[Rama's fight with Trisira -- death of Trisira.]
ഖരം തു രാമാഭിമുഖം പ്രയാന്തം വാഹിനീപതിഃ.
രാക്ഷസസ്ത്രിശിരാ നാമ സന്നിപത്യേദമബ്രവീത്৷৷3.27.1৷৷
ഖരം തു രാമാഭിമുഖം പ്രയാന്തം വാഹിനീപതിഃ.
രാക്ഷസസ്ത്രിശിരാ നാമ സന്നിപത്യേദമബ്രവീത്৷৷3.27.1৷৷
Sloka & Translation
രാമാഭിമുഖമ് approaching Rama, പ്രയാന്തമ് marching towards, ഖരമ് Khara, വാഹിനീപതിഃ chief of army, ത്രിശിരാഃ Trisira, നാമ by name, രാക്ഷസഃ demon, സന്നിപത്യ going near, ഇദമ് these words, അബ്രവീത് spoke.
As Khara advanced towards Rama, Trisira the chief of the army approached him and said these words:
മാം നിയോജയ വിക്രാന്ത സന്നിവര്തസ്വ സാഹസാത്.
പശ്യ രാമം മഹാബാഹും സംയുഗേ വിനിപാതിതമ്৷৷3.27.2৷৷
പശ്യ രാമം മഹാബാഹും സംയുഗേ വിനിപാതിതമ്৷৷3.27.2৷৷
വിക്രാന്തഃ valiant Khara, മാമ് me, നിയോജയ assign, സാഹസാത് audacity, നിവര്തസ്വ put down, സംയുഗേ in the combat, വിനിപാതിതമ് thrown down, മഹാബാഹുമ് mighty-armed , രാമമ് Rama, പശ്യ you can see.
O valiant one! assign this work to me. Refrain from this audacity. See how I am going to put down the mighty-armed Rama in the battle.
പ്രതിജാനാമി തേ സത്യമായുധം ചാഹമാലഭേ.
യഥാ രാമം വധിഷ്യാമി വധാര്ഹം സര്വരക്ഷസാമ്৷৷3.27.3৷৷
യഥാ രാമം വധിഷ്യാമി വധാര്ഹം സര്വരക്ഷസാമ്৷৷3.27.3৷৷
അഹമ് I, തേ to you, സത്യമ് truth, പ്രതിജാനാമി I promise, ആയുധം ച on my weapon, ആലഭേ I am touching, യഥാ as, സര്വരക്ഷസാമ് of all demons, വധാര്ഹമ് should be slain, രാമമ് Rama, വധിഷ്യാമി I will kill.
I promise you on my weapon that I will kill Rama.He who killed all demons deserves to be slain.
അഹം വാസ്യ രണേ മൃത്യുരേഷ വാ സമരേ മമ.
വിനിവൃത്യ രണോത്സാഹാന്മുഹൂര്തം പ്രാശ്നികോ ഭവ৷৷3.27.4৷৷
വിനിവൃത്യ രണോത്സാഹാന്മുഹൂര്തം പ്രാശ്നികോ ഭവ৷৷3.27.4৷৷
രണോത്സാഹാത് from the enthusiasm to fight, വിനിവൃത്യ restraining, രണേ in fight, അഹമ് I, അസ്യ his, മൃത്യുഃ death, വാ or, സമരേ in war, ഏഷഃ this person, മമ mine, മുഹൂര്തമ് for a moment, പ്രാശ്നികഃ a judge ഭവ become.
Restrain yourself for a moment from the enthusiasm to fight the war. Please act as an arbitrator and see who is killing whom.
പ്രഹൃഷ്ടോ വാ ഹതേ രാമേ ജനസ്ഥാനം പ്രയാസ്യസി.
മയി വാ നിഹതേ രാമം സംയുഗായോപയാസ്യസി৷৷3.27.5৷৷
മയി വാ നിഹതേ രാമം സംയുഗായോപയാസ്യസി৷৷3.27.5৷৷
രാമേ when Rama, ഹതേ is killed, പ്രഹൃഷ്ടഃ with joy, ജനസ്ഥാനമ് to Janasthanam, പ്രയാസ്യസി വാ you will go or else, മയി വാ when myself, നിഹതേ am killed, സംയുഗായ to the fight, രാമമ് Rama, ഉപയാസ്യസി വാ you can fight.
If Rama is killed be happy and go to Janasthana or else if I am killed you can fight.
ഖരസ്ത്രിശിരസാ തേന മൃത്യുലോഭാത്പ്രസാദിതഃ.
ഗച്ഛ യുധ്യേത്യനുജ്ഞാതോ രാഘവാഭിമുഖോ യയൌ৷৷3.27.6৷৷
ഗച്ഛ യുധ്യേത്യനുജ്ഞാതോ രാഘവാഭിമുഖോ യയൌ৷৷3.27.6৷৷
ഖരഃ Khara, തേന by him, ത്രിശിരസാ by Trisira, മൃത്യുലോഭാത് due to eagerness to face death, പ്രസാദിതഃ persuaded, ഗച്ഛ you may go, യുധ്യ you may fight, ഇതി thus, അനുജ്ഞാതഃ permitted, രാഘവാഭിമുഖഃ forward to Rama, യയൌ he went.
When Khara was prevailed upon by Trisara in that manner with a wish to face death, Khara permitted him by saying 'You may go and fight'.Accordingly he advanced towards Rama.
ത്രിശിരാശ്ച രഥേനൈവ വാജിയുക്തേന ഭാസ്വതാ.
അഭ്യദ്രവദ്രണേ രാമം ത്രിശൃങ്ഗ ഇവ പര്വതഃ৷৷3.27.7৷৷
അഭ്യദ്രവദ്രണേ രാമം ത്രിശൃങ്ഗ ഇവ പര്വതഃ৷৷3.27.7৷৷
ത്രിശിരാശ്ച Trisira also, വാജിയുക്തേന horses harnessed, ഭാസ്വതാ shining, രഥേനൈവ in a chariot, ത്രിശൃങ്ഗഃ three peaked Trishringa, പര്വതഃ ഇവ mountain like, രണേ in war, രാമമ് Rama, അഭ്യദ്രവത് attacked.
Trisira who looked a mountain with three peaks also got horses harnessed to a shining chariot and to attack Rama proceeded.
ശരധാരാസമൂഹാന്സ മഹാമേഘ ഇവോത്സൃജന്.
വ്യസൃജത്സദൃശം നാദം ജലാര്ദ്രസ്യ തു ദുന്ദുഭേഃ৷৷3.27.8৷৷
വ്യസൃജത്സദൃശം നാദം ജലാര്ദ്രസ്യ തു ദുന്ദുഭേഃ৷৷3.27.8৷৷
സഃ that Trisira, മഹാമേഘ ഇവ like a huge cloud, ശരധാരാസമൂഹാന് streams of arrows, ഉത്സൃജന് unleashing, ജലാര്ദ്രസ്യ drenched with water, ദുന്ദുഭേഃ of the drum, സദൃശമ് similar, നാദമ് sound, വ്യസൃജത് released.
Trisira unleashed a stream of arrows like a huge cloud (releasing rain). They produced sound, a drum drenched with water, creates.
ആഗച്ഛന്തം ത്രിശിരസം രാക്ഷസം പ്രേക്ഷ്യ രാഘവഃ.
ധനുഷാ പ്രതിജഗ്രാഹ വിധുന്വന്സായകാന് ശിതാന്৷৷3.27.9৷৷
ധനുഷാ പ്രതിജഗ്രാഹ വിധുന്വന്സായകാന് ശിതാന്৷৷3.27.9৷৷
രാഘവഃ Rama, ആഗച്ഛന്തമ് advancing towards him, രാക്ഷസമ് the demon, ത്രിശിരസമ് Trisira, പ്രേക്ഷയ observing, ശിതാന് sharp, സായകാന് arrow, ധനുഷാ setting the bow, വിധുന്വന് shaking, പ്രതിജഗ്രാഹ retaliated.
On seeing demon Trisira advancing towards him, Rama shook sharp arrows off his bow.
സ സമ്പ്രഹാരസ്തുമുലോ രാമത്രിശിരസോര്മഹാന്.
ബഭൂവാതീവ ബലിനോസ്സിംഹകുഞ്ജരയോരിവ৷৷3.27.10৷৷
ബഭൂവാതീവ ബലിനോസ്സിംഹകുഞ്ജരയോരിവ৷৷3.27.10৷৷
രാമത്രിശിരസോഃ between Rama and Trisira, തുമുലഃ tumultuous, മഹാന് great, സഃ സമ്പ്രഹാരഃ that fight, അതീവ very, ബലിനോഃ strong ones, സിംഹകുഞ്ജരയോഃ ഇവ as between a lion and an elephant, ബഭൂവ took place.
The tumultuous combat between Rama and Trisira looked like the strong fight between a lion and an elephant.
തതസ്ത്രിശിരസാ ബാണൈര്ലലാടേ താഡിതസ്ത്രിഭിഃ.
ആമര്ഷീ കുപിതോരാമസ്സംരബ്ധമിദമബ്രവീത്৷৷3.27.11৷৷
ആമര്ഷീ കുപിതോരാമസ്സംരബ്ധമിദമബ്രവീത്৷৷3.27.11৷৷
തതഃ then, അമര്ഷീ intolerant, രാമഃ Rama, ത്രിശിരസാ by Trisira, ത്രിഭിഃ with three, ബാണൈഃ arrows, ലലാടേ on the forehead, താഡിതഃ was hit, കുപിതഃ a furious one, സംരബ്ധമ് very agitated, ഇദമ് this way, അബ്രവീത് he said.
Then Rama hit with three arrows on the forehead by Trisira flew into a fury and said in a state of great excitement:
അഹോ വിക്രമശൂരസ്യ രാക്ഷസസ്യേദൃശം ബലമ്.
പുഷ്പൈരിവ ശരൈര്യസ്യ ലലാടേസ്മിന്പരിക്ഷതഃ৷৷3.27.12৷৷
പുഷ്പൈരിവ ശരൈര്യസ്യ ലലാടേസ്മിന്പരിക്ഷതഃ৷৷3.27.12৷৷
അഹോ Oh!, വിക്രമശൂരസ്യ of an undaunted hero, രാക്ഷസസ്യ of the demon, ബലമ് strength, ഈദൃശമ് this amount, യസ്യ his, ശരൈഃ with arrows, പുഷ്പൈരിവ with flowers, അസ്മിന് ലലാടേ this forehead, പരിക്ഷതഃ scratched.
Oh! see the strength of this undaunted demon whose arrows fell like flowers on my forehead and only left a scratch.
മമാപി പ്രതിഗൃഹ്ണീഷ്വ ശരാംശ്ചാപഗുണാച്ച്യുതാന്.
ഏവമുക്ത്വാ തു സംരബ്ധശ്ശരാനാശീവിഷോപമാന്.3.27.13৷৷
ത്രിശിരോവക്ഷസി ക്രുദ്ധോ നിജഘാന ചതുര്ദശ.
ഏവമുക്ത്വാ തു സംരബ്ധശ്ശരാനാശീവിഷോപമാന്.3.27.13৷৷
ത്രിശിരോവക്ഷസി ക്രുദ്ധോ നിജഘാന ചതുര്ദശ.
മമ my, ചാപഗുണാതച്ച്യുതാന് released from the string of the bow, ശരാനപി arrows too, പ്രതിഗൃഹ്ണീഷ്വ you may receive, ഏവമ് in that manner, ഉക്ത്വാ having said, സംരബ്ധഃ agitated, ക്രുദ്ധഃ angry, അശീവിഷോപമാന് like the poison of a venomous snake, ചതുര്ദശ fourteen, ശരാന് arrows, ത്രിശിരോവക്ഷസി on the chest of Trisira, നിജഘാന hit.
Receive the arrows released from my bow-string. Saying so, the angry and agitated Rama discharged fourteen arrows, venomous like a snake, on the chest of Trisira .
ചതുര്ഭിസ്തുരഗാനസ്യ ശരൈഃ സന്നതപര്വഭിഃ৷৷3.27.14৷৷
ന്യപാതയത തേജസ്വീ ചതുരസ്തസ്യ വാജിനഃ.
ന്യപാതയത തേജസ്വീ ചതുരസ്തസ്യ വാജിനഃ.
തേജസ്വീ mighty man, സന്നതപര്വഭിഃ with those having strong joints, ചതുര്ഭിഃ with four, ശരൈഃ with arrows, തസ്യ his, അസ്യ his (Rama's), തുരഗാന് swift, ചതുരഃ four, വാജിനഃ horses, ന്യപാതയത threw down.
With four arrows having strong joints, the mighty hero (Rama) threw down his enemy's four swift-footed horses.
അഷ്ടഭിസ്സായകൈസ്സൂതം രഥോപസ്ഥാന്ന്യപാതയത്৷৷3.27.15৷৷
രാമശ്ചിച്ഛേദ ബാണേന ധ്വജം ചാസ്യ സമുച്ഛ്രിതമ്.
രാമശ്ചിച്ഛേദ ബാണേന ധ്വജം ചാസ്യ സമുച്ഛ്രിതമ്.
രാമഃ Rama, അഷ്ടഭിഃ with eight, സായകൈഃ arrows, സൂതമ് charioteer, രഥോപസ്ഥാത് from the top of the chariot, ന്യപാതയത് brought down, ബാണേന by one dart, അസ്യ his, സമുച്ഛ്രിതമ് very lofty, ധ്വജമ് banner, ചിച്ഛേദ shattered to pieces.
Rama brought down the charioteer with eight arrows and with one tore down the lofty banner of the chariot to shreds.
തതോ ഹതരഥാത്തസ്മാദുത്പതന്തം നിശാചരമ്৷৷3.27.16৷৷
ബിഭേദ രാമസ്തം ബാണൈര്ഹൃദയേ സോഭവജ്ജഡഃ.
ബിഭേദ രാമസ്തം ബാണൈര്ഹൃദയേ സോഭവജ്ജഡഃ.
തതഃ then, രാമഃ Rama, തസ്മാത് from that, ഹതരഥാത് from a broken chariot, ഉത്പതന്തമ് one who was running away, തം നിശാചരമ് that demon, ബാണൈഃ with arrows, ഹൃദയേ in the chest, ബിഭേദ hit, സഃ he, ജഡഃ a numb man, അഭവത് became.
Rama then hit the demon with arrows on his chest while he was running away from the broken chariot. The demon became numb.
സായകൈശ്ചാപ്രമേയാത്മാ സാമര്ഷസ്തസ്യ രക്ഷസഃ৷৷3.27.17৷৷
ശിരാംസ്യപാതയദ്രാമോ വേഗവദ്ഭിസ്ത്രിഭിശ്ശിതൈഃ.
ശിരാംസ്യപാതയദ്രാമോ വേഗവദ്ഭിസ്ത്രിഭിശ്ശിതൈഃ.
അപ്രമേയാത്മാ a man of boundless strength, രാമഃ Rama, സാമര്ഷഃ an enraged one, വേഗവദ്ഭി: swift, ശിതൈഃ with sharp ones, ത്രിഭിഃ three, സായകൈഃ with arrows, തസ്യ രക്ഷസഃ that demon's, ശിരാംസി head, അപാതയത് cut down.
The mighty Rama in fury dismembered the heads of that demon with three sharp and swift arrows.
സ ഭൂമൌ രുധിരോദ്ഗാരീ രാമബാണാഭിപീഡിതഃ৷৷3.27.18৷৷
ന്യപതത്പതിതൈഃ പൂര്വം സ്വശിരോഭിര്നിശാചരഃ.
ന്യപതത്പതിതൈഃ പൂര്വം സ്വശിരോഭിര്നിശാചരഃ.
രാമബാണാഭിപീഡിതഃ hit by the arrows of Rama, സഃ നിശാചരഃ that demon, രുധിരോദ്ഗാരീ vomitting blood, പൂര്വമ് a little while ago, പതിതൈഃ fallen down, സ്വശിരോഭിഃ with his heads, ന്യപതത് fell down.
The demon with his heads decapitated, hit by Rama's arrows a little while ago, fell down, vomitting blood.
ഹതശേഷാസ്തതോ ഭഗ്നാ രാക്ഷസാഃ ഖരസംശ്രയാ৷৷3.27.19৷৷
ദ്രവന്തി സ്മ ന തിഷ്ഠന്തി വ്യാഘ്രത്രസ്താ മൃഗാ ഇവ.
ദ്രവന്തി സ്മ ന തിഷ്ഠന്തി വ്യാഘ്രത്രസ്താ മൃഗാ ഇവ.
തതഃ then, ഖരസംശ്രയാ under the protection of Khara, ഹതശേഷാഃ surviving, രാക്ഷസാഃ demons, ഭഗ്നാഃ with broken hearts, വ്യാഘ്രതസ്താഃ those scared of tiger, മൃഗാഃ യഥാ like deer, ദ്രവന്തി സ്മ fast retreated, ന തിഷ്ഠന്തി did not stop.
Those surviving demons who were under the protection of Khara got scared and retreated fast and fled like deer frightened by a tiger.
താന്ഖരോ ദ്രവതോ ദൃഷ്ട്വാ നിവര്ത്യ രുഷിതസ്സ്വയമ്৷৷3.27.20৷৷
രാമമേവാഭിദുദ്രാവ രാഹുശ്ചന്ദ്രമസം യഥാ.
രാമമേവാഭിദുദ്രാവ രാഹുശ്ചന്ദ്രമസം യഥാ.
രുഷിതഃ angry, ഖരഃ Khara, ദ്രവതഃ retreating, താന് them, ദൃഷ്ട്വാ on seeing, സ്വയമ് personally, നിവര്ത്യ turning them back, രാഹുഃ Rahu, ചന്ദ്രമസം യഥാ as towards Moon രാമമേവ towards Rama alone, അഭിദുദ്രാവ ran after.
Personally persuading the fleeing army to come back, the angry Khara leaped forward towards Rama just as Rahu approaches the moon.
ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ അരണ്യകാണ്ഡേ സപ്തവിംശസ്സര്ഗഃ৷৷
Thus ends the twentyseventh sarga of Aranyakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.