ in this manner, ఉక్త: addressed, సమేతాన్ assembled, ధర్మసంహితాన్ guided by law of righteousness, పితామహపురోగాన్ led by the grand sire, తాన్ those, సర్వాన్ all, త్రిదశాన్ gods, అబ్రవీత్ spoke.

Visnu, the lord of the celestials, foremost among the gods and bowed by all in the worlds addressed the assembled devatas who were guided by the law of righteousness and were led by the grand sire, Brahma.

భయం త్యజత భద్రం వో హితార్థం యుధి రావణమ్.

సపుత్రపౌత్రం సామాత్యం సమిత్రజ్ఞాతిబాన్ధవమ్৷৷1.15.27৷৷

హత్వా క్రూరం దురాత్మానం దేవర్షీణాం భయావహమ్.

దశవర్షసహస్రాణి దశవర్షశతాని చ.

వత్స్యామి మానుషే లోకే పాలయన్పృథివీమిమామ్৷৷1.15.28৷৷

భయమ్ fear, త్యజత abandon, భద్రమ్ blessings (to you), వ: for your, హితార్థమ్ welfare, సపుత్రపౌత్రమ్ along with his sons and grandsons, సామాత్యమ్ along with his ministesrs, సమిత్రజ్ఞాతి బాన్ధవమ్ along with friends, relations and allies, క్రూరమ్ cruel, దురాత్మానమ్ wicked minded, దేవర్షీణామ్ for gods and rishis, భయావహమ్ dreadful, రావణమ్ Ravana, యుధి in the battle, హత్వా after killing, ఇమామ్ పృథివీమ్ this earth, పాలయన్ while ruling, దశవర్షసహస్రాణి ten thousand years, దశవర్షశతాని ten hundred years, మానుషే లోకే in the world of men, వత్స్యామి I will dwell.

ఏవం దత్వా వరం దేవో దేవానాం విష్ణురాత్మవాన్.

మానుషే చిన్తయామాస జన్మభూమిమథాత్మన:৷৷1.15.29৷৷

ఆత్మవాన్ the highest soul, విష్ణు: దేవ: lord Visnu, దేవానామ్ for devatas, ఏవమ్ in this manner, వరమ్ boon, దత్వా having given, అథ there after, ఆత్మన: for himself, మానుషే in the world of men, జన్మభూమిమ్ place of birth, చిన్తయామాస reflected.

Lord Visnu, supreme soul having given boon to devatas in this manner, reflected as to the place where he should take birth as a man in this world of men.

తత: పద్మపలాశాక్ష: కృత్వాత్మానం చతుర్విధమ్.

పితరం రోచయామాస తథా దశరథన్నృపమ్৷৷1.15.30৷৷

తత: thereafter, పద్మపలాశాక్ష: lord having eyes resembling lotus petals, తదా then, ఆత్మానమ్ himself, చతుర్విధమ్ in four ways, కృత్వా having made, దశరథమ్ నృపమ్ king Dasaratha, తథా పితరమ్ as father, రోచయామాస liked.

Thereafter, the Lord with eyes like the lotus petal was pleased to transform himself into four forms and to choose king Dasaratha as his father.

తదా దేవర్షి గన్ధర్వాస్సరుద్రాస్సాప్సరోగణా:.

స్తుతిభిర్దివ్యరూపాభిస్తుష్టువుర్మధుసూదనమ్৷৷1.15.31৷৷

తదా then, సరుద్రా: along with rudras, సాప్సరోగణా: along with groups of apsaras, దేవర్షిగన్ధర్వా: devatas, rishis and gandharvas, దివ్యరూపాభి: celestial beauty, స్తుతిభి: hymns, మధుసూదనమ్ slayer of Madhu, తుష్టువు: praised.

Then along with gandharvas, groups of apsaras, rishis, rudras and devatas sang in praise of the 'Lord Slayer of Madhu', with hymns of celestial beauty.

తముద్ధతం రావణముగ్రతేజసం

ప్రవృద్ధదర్పం త్రిదశేశ్వరద్విషమ్.

విరావణం సాధుతపస్వికణ్టకం

తపస్వినాముద్ధర తం భయావహమ్৷৷1.15.32৷৷

ఉద్ధతమ్ inflamed, ఉగ్రతేజసమ్ one with frightful prowess, ప్రవృద్ధదర్పమ్ having fully grown insolence, త్రిదశేశ్వరద్విషమ్ the enemy of the lord of gods (Indra ), తపస్వికణ్టకమ్ source of vexation to ascetics, తపస్వినామ్ for maharshis, భయావహమ్ dreadful, తమ్ him, తమ్ రావణమ్ that Ravana, విరావణమ్ he who causes grerat agony in the three worlds making people cry loudly, సాధు rightly, ఉద్ధర uproot him.

"Therefore, uproot that mighty Ravana possessing frightful prowess, inflamed pride, limitless insolence causing agony to the three worlds, a source of vexation to ascetics and a dreadful enemy of Indra.

తమేవ హత్వా సబలం సబాన్ధవం

విరావణం రావణమగ్య్రపౌరుషమ్.

స్వర్లోకమాగచ్ఛ గతజ్వరశ్చిరం

సురేన్ద్రగుప్తం గతదోషకల్మషమ్৷৷1.15.33৷৷

సబలమ్ along with his forces, సబాన్ధవమ్ with his relations, విరావణమ్ causing distress in the worlds, అగ్య్రపౌరుషమ్ having foremost manliness, తమ్ ఏవ him only, రావణమ్ Ravana, హత్వా having slain, చిరమ్ in long time, గతజ్వర: purged of distress, సురేన్ద్రగుప్తమ్ protected by Indra, గతదోషకల్మషమ్ freed from faults and sins, స్వర్లోకమ్ celestial region, ఆగచ్ఛ return.

Kill Ravana, the cause of distress in the worlds, kill his forces and relatives. Them return to heaven protected by Indra after freeing from distress, faults and sins".
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే బాలకాణ్డే పఞ్చదశస్సర్గ:৷৷
Thus ends the fifteenth sarga of Balakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.