[Encounter between Rama and Khara.]
ಖರಂ ತು ವಿರಥಂ ರಾಮೋ ಗದಾಪಾಣಿಮವಸ್ಥಿತಮ್.
ಮೃದುಪೂರ್ವಂ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಪರುಷಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್৷৷3.29.1৷৷
ಖರಂ ತು ವಿರಥಂ ರಾಮೋ ಗದಾಪಾಣಿಮವಸ್ಥಿತಮ್.
ಮೃದುಪೂರ್ವಂ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಪರುಷಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್৷৷3.29.1৷৷
Sloka & Translation
ಮಹಾತೇಜಾ: briliant, ರಾಮಃ Rama, ವಿರಥಮ್: deprived of chariot, ಗದಾಪಾಣಿಮ್ wielding a mace, ಅವಸ್ಥಿತಮ್ stood, ಖರಮ್ Khara, ಮೃದುಪೂರ್ವಮ್ gentle first, ಪರುಷಮ್ harsh ವಾಕ್ಯಮ್ words, ಅಬ್ರವೀತ್ said.
Effulgent Rama looked at Khara who stood with a mace in hand minus his chariot and said to him first in a gentle voice and then harshly :
ಗಜಾಶ್ವರಥಸಮ್ಬಾಧೇ ಬಲೇ ಮಹತಿ ತಿಷ್ಠತಾ.
ಕೃತಂ ಸುದಾರುಣಂ ಕರ್ಮ ಸರ್ವಲೋಕಜುಗುಪ್ಸಿತಮ್৷৷3.29.2৷৷
ಕೃತಂ ಸುದಾರುಣಂ ಕರ್ಮ ಸರ್ವಲೋಕಜುಗುಪ್ಸಿತಮ್৷৷3.29.2৷৷
ಗಜಾಶ್ವರಥಸಮ್ಬಾಧೇ elephants, horses, chariots etc. ಮಹತಿ in a great, ಬಲೇ army, ತಿಷ್ಠತಾ standing, ಸರ್ವಲೋಕಜುಗುಪ್ಸಿತಮ್ despised by the entire world, ಸುದಾರುಣಮ್ very cruel, ಕರ್ಮ deed, ಕೃತಮ್ done.
Although you command a huge army with many elephants, horses, chariots, etc. you have done such cruel deeds that the entire world despises you.
ಉದ್ವೇಜನೀಯೋ ಭೂತಾನಾಂ ನೃಶಂಸಃ ಪಾಪಕರ್ಮಕೃತ್.
ತ್ರಯಾಣಾಮಪಿ ಲೋಕಾನಾಮೀಶ್ವರೋಪಿ ನ ತಿಷ್ಠತಿ৷৷3.29.3৷৷
ತ್ರಯಾಣಾಮಪಿ ಲೋಕಾನಾಮೀಶ್ವರೋಪಿ ನ ತಿಷ್ಠತಿ৷৷3.29.3৷৷
ಭೂತಾನಾಮ್ of all beings, ಉದ್ವೇಜನೀಯಃ causing distress, ಪಾಪಕರ್ಮಕೃತ್ doer of sinful deeds, ನೃಶಂಸಃ wicked, ತ್ರಯಾಣಾಮ್ of the three, ಲೋಕಾನಾಮ್ worlds, ಈಶ್ವರೋಪಿ even if he is the lord, ನ ತಿಷ್ಠತಿ not survive.
One who is wicked, does sinful deeds and causes distress to all beings, will not
survive even if he is the lord of the three worlds.
ಕರ್ಮ ಲೋಕವಿರುದ್ಧಂ ತು ಕುರ್ವಾಣಂ ಕ್ಷಣದಾಚರ.
ತೀಕ್ಷ್ಣಂ ಸರ್ವಜನೋ ಹನ್ತಿ ಸರ್ಪಂ ದುಷ್ಟಮಿವಾಗತಮ್৷৷3.29.4৷৷
ತೀಕ್ಷ್ಣಂ ಸರ್ವಜನೋ ಹನ್ತಿ ಸರ್ಪಂ ದುಷ್ಟಮಿವಾಗತಮ್৷৷3.29.4৷৷
ಕ್ಷಣದಾಚರ O night-ranger ! ಲೋಕವಿರುದ್ಧಮ್ that which is against the world, ಕರ್ಮ deeds, ಕುರ್ವಾಣಮ್ who does, ತೀಕ್ಷ್ಣಮ್ a terrific, ಸರ್ವಜನಃ all people, ಆಗತಮ್ befallen, ದುಷ್ಟಮ್ cruel, ಸರ್ಪಮಿವ like a serpent, ಹನ್ತಿ will kill.
O night-ranger, one who does a horrific deed which is against the world will be killed like an evil serpent come near.
ಲೋಭಾತ್ಪಾಪಾನಿ ಕುರ್ವಾಣಃ ಕಾಮಾದ್ವಾ ಯೋ ನ ಬುಧ್ಯತೇ.
ಭ್ರಷ್ಟಃ ಪಶ್ಯತಿ ತಸ್ಯಾನ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಕರಕಾದಿವ৷৷3.29.5৷৷
ಭ್ರಷ್ಟಃ ಪಶ್ಯತಿ ತಸ್ಯಾನ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಕರಕಾದಿವ৷৷3.29.5৷৷
ಲೋಭಾತ್ out of greed, ಕಾಮಾದ್ವಾ out of passion, ಯಃ whoever, ಪಾಪಾನಿ sinful deeds, ಕುರ್ವಾಣಃ commits, ನ ಬುಧ್ಯತೇ not realise, ಭ್ರಷ್ಠಃ ruined, ಕರಕಾತ್ by a hailstone, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀವ like a lizard, ತಸ್ಯ his, ಅನ್ತಮ್ end, ಪಶ್ಯತಿ will see.
Whoever commits sinful deeds out of greed or passion and without realisation will be ruined at the end like a lizard that eats hailstone (and dies).
ವಸತೋ ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯೇ ತಾಪಸಾನ್ಧರ್ಮಚಾರಿಣಃ.
ಕಿನ್ನು ಹತ್ವಾ ಮಹಾಭಾಗಾನ್ಫಲಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ರಾಕ್ಷಸ৷৷3.29.6৷৷
ಕಿನ್ನು ಹತ್ವಾ ಮಹಾಭಾಗಾನ್ಫಲಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ರಾಕ್ಷಸ৷৷3.29.6৷৷
ರಾಕ್ಷಸ O demon !, ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯೇ in Dandaka forest, ವಸತಃ while residing, ಧರ್ಮಚಾರಿಣಃ those followers of righteous path, ಮಹಾಭಾಗಾನ್ venerable ones , ತಾಪಸಾನ್ ascetics, ಹತ್ವಾ after killing, ಕಿಂ ನು what kind, ಫಲಮ್ fruit, ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸಿ will you get.
O demon ! what benefit will you get by killing the venerable ascetics, followers of righteous path residing in Dandaka forest?
ನ ಚಿರಂ ಪಾಪಕರ್ಮಾಣಃ ಕ್ರೂರಾ ಲೋಕಜುಗುಪ್ಸಿತಾಃ.
ಐಶ್ವರ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತಿಷ್ಠನ್ತಿ ಶೀರ್ಣಮೂಲಾ ಇವ ದ್ರುಮಾಃ৷৷3.29.7৷৷
ಐಶ್ವರ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತಿಷ್ಠನ್ತಿ ಶೀರ್ಣಮೂಲಾ ಇವ ದ್ರುಮಾಃ৷৷3.29.7৷৷
ಪಾಪಕರ್ಮಾಣಃ who do sinful deeds, ಲೋಕಜುಗುಪ್ಸಿತಾಃ despised by the world, ಕ್ರೂರಾಃ cruel, ಐಶ್ವರ್ಯಮ್ prosperity, ಪ್ರಾಪ್ಯ after obtaining, ಶೀರ್ಣಮೂಲಾಃ decayed at the roots, ದ್ರುಮಾಃ ಇವ like trees, ಚಿರಮ್ long time, ನ ತಿಷ್ಟನ್ತಿ will not stand.
Cruel people, who are despised by the world for their sinful deeds, will not be prosperous for long just like trees with decayed roots.
ಅವಶ್ಯಂ ಲಭತೇ ಜನ್ತುಃ ಫಲಂ ಪಾಪಸ್ಯ ಕರ್ಮಣಃ.
ಘೋರಂ ಪರ್ಯಾಗತೇ ಕಾಲೇ ದ್ರುಮಾಃ ಪುಷ್ಪಮಿವಾರ್ತವಮ್৷৷3.29.8৷৷
ಘೋರಂ ಪರ್ಯಾಗತೇ ಕಾಲೇ ದ್ರುಮಾಃ ಪುಷ್ಪಮಿವಾರ್ತವಮ್৷৷3.29.8৷৷
ಕಾಲೇ (at the right) time, ಪರ್ಯಾಗತೇ comes in, ಜನ್ತುಃ people, ಪಾಪಸ್ಯ ಕರ್ಮಣಃ of sinful deeds, ಘೋರಮ್ terrific, ಫಲಮ್ fruit, ದ್ರುಮಾಃ trees, ಆರ್ತವಮ್ in proper season, ಪುಷ್ಪಮಿವ like the flowers, ಅವಶ್ಯಮ್ certainly, ಲಭತೇ will get.
Just as the trees bear flowers at the proper season, so also people will certainly reap the fruits of their terrible, sinful deeds at appropriate time.
ನಚಿರಾತ್ಪ್ರಾಪ್ಯತೇ ಲೋಕೇ ಪಾಪಾನಾಂ ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲಮ್.
ಸವಿಷಾಣಾಮಿವಾನ್ನಾನಾಂ ಭುಕ್ತಾನಾಂ ಕ್ಷಣದಾಚರ৷৷3.29.9৷৷
ಸವಿಷಾಣಾಮಿವಾನ್ನಾನಾಂ ಭುಕ್ತಾನಾಂ ಕ್ಷಣದಾಚರ৷৷3.29.9৷৷
ಕ್ಷಣದಾಚರ O night ranger ! ಲೋಕೇ in the world, ಪಾಪಾನಾಮ್ of sinful, ಕರ್ಮಣಾಮ್ of actions, ಫಲಮ್ result, ಭುಕ್ತಾನಾಮ್ eaten, ಸವಿಷಾಣಾಮ್ poisonous, ಅನ್ನಾನಾಮಿವ like the food, ನಚಿರಾತ್ soon, ಪ್ರಾಪ್ಯತೇ will obtain.
O night-ranger ! people will reap the result of their sinful actions in this world soon like one eating poisonous food.
ಪಾಪಮಾಚರತಾಂ ಘೋರಂ ಲೋಕಸ್ಯಾಪ್ರಿಯಮಿಚ್ಛತಾಮ್.
ಅಹಮಾಸಾದಿತೋ ರಾಜಾ ಪ್ರಾಣಾನ್ಹನ್ತುಂ ನಿಶಾಚರ৷৷3.29.10৷৷
ಅಹಮಾಸಾದಿತೋ ರಾಜಾ ಪ್ರಾಣಾನ್ಹನ್ತುಂ ನಿಶಾಚರ৷৷3.29.10৷৷
ನಿಶಾಚರ night-ranger, ಘೋರಮ್ terrific, ಪಾಪಮ್ sin, ಆಚರತಾಮ್ doers, ಲೋಕಸ್ಯ in this world, ಅಪ್ರಿಯಮ್ offensive actions, ಇಚ್ಛತಾಮ್ who like to do, ಪ್ರಾಣಾನ್ life, ಹನ್ತುಮ್ to put an end, ರಾಜಾ king, ಅಹಮ್ I, ಆಸಾದಿತಃ I have come.
O night-ranger ! I have come with the orders of the king to put an end to the lives of the perpetrators of dreadful, sinful and offensive deeds in this world.
ಅದ್ಯ ಹಿ ತ್ವಾಂ ಮಯಾ ಮುಕ್ತಾಶ್ಶರಾಃ ಕಾಞ್ಚನಭೂಷಣಾಃ.
ವಿದಾರ್ಯಾತಿಪತಿಷ್ಯನ್ತಿ ವಲ್ಮೀಕಮಿವ ಪನ್ನಗಾಃ৷৷3.29.11৷৷
ವಿದಾರ್ಯಾತಿಪತಿಷ್ಯನ್ತಿ ವಲ್ಮೀಕಮಿವ ಪನ್ನಗಾಃ৷৷3.29.11৷৷
ಅದ್ಯ now, ಮಯಾ by me, ಮುಕ್ತಾಃ unleashed, ಕಾಞ್ಚನಭೂಷಣಾಃ adorned with gold ornaments, ಶರಾಃ arrows, ಪನ್ನಗಾಃ like serpent, ವಲ್ಮೀಕಮಿವ like the anthill, ತ್ವಾ you, ವಿದಾರ್ಯ after piercing the body, ಅತಿಪತಿಷ್ಯತನಿ will come out.
Now when I unleash the golden arrows, they will pierce through your body and come out like serpents emerging from the anthill.
ಯೇ ತ್ವಯಾ ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯೇ ಭಕ್ಷಿತಾ ಧರ್ಮಚಾರಿಣಃ.
ತಾನದ್ಯ ನಿಹತಸ್ಸಙ್ಖ್ಯೇ ಸಸೈನ್ಯೋನುಗಮಿಷ್ಯಸಿ৷৷3.29.12৷৷
ತಾನದ್ಯ ನಿಹತಸ್ಸಙ್ಖ್ಯೇ ಸಸೈನ್ಯೋನುಗಮಿಷ್ಯಸಿ৷৷3.29.12৷৷
ತ್ವಯಾ by you, ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯೇ in Dandaka forest, ಯೇ those, ಧರ್ಮಚಾರಿಣಃ righteous people, ಭಕ್ಷಿತಾಃ are eaten, ತಾನ್ those, ಅದ್ಯ now, ಸಙ್ಖ್ಯೇ in the war, ನಿಹತಃ killed, ಸಸೈನ್ಯಃ along with your army, ಅನುಗಮಿಷ್ಯಸಿ will be following.
Slain by me in the battle today, you and your army will follow the righteous men eaten by you in Dandaka forest.
ಅದ್ಯ ತ್ವಾಂ ನಿಹತಂ ಬಾಣೈಃ ಪಶ್ಯನ್ತು ಪರಮರ್ಷಯಃ.
ನಿರಯಸ್ಥಂ ವಿಮಾನಸ್ಥಾ ಯೇ ತ್ವಯಾ ಹಿಂಸಿತಾಃ ಪುರಾ৷৷3.29.13৷৷
ನಿರಯಸ್ಥಂ ವಿಮಾನಸ್ಥಾ ಯೇ ತ್ವಯಾ ಹಿಂಸಿತಾಃ ಪುರಾ৷৷3.29.13৷৷
ಪುರಾ earlier, ತ್ವಯಾ by you, ಯೇ whom, ಹಿಂಸಿತಾಃ tortured, ಪರಮರ್ಷಯಃ great seers, ವಿಮಾನಸ್ಥಾಃ seated in the aerial vehicles, ಅದ್ಯ now, ಬಾಣೈಃ with arrows, ನಿಹತಮ್ killed, ನಿರಯಸ್ಥಮ್ fallen into hell, ತ್ವಾಮ್ you, ಪಶ್ಯನ್ತು see you.
The great seers whom you have earlier tortured and killed will, from their aerial vehicles, see you fallen into hell.
ಪ್ರಹರ ತ್ವಂ ಯಥಾಕಾಮಂ ಕುರು ಯತ್ನಂ ಕುಲಾಧಮ.
ಅದ್ಯ ತೇ ಪಾತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಶಿರಸ್ತಾಲಫಲಂ ಯಥಾ৷৷3.29.14৷৷
ಅದ್ಯ ತೇ ಪಾತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಶಿರಸ್ತಾಲಫಲಂ ಯಥಾ৷৷3.29.14৷৷
ಕುಲಾಧಮ O Nile of the race, ತ್ವಮ್ you, ಯಥಾಕಾಮಮ್ as you wish, ಪ್ರಹರ freely strike at me, ಯತ್ನಮ್ effort, ಕುರು you may do, ಅದ್ಯ now, ತೇ your, ಶಿರಃ head, ತಾಲಫಲಂ ಯಥಾ like a palm fruit, ಪಾತಯಿಷ್ಯಾಮಿ will strike you down.
O vile fellow, now you may strike at me as you please. I will make your head fall down like a palm fruit.
ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ರಾಮೇಣ ಕೃದ್ಧಸ್ಸಂರಕ್ತಲೋಚನಃ.
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಖರೋ ರಾಮಂ ಪ್ರಹಸನ್ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಛಿತಃ৷৷3.29.15৷৷
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಖರೋ ರಾಮಂ ಪ್ರಹಸನ್ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಛಿತಃ৷৷3.29.15৷৷
ರಾಮೇಣ by Rama, ಏವಮ್ in that way, ಉಕ್ತಃ having said, ಖರಃ Khara, ಸಂರಕ್ತಲೋಚನಃ eyes turned red, (ತತಃ then), ಪ್ರಹಸನ್ laughed, ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಛಿತಃ lost his senses in anger, ರಾಮಮ್ to Rama, ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ replied.
Challenged by Rama in that manner, Khara, his senses switched off, eyes turned red due to anger, replied laughing :
ಪ್ರಾಕೃತಾನ್ರಾಕ್ಷಸಾನ್ಹತ್ವಾ ಯುದ್ಧೇ ದಶರಥಾತ್ಮಜ.
ಆತ್ಮನಾ ಕಥಮಾತ್ಮಾನಮಪ್ರಶಸ್ಯಂ ಪ್ರಶಂಸಸಿ৷৷3.29.16৷৷
ಆತ್ಮನಾ ಕಥಮಾತ್ಮಾನಮಪ್ರಶಸ್ಯಂ ಪ್ರಶಂಸಸಿ৷৷3.29.16৷৷
ದಶರಥಾತ್ಮಜ O Rama, son of Dasaratha, ಯುದ್ಧೇ in war, ಪ್ರಾಕೃತಾನ್ ordinary ( people), ರಾಕ್ಷಸಾನ್
demons, ಹತ್ವಾ killing, ಅಪ್ರಶಸ್ಯಮ್ not praiseworthy, ಆತ್ಮಾನಮ್ yourself, ಆತ್ಮನಾ by yourself, ಕಥಮ್ why, ಪ್ರಶಂಸಸಿ praising.
O son of Dasaratha, it is not praiseworthy to kill ordinary demons in war. Why do you praise yourself for it?
ವಿಕ್ರಾನ್ತಾ ಬಲವನ್ತೋ ವಾ ಯೇ ಭವನ್ತಿ ನರರ್ಷಭಾಃ.
ಕಥಯನ್ತಿ ನ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿತ್ತೇಜಸಾ ಸ್ವೇನ ಗರ್ವಿತಾಃ৷৷3.29.17৷৷
ಕಥಯನ್ತಿ ನ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿತ್ತೇಜಸಾ ಸ್ವೇನ ಗರ್ವಿತಾಃ৷৷3.29.17৷৷
ಯೇ those, ನರರ್ಷಭಾಃ best of men, ವಿಕ್ರಾನ್ತಾಃ valiant, ಬಲವನ್ತೋ ವಾ strong, ಭವನ್ತಿ they are, ತೇ they, ಸ್ವೇನ by their own, ತೇಜಸಾ by valour, ಗರ್ವಿತಾಃ proud of, ಕಿಞ್ಚಿತ್ even a little, ನ ಕಥಯನ್ತಿ do not speak of.
The valiant, strong and the best of men do not at all speak proudly of themselves and their valour.
ಪ್ರಾಕೃತಾಸ್ತ್ವಕೃತಾತ್ಮಾನೋ ಲೋಕೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯಪಾಂಸನಾಃ.
ನಿರರ್ಥಕಂ ವಿಕತ್ಥನ್ತೇ ಯಥಾ ರಾಮ ವಿಕತ್ಥಸೇ৷৷3.29.18৷৷
ನಿರರ್ಥಕಂ ವಿಕತ್ಥನ್ತೇ ಯಥಾ ರಾಮ ವಿಕತ್ಥಸೇ৷৷3.29.18৷৷
ರಾಮ Rama, ಲೋಕೇ in the world, ಅಕೃತಾತ್ಮಾನಃ having no control over self, ಪ್ರಾಕೃತಾಸ್ತು common people, ಕ್ಷತ್ರಿಯಪಾಂಸನಾಃ lowest of kshatriyas, ಯಥಾ as, ವಿಕತ್ಥನ್ತೇ they boast, ನಿರರ್ಥಕಮ್ in a meaningless, ವಿಕತ್ಥಸೇ you boast yourself.
O Rama! common people, having no control over themselves and the lowest of kshatriyas boast of themselves in the world in a meaningless way as you are doing (now).
ಕುಲಂ ವ್ಯಪದಿಶನ್ವೀರಸ್ಸಮರೇ ಕೋಭಿಧಾಸ್ಯತಿ.
ಮೃತ್ಯುಕಾಲೇ ಹಿ ಸಮ್ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಸ್ವಯಮಪ್ರಸ್ತವೇ ಸ್ತವಮ್৷৷3.29.19৷৷
ಮೃತ್ಯುಕಾಲೇ ಹಿ ಸಮ್ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಸ್ವಯಮಪ್ರಸ್ತವೇ ಸ್ತವಮ್৷৷3.29.19৷৷
ಮೃತ್ಯುಕಾಲೇ when death, ಸಮ್ಪ್ರಾಪ್ತೇ comes, ವೀರಃ hero, ಕಃ who, ಸಮರೇ in war, ಕುಲಮ್ his race, ವ್ಯಪದಿಶನ್ naming, ಅಪ್ರಸ್ತವೇ unnecessarily, ಸ್ವಯಮ್ himself, ಸ್ತವಮ್ praise, ಅಭಿಧಾಸ್ಯತಿ will talk
of.
When death comes in a battle no hero will name his race and boast of himself unnessarily.
ಸರ್ವಥೈವ ಲಘುತ್ವಂ ತೇ ಕತ್ಥನೇನ ವಿದರ್ಶಿತಮ್.
ಸುವರ್ಣಪ್ರತಿರೂಪೇಣ ತಪ್ತೇನೇವ ಕುಶಾಗ್ನಿನಾ৷৷3.29.20৷৷
ಸುವರ್ಣಪ್ರತಿರೂಪೇಣ ತಪ್ತೇನೇವ ಕುಶಾಗ್ನಿನಾ৷৷3.29.20৷৷
ಕತ್ಥನೇನ by boasting, ತಪ್ತೇನ heated, ಸುವರ್ಣಪ್ರತಿರೂಪೇಣ looking like gold, ಕುಶಾಗ್ನಿನಾ ಇವ by the fire of kusa grass, ಸರ್ವಥೈವ by all means, ತೇ your, ಲಘುತ್ವಮ್ meanness, ವಿದರ್ಶಿತಮ್ is exhibited.
All your meanness is exhibited by your boasting just as the kusa grass caught by fire appears like gold.
ನ ತು ಮಾಮಿಹ ತಿಷ್ಠನ್ತಂ ಪಶ್ಯಸಿ ತ್ವಂ ಗದಾಧರಮ್.
ಧರಾಧರಮಿವಾಕಮ್ಪ್ಯಂ ಪರ್ವತಂ ಧಾತುಭಿಶ್ಚಿತಮ್৷৷3.29.21৷৷
ಧರಾಧರಮಿವಾಕಮ್ಪ್ಯಂ ಪರ್ವತಂ ಧಾತುಭಿಶ್ಚಿತಮ್৷৷3.29.21৷৷
ತ್ವಮ್ you, ಗದಾಧರಮ್ holding a mace, ಇಹ here, ತಿಷ್ಠನ್ತಮ್ while standing, ಧಾತುಭಿಃ with minerals, ಚಿತಮ್ inlaid, ಪರ್ವತಮ್ mountain, ಧರಾಧರಮಿವ like supporter of earth, ಅಕಮ್ಪ್ಯಮ್ unshakeable, ಮಾಮ್ me, ಪಶ್ಯಸಿ you are seeing, ನನು indeed.
Indeed, (it is strange that) you do not see me holding a mace and standing here like an unshakeable mountain which contains minerals and supports the earth.
ಪರ್ಯಾಪ್ತೋಹಂ ಗದಾಪಾಣಿರ್ಹನ್ತುಂ ಪ್ರಾಣಾನ್ರಣೇ ತವ.
ತ್ರಯಾಣಾಮಪಿ ಲೋಕಾನಾಂ ಪಾಶಹಸ್ತ ಇವಾನ್ತಕಃ৷৷3.29.22৷৷
ತ್ರಯಾಣಾಮಪಿ ಲೋಕಾನಾಂ ಪಾಶಹಸ್ತ ಇವಾನ್ತಕಃ৷৷3.29.22৷৷
ಪಾಶಹಸ್ತಃ holding the noose of death, ಅನ್ತಕಃ Yama, ತ್ರಯಾಣಾಮ್ for the three, ಲೋಕಾನಾಮಪಿ ಇವ worlds also, ರಣೇ in war, ತವ your, ಪ್ರಾಣಾನ್ life, ಹನ್ತುಮ್ to kill, ಗದಾಪಾಣಿಃ weilding mace, ಅಹಮ್ I, ಪರ್ಯಾಪ್ತಃ enough.
Just like lord Yama, holding a noose of death is alone enough to destroy the three
worlds, I am alone sufficient to take away your life in war, a mace in hand.
ಕಾಮಂ ಬಹ್ವಪಿ ವಕ್ತವ್ಯಂ ತ್ವಯಿ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ನ ತ್ವಹಮ್.
ಅಸ್ತಂ ಗಚ್ಛೇದ್ಧಿ ಸವಿತಾ ಯುದ್ಧವಿಘ್ನಸ್ತತೋ ಭವೇತ್৷৷3.29.23৷৷
ಅಸ್ತಂ ಗಚ್ಛೇದ್ಧಿ ಸವಿತಾ ಯುದ್ಧವಿಘ್ನಸ್ತತೋ ಭವೇತ್৷৷3.29.23৷৷
ತ್ವಯಿ on you, ಬಹು much, ವಕ್ತವ್ಯಮಪಿ has to be said, ಕಾಮಮ್ indeed, ತು but, ಅಹಮ್ I, ನ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ not speak any more, ಸವಿತಾ Sun, ಅಸ್ತಂ ಗಚ್ಛೇತ್ will set, ತತಃ thereafter, ಯುದ್ಧವಿಘ್ನಃ obstacle to wage war, ಭವೇತ್ will be.
Indeed, I shall not speak any more even though a lot can be said on you. But the Sun is about to set and it will be improper to wage war thereafter.
ಚತುರ್ದಶ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ರಾಕ್ಷಸಾನಾಂ ಹತಾನಿ ತೇ.
ತ್ವದ್ವಿನಾಶಾತ್ಕರೋಮ್ಯೇಷಾಂ ತೇಷಾಮಶ್ರುಪ್ರಮಾರ್ಜನಮ್৷৷3.29.24৷৷
ತ್ವದ್ವಿನಾಶಾತ್ಕರೋಮ್ಯೇಷಾಂ ತೇಷಾಮಶ್ರುಪ್ರಮಾರ್ಜನಮ್৷৷3.29.24৷৷
ತೇ for you, ಏಷಾಂ these, ರಾಕ್ಷಸಾನಾಮ್ of demons, ಚತುರ್ದಶ fourteen, ಸಹಸ್ರಾಣಿ thousand, ಹತಾನಿ killed, ತ್ವದ್ವಿನಾಶಾತ್ by their destruction, ತೇಷಾಮ್ their, ಅಶ್ರುಪ್ರಮಾರ್ಜನಮ್ wiping their tears, ಕರೋಮಿ I shall carry out.
You have killed these fourteen thousand demons. Therefore, I will wipe their tears by destroying you.
ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಪರಮಕ್ರುದ್ಧಸ್ತಾಂ ಗದಾಂ ಪರಮಾಙ್ಗದಃ.
ಖರಶ್ಚಿಕ್ಷೇಪ ರಾಮಾಯ ಪ್ರದೀಪ್ತಾಮಶನಿಂ ಯಥಾ৷৷3.29.25৷৷
ಖರಶ್ಚಿಕ್ಷೇಪ ರಾಮಾಯ ಪ್ರದೀಪ್ತಾಮಶನಿಂ ಯಥಾ৷৷3.29.25৷৷
ಪರಮಾಙ್ಗದಃ adorned with large shoulder bands, ಖರಃ Khara, ಇತಿ thus, ಉಕ್ತ್ವಾ having said, ಪರಮಕ್ರುದ್ಧಃ highly enraged, ಪ್ರದೀಪ್ತಾಮ್ blazing, ಅಶನಿಂ ಯಥಾ like a thunderbolt, ತಾಂ ಗದಾಮ್ that mace, ರಾಮಾಯ at Rama, ಚಿಕ್ಷೇವ hurled.
Having said this, highly enraged Khara adorned with large shoulder bands, hurled at Rama, his mace glowing like a thunderbolt.
ಖರಬಾಹುಪ್ರಯುಕ್ತಾ ಸಾ ಪ್ರದೀಪ್ತಾ ಮಹತೀ ಗದಾ.
ಭಸ್ಮವೃಕ್ಷಾಂಶ್ಚ ಗುಲ್ಮಾಂಶ್ಚ ಕೃತ್ವಾಗಾತ್ತತ್ಸಮೀಪತಃ৷৷3.29.26৷৷
ಭಸ್ಮವೃಕ್ಷಾಂಶ್ಚ ಗುಲ್ಮಾಂಶ್ಚ ಕೃತ್ವಾಗಾತ್ತತ್ಸಮೀಪತಃ৷৷3.29.26৷৷
ಖರಬಾಹುಪ್ರಯುಕ್ತಾ unleashed by Khara's arms, ಪ್ರದೀಪ್ತಾ blazing, ಮಹತೀ huge, ಗದಾ mace, ವೃಕ್ಷಾಂಶ್ಚ trees, ಗುಲ್ಮಾಂಶ್ಚ shrubs, ಭಸ್ಮ ashes, ಕೃತ್ವಾ reduced into, ತತ್ಸಮೀಪತಃ close to him, ಅಗಾತ್ reached.
The huge, blazing mace hurled by Khara's arms reduced the trees and shrubs into ashes and came close to Rama.
ತಾಮಾಪತನ್ತೀಂ ಜ್ವಲತಾಂ ಮೃತ್ಯುಪಾಶೋಪಮಾಂ ಗದಾಮ್.
ಅನ್ತರಿಕ್ಷಗತಾಂ ರಾಮಚಶಿಚ್ಛೇದ ಬಹುಧಾ ಶರೈಃ৷৷3.29.27৷৷
ಅನ್ತರಿಕ್ಷಗತಾಂ ರಾಮಚಶಿಚ್ಛೇದ ಬಹುಧಾ ಶರೈಃ৷৷3.29.27৷৷
ಆಪತನ್ತೀ falling down, ಜ್ವಲತಾಮ್ burning, ಮೃತ್ಯುಪಾಶೋಪಮಾಮ್ like the noose of death, ತಾಂ ಗದಾಮ್ that mace, ಅನ್ತರಿಕ್ಷಗತಾಮ್ in the sky, ರಾಮಃ Rama, ಶರೈಃ arrows, ಬಹುಧಾ several pieces, ಚಿಚ್ಛೇದ shattered.
The mace, which moved in the sky burning like the noose of death was shattered to pieces by Rama.
ಸಾ ವಿಕೀರ್ಣಾ ಶರೈರ್ಭಗ್ನಾ ಪಪಾತ ಧರಣೀತಲೇ.
ಗದಾ ಮನ್ತ್ರೌಷಧಬಲೈರ್ವ್ಯಾಲೀವ ವಿನಿಪಾತಿತಾ৷৷3.29.28৷৷
ಗದಾ ಮನ್ತ್ರೌಷಧಬಲೈರ್ವ್ಯಾಲೀವ ವಿನಿಪಾತಿತಾ৷৷3.29.28৷৷
ಶರೈಃ arrows, ಭಗ್ನಾ broken, ಸಾ ಗದಾ the mace, ಮನ್ತ್ರೌಷಧಬಲೈಃ on the strength of mantras and medicines, ವಿನಿಪಾತಿತಾ fell down, ವ್ಯಾಲೀವ like a female serpent, ವಿಕೀರ್ಣಾ scattered, ಧರಣೀತಲೇ on the ground, ಪಪಾತ fell down.
The mace shattered by the arrows of Rama , fell down scattered to pieces on the ground like a female serpent subdued by the force of mantras and medicine.
ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಅರಣ್ಯಕಾಣ್ಡೇ ಏಕೋನತ್ರಿಂಶಸ್ಸರ್ಗಃ৷৷
Thus ends the twentyninth sarga of Aranyakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.