[Ravana asks Sita to seek his hand -- Sita's refusal.]
ರಾವಣೇನ ತು ವೈದೇಹೀ ತದಾ ಪೃಷ್ಟಾ ಜಿಹೀರ್ಷತಾ.
ಪರಿವ್ರಾಜಕರೂಪೇಣ ಶಶಂಸಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಾ৷৷3.47.1৷৷
ರಾವಣೇನ ತು ವೈದೇಹೀ ತದಾ ಪೃಷ್ಟಾ ಜಿಹೀರ್ಷತಾ.
ಪರಿವ್ರಾಜಕರೂಪೇಣ ಶಶಂಸಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಾ৷৷3.47.1৷৷
Sloka & Translation
ತದಾ then, ಜಿಹೀರ್ಷುಣಾ of crooked intention of abducting, ಪರಿವ್ರಾಜಕರೂಪೇಣ in the guise of a mendicant, ರಾವಣೇನ by Ravana, ಪೃಷ್ಟಾ was asked, ವೈದೇಹೀ Vaidehi, ಆತ್ಮಾನಮ್ about her, ಆತ್ಮನಾ herself, ಶಶಂಸ told.
Then Ravana in the guise of a mendicant with crooked intention to abduct her, asked Vaidehi to tell him about herself.
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಶ್ಚಾತಿಥಿಶ್ಚಾಯಮನುಕ್ತೋ ಹಿ ಶಪೇತ ಮಾಮ್.
ಇತಿ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಮುಹೂರ್ತಂ ತು ಸೀತಾ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್৷৷3.47.2৷৷
ಇತಿ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಮುಹೂರ್ತಂ ತು ಸೀತಾ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್৷৷3.47.2৷৷
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಶ್ಚ a brahmin, ಅತಿಥಿಶ್ಚ also a guest, ಅಯಮ್ this man, ಅನುಕ್ತಃ unanswered, ಮಾಮ್ me, ಶಪೇತ ಹಿ may curse, ಇತಿ thus, ಮುಹೂರ್ತಮ್ for a moment, ಧ್ಯಾತ್ವಾ thought, ಸೀತಾ Sita, ವಚನಮ್ these words, ಅಬ್ರವೀತ್ said.
'He is a brahmin and also a guest. If unanswered he may curse me'. Thinking this Sita thought for a moment and said:
ದುಹಿತಾ ಜನಕಸ್ಯಾಹಂ ಮೈಥಿಲಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ.
ಸೀತಾ ನಾಮ್ನಾಸ್ಮಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ರಾಮಭಾರ್ಯಾ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮ৷৷3.47.3৷৷
ಸೀತಾ ನಾಮ್ನಾಸ್ಮಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ರಾಮಭಾರ್ಯಾ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮ৷৷3.47.3৷৷
ದ್ವಿಜೋತ್ತಮ O best of brahmin, ಅಹಮ್ I am, ಮೈಥಿಲಸ್ಯ of the king of Maithila, ಮಹಾತ್ಮನಃ of the great king, ಜನಕಸ್ಯ Janaka's, ದುಹಿತಾ daughter, ನಾಮ್ನಾ by name, ಸೀತಾ ಅಸ್ಮಿ Sita, ರಾಮಭಾರ್ಯಾ wife of Rama, ತೇ to you, ಭದ್ರಮ್ be pleased.
O best of brahmins! be pleased to know I am Sita by name, daughter of the great Janaka, king of Mithila and wife of Rama.
ಉಷಿತ್ವಾ ದ್ವಾದಶ ಸಮಾ ಇಕ್ಷ್ವಾಕುಣಾಂ ನಿವೇಶನೇ.
ಭುಞ್ಜಾನಾ ಮಾನುಷಾನ್ಭೋಗಾನ್ಸರ್ವಕಾಮಸಮೃದ್ಧಿನೀ৷৷3.47.4৷৷
ಭುಞ್ಜಾನಾ ಮಾನುಷಾನ್ಭೋಗಾನ್ಸರ್ವಕಾಮಸಮೃದ್ಧಿನೀ৷৷3.47.4৷৷
ದ್ವಾದಶ twelve, ಸಮಾಃ years, ಇಕ್ಷ್ವಾಕೂಣಾಮ್ of the Ikshvaku family, ನಿವೇಶನೇ in the house, ಉಷಿತ್ವಾ lived, ಮಾನುಷಾನ್ of mortals, ಭೋಗಾನ್ pleasures, ಭುಞ್ಜಾನಾ enjoying, ಸರ್ವಕಾಮಸಮೃದ್ಧಿನೀ all my desires fulfilled.
I lived in the house of the Ikshvakus for twelve years and enjoyed all kinds of pleasures meant for mortals.
ತತಸ್ತ್ರಯೋದಶೇ ವರ್ಷೇ ರಾಜಾಮನ್ತ್ರಯತ ಪ್ರಭುಃ.
ಅಭಿಷೇಚಯಿತುಂ ರಾಮಂ ಸಮೇತೋ ರಾಜಮನ್ತ್ರಿಭಿಃ৷৷3.47.5৷৷
ಅಭಿಷೇಚಯಿತುಂ ರಾಮಂ ಸಮೇತೋ ರಾಜಮನ್ತ್ರಿಭಿಃ৷৷3.47.5৷৷
ತತಃ then, ಪ್ರಭುಃ ರಾಜಾ king and lord, ತ್ರಯೋದಶೇ ವರ್ಷೇ in the thirteenth year, ರಾಜಮನ್ತ್ರಿಭಿಃ kings and ministers, ಸಮೇತಃ together, ರಾಮಮ್ for Rama, ಅಭಿಷೇಚಯಿತುಮ್ to consecrate, ಅಮನ್ತ್ರಯತ consulted.
In the thirteenth year, the king and lord Dasaratha consulted other kings and ministers to consecrate Rama.
ತಸ್ಮಿನ್ಸಮ್ಭ್ರಿಯಮಾಣೇ ತು ರಾಘವಸ್ಯಾಭಿಷೇಚನೇ.
ಕೈಕೇಯೀ ನಾಮ ಭರ್ತಾರಮಾರ್ಯಾ ಸಾ ಯಾಚತೇ ವರಮ್৷৷3.47.6৷৷
ಕೈಕೇಯೀ ನಾಮ ಭರ್ತಾರಮಾರ್ಯಾ ಸಾ ಯಾಚತೇ ವರಮ್৷৷3.47.6৷৷
ರಾಘವಸ್ಯ Rama's, ತಸ್ಮಿನ್ in that, ಅಭಿಷೇಚನೇ consecration, ಸಮ್ಭ್ರಿಯಮಾಣೇ arrangements were being made, ಕೈಕೇಯೀ ನಾಮ Kaikeyi by name, ಸಾ she, ಭರ್ತಾರಮ್ her husband, ಆರ್ಯಾ lady, ವರಮ್ boon, ಯಾಚತೇ sought.
Arrangements for consecration were on when queen Kaikeyi sought a boon from the king.
ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ ತು ಕೈಕೇಯೀ ಶ್ವಶುರಂ ಸುಕೃತೇನ ಮೇ.
ಮಮ ಪ್ರವ್ರಾಜನಂ ಭರ್ತುರ್ಭರತಸ್ಯಾಭಿಷೇಚನಮ್৷৷3.47.7৷৷
ದ್ವಾವಯಾಚತ ಭರ್ತಾರಂ ಸತ್ಯಸನ್ಧಂ ನೃಪೋತ್ತಮಮ್.
ಮಮ ಪ್ರವ್ರಾಜನಂ ಭರ್ತುರ್ಭರತಸ್ಯಾಭಿಷೇಚನಮ್৷৷3.47.7৷৷
ದ್ವಾವಯಾಚತ ಭರ್ತಾರಂ ಸತ್ಯಸನ್ಧಂ ನೃಪೋತ್ತಮಮ್.
ಕೈಕೇಯೀ Kaikeyi, ಮೇ ಶ್ವಶುರಮ್ my father-in-law, ಸುಕೃತೇನ by good luck, ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಯ extracted a promise ( married for a consideration), ಸತ್ಯಸನ್ಧಮ್ truthful, ನೃಪೋತ್ತಮಮ್ best of kings, ಭರ್ತಾರಮ್ husband's, ಮಮ ಭರ್ತುಃ of my husband, ಪ್ರವ್ರಾಜನಮ್ banishment, ಭರತಸ್ಯ Bharata's, ಅಭಿಷೇಚನಮ್ consecration, ದ್ವೌ two (boons), ಅಯಾಚತ asked.
For the fulfilment of the promise made to Kaikeyi earlier by my truthful father-in- law, who, to my good luck, was the best of kings, she asked for two boons. One was banishment of my husband and second, consecration of Bharata.
ನಾದ್ಯ ಭೋಕ್ಷ್ಯೇ ನ ಚ ಸ್ವಪ್ಸ್ಯೇ ನ ಪಾಸ್ಯೇಚ ಕಥಞ್ಚನ৷৷3.47.8৷৷
ಏಷ ಮೇ ಜೀವಿತಸ್ಯಾನ್ತೋ ರಾಮೋ ಯದ್ಯಭಿಷಿಚ್ಯತೇ.
ಏಷ ಮೇ ಜೀವಿತಸ್ಯಾನ್ತೋ ರಾಮೋ ಯದ್ಯಭಿಷಿಚ್ಯತೇ.
ಅದ್ಯ today, ರಾಮಃ Rama, ಯದಿಅಭಿಷಿಚ್ಯತೇ if consecrated, ನ ಭೋಕ್ಷ್ಯೇ I will not eat, ನ ಚ ಸ್ವಪ್ಸ್ಯೇ I will not sleep, ಕಥಞ್ಚನ in any way, ನಪಾಸ್ಯೇ ಚ I will not drink, ಏಷಃ this is, ಮೇ my, ಜೀವಿತಸ್ಯ life's, ಅನ್ತಃ an end.
'I shall not eat, or sleep or even drink if Rama is consecrated and I shall put an end to my life itself' (said Kaikeyi).
ಇತಿ ಬ್ರುವಾಣಾಂ ಕೈಕೇಯೀಂ ಶ್ವಶುರೋ ಮೇ ಸ ಮಾನದಃ৷৷3.47.9৷৷
ಅಯಾಚತಾರ್ಥೈರನ್ವರ್ಥೈರ್ನ ಚ ಯಾಞ್ಚಾಂ ಚಕಾರ ಸಾ.
ಅಯಾಚತಾರ್ಥೈರನ್ವರ್ಥೈರ್ನ ಚ ಯಾಞ್ಚಾಂ ಚಕಾರ ಸಾ.
ಇತಿ thus, ಬ್ರುವಾಣಾಮ್ while speaking, ಕೈಕೇಯೀಮ್ to Kaikeyi, ಮಾನದಃ respectable, ಸಃ he, ಮೇ my, ಶ್ವಶುರಃ father-in-law, ಅನ್ವರ್ಥೈಃ ಅರ್ಥೈಃ riches, ಅಯಾಚತ requested, ಸಾ she, ಯಾಞ್ಚಾಮ್ soliciting, ನ ಚ ಚಕಾರ not agreed.
The king, my father-in-law, who respected her offered riches. Which she did not accept.
ಮಮ ಭರ್ತಾಮಹಾತೇಜಾ ವಯಸಾ ಪಞ್ಚವಿಂಶಕಃ৷৷3.47.10৷৷
ಅಷ್ಟಾದಶ ಹಿ ವರ್ಷಾಣಿ ಮಮ ಜನ್ಮನಿ ಗಣ್ಯತೇ.
ಅಷ್ಟಾದಶ ಹಿ ವರ್ಷಾಣಿ ಮಮ ಜನ್ಮನಿ ಗಣ್ಯತೇ.
ಮಹಾತೇಜಾಃ very bold, ಮಮ ಭರ್ತಾ my husband, ವಯಸಾ by age, ಪಞ್ಚವಿಂಶಕಃ twenty five, ಮಮ mine, ಜನ್ಮನಿ completed after birth, ಅಷ್ಟಾದಶ eighteen, ವರ್ಷಾಣಿ years, ಗಣ್ಯತೇ is counted.
My husband who was very bold was twentyfive years and I had completed eighteen years since my birth.
ರಾಮೇತಿ ಪ್ರಥಿತೋ ಲೋಕೇ ಗುಣವಾನ್ಸತ್ಯವಾನ್ಶುಚಿಃ৷৷3.47.11৷৷
ವಿಶಾಲಾಕ್ಷೋ ಮಹಾಬಾಹುಸ್ಸರ್ವಭೂತಹಿತೇ ರತಃ.
ವಿಶಾಲಾಕ್ಷೋ ಮಹಾಬಾಹುಸ್ಸರ್ವಭೂತಹಿತೇ ರತಃ.
ರಾಮೇತಿ known as Rama, ಲೋಕೇ in the world, ಪ್ರಥಿತಃ famous, ಗುಣವಾನ್ virtuous, ಸತ್ಯವಾನ್ truthful, ಶುಚಿಃ pure, ವಿಶಾಲಾಕ್ಷಃ large- eyed, ಮಹಾಬಾಹುಃ large-armed, ಸರ್ವಭೂತಹಿತೇ in the well-being of all, ರತಃ engaged.
My husband known in the world as Rama is large-eyed, long-armed, virtuous, truthful, pure and is always engaged in the welfare of all beings.
ಕಾಮಾರ್ತಸ್ತು ಮಹಾತೇಜಾಃ ಪಿತಾ ದಶರಥಸ್ಸ್ವಯಮ್৷৷3.47.12৷৷
ಕೈಕೇಯ್ಯಾಃ ಪ್ರಿಯಕಾಮಾರ್ಥಂ ತಂ ರಾಮಂ ನಾಭ್ಯಷೇಚಯತ್.
ಕೈಕೇಯ್ಯಾಃ ಪ್ರಿಯಕಾಮಾರ್ಥಂ ತಂ ರಾಮಂ ನಾಭ್ಯಷೇಚಯತ್.
ಕಾಮಾರ್ತಃ overcome by love, ಮಹಾತೇಜಾಃ brilliant, ಪಿತಾ father, ದಶರಥಃ Dasaratha, ಸ್ವಯಮ್ himself, ಕೈಕೇಯ್ಯಾಃ Kaikeyi, ಪ್ರಿಯಕಾಮಾರ್ಥಮ್ to please her, ತಂ ರಾಮಮ್ Rama, ನಾಭ್ಯಷೇಚಯತ್ not consecrated.
The brilliant king, Dasaratha, father of Rama, overcome by passion, did not consecrate Rama in order to please Kaikeyi.
ಅಭಿಷೇಕಾಯ ತು ಪಿತುಸ್ಸಮೀಪಂ ರಾಮಮಾಗತಮ್৷৷3.47.13৷৷
ಕೈಕೇಯೀ ಮಮ ಭರ್ತಾರಮಿತ್ಯುವಾಚ ಧೃತಂ ವಚಃ.
ಕೈಕೇಯೀ ಮಮ ಭರ್ತಾರಮಿತ್ಯುವಾಚ ಧೃತಂ ವಚಃ.
ಅಭಿಷೇಕಾಯ for consecration, ತು but, ಸಮೀಪಮ್ near, ಆಗತಮ್ reached, ಮಮ ಭರ್ತಾರಮ್ to my husband, ರಾಮಮ್ Rama, ಇತಿ ಧೃತಮ್ in unhesitating ವಚಃ words, ಉವಾಚ said.
When my husband Rama approached his father for the consecration she said these unhesitating words:
ತವ ಪಿತ್ರಾ ಸಮಾಜ್ಞಪ್ತಂ ಮಮೇದಂ ಶೃಣು ರಾಘವ৷৷3.47.14৷৷
ಭರತಾಯ ಪ್ರದಾತವ್ಯಮಿದಂ ರಾಜ್ಯಮಕಣ್ಟಕಮ್.
ಭರತಾಯ ಪ್ರದಾತವ್ಯಮಿದಂ ರಾಜ್ಯಮಕಣ್ಟಕಮ್.
ರಾಘವ O Rama, ತವ your, ಪಿತ್ರಾ by father, ಸಮಾಜ್ಞಪ್ತಮ್ is ordered, ಇದಮ್ this way, ಶೃಣು listen, ಅಕಣ್ಟಕಮ್ without any obstacles, ಇದಂ ರಾಜ್ಯಮ್ this kingdom, ಭರತಾಯ to Bharata, ಪ್ರದಾತವ್ಯಮ್ should be bestowed.
'O Rama, listen, your father has ordered that this kingdom be bestowed on Bharata without any obstacles.
ತ್ವಯಾ ಹಿ ಖಲು ವಸ್ತವ್ಯಂ ನವ ವರ್ಷಾಣಿ ಪಞ್ಚ ಚ৷৷3.47.15৷৷
ವನೇ ಪ್ರವ್ರಜ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥ ಪಿತರಂ ಮೋಚಯಾನೃತಾನ್.
ವನೇ ಪ್ರವ್ರಜ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥ ಪಿತರಂ ಮೋಚಯಾನೃತಾನ್.
ಕಾಕುತ್ಸ್ಥ Rama of the Kakutstha dynasty, ತ್ವಯಾ by you, ನವ ಪಞ್ಚ ಚ ವರ್ಷಾಣಿ fourteen years, ವನೇ in the forest, ವಸ್ತವ್ಯಮ್ ಖಲು you should live indeed, ಪ್ರವ್ರಜ proceed in exile, ಪಿತರಮ್ to father, ಅನೃತಾತ್ from falsehood, ಮೋಚಯ save him.
'O Rama of the Kakutstha dynasty, you should live in the forest for fourteen years and save your father from falsehood'.
ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಚ ತಾಂ ರಾಮಃ ಕೈಕೇಯೀಮಕುತೋಭಯಃ৷৷3.47.16৷৷
ಚಕಾರ ತದ್ವಚಸ್ತಸ್ಯಾ ಮಮ ಭರ್ತಾ ದೃಢವ್ರತಃ.
ಚಕಾರ ತದ್ವಚಸ್ತಸ್ಯಾ ಮಮ ಭರ್ತಾ ದೃಢವ್ರತಃ.
ಅಕುತೋಭಯಃ a fearless man, ದೃಢವ್ರತಃ of firm resolution, ಮಮ ಭರ್ತಾ my husband, ರಾಮಃ Rama, ತಥೇತಿ be it so, ತಾಮ್ her, ಕೈಕೇಯೀಮ್ to Kaikeyi, ಉಕ್ತ್ವಾ said, ತಸ್ಯಾಃ her, ತತ್ those, ವಚಃ words, ಚಕಾರ executed.
My husband Rama, a man of fearlessness and firm resolution, said to Kaikeyi 'Be it so' and carried out her words.
ದದ್ಯಾನ್ನ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣೀಯಾತ್ಸತ್ಯಂ ಬ್ರೂಯಾನ್ನ ಚಾನೃತಮ್৷৷3.47.17৷৷
ಏತದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ರಾಮಸ್ಯ ಧ್ರೃವಂ ವ್ರತಮನುತ್ತಮಮ್.
ಏತದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ರಾಮಸ್ಯ ಧ್ರೃವಂ ವ್ರತಮನುತ್ತಮಮ್.
ದದ್ಯಾತ್ giver, ನ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣೀಯಾತ್ not receive, ಸತ್ಯಮ್ truth, ಬ್ರೂಯಾತ್ utter, ಅನೃತಮ್ other than truth, ನ ಚ not utter, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ brahmin, ಏತತ್ this is, ರಾಮಸ್ಯ Rama's, ಧೃವಮ್ resolve, ಅನುತ್ತಮಮ್ very great, ವ್ರತಮ್ vow.
O brahmin! this is his firm resolve and his great vow: 'One should give and never take; one should speak the truth and nothing but he truth.'
ತಸ್ಯ ಭ್ರಾತಾ ತು ದ್ವೈಮಾತ್ರೋ ಲಕ್ಷ್ಮಣೋ ನಾಮ ವೀರ್ಯವಾನ್৷৷3.47.18৷৷
ರಾಮಸ್ಯ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಸ್ಸಹಾಯಸ್ಸಮರೇರಿಹಾ.
ರಾಮಸ್ಯ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಸ್ಸಹಾಯಸ್ಸಮರೇರಿಹಾ.
ತಸ್ಯ ರಾಮಸ್ಯ such Rama's, ದ್ವೈಮಾತ್ರಃ ಭ್ರಾತಾ second mother's son, half- brother, ವೀರ್ಯವಾನ್ strong, ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಃ tiger among men, ಅರಿಹಾ slayer of enemies, ಲಕ್ಷ್ಮಣೋ ನಾಮ by name Lakshmana, ಸಮರೇ in battle, ಸಹಾಯ: companion.
Son to the second mother of Rama, his mighty half-brother, by name, Lakshmana, a tiger among men and a slayer of enemies in battle is a companion to him.
ಸ ಭ್ರಾತಾ ಲಕ್ಷ್ಮಣೋ ನಾಮ ಧರ್ಮಚಾರೀ ದೃಢವ್ರತಃ৷৷3.47.19৷৷
ಅನ್ವಗಚ್ಛದ್ದನುಷ್ಪಾಣಿಃ ಪ್ರವ್ರಜನ್ತಂ ಮಯಾ ಸಹ.
ಅನ್ವಗಚ್ಛದ್ದನುಷ್ಪಾಣಿಃ ಪ್ರವ್ರಜನ್ತಂ ಮಯಾ ಸಹ.
ಧರ್ಮಚಾರೀ righteous, ದೃಢವ್ರತಃ steadfast, ಲಕ್ಷ್ಮಣೋ ನಾಮ Lakshmana by name, ಸಃ ಭ್ರಾತಾ his brother, ಧನುಷ್ಪಾಣಿಃ wielder of bow, ಮಯಾ ಸಹ along with me, ಪ್ರವ್ರಜನ್ತಮ್ as he was being exiled, ಅನ್ವಗಚ್ಛತ್ came along.
Lakshmana, his brother, is righteous and steadfast. Bow in hand, he followed Rama along with me, into exile.
ಜಟೀ ತಾಪಸರೂಪೇಣ ಮಯಾ ಸಹ ಸಹಾನುಜಃ৷৷3.47.20৷৷
ಪ್ರವಿಷ್ಟೋ ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯಂ ಧರ್ಮನಿತ್ಯೋ ಜಿತೇನ್ದ್ರಿಯಃ.
ಪ್ರವಿಷ್ಟೋ ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯಂ ಧರ್ಮನಿತ್ಯೋ ಜಿತೇನ್ದ್ರಿಯಃ.
ಧರ್ಮನಿತ್ಯಃ ever righteous, ಜಿತೇನ್ದ್ರಿಯಃ self-controlled, ಜಟೀ with matted locks, ಮಯಾ ಸಹ along with me, ಸಹಾನುಜಃ with his brother, ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯಮ್ Dandaka forest, ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ entered.
Rama who is ever righteous and self-controlled entered the Dandaka forest with matted locks, his brother and me.
ತೇ ವಯಂ ಪ್ರಚ್ಯುತಾ ರಾಜ್ಯಾತ್ಕೈಕೇಯ್ಯಾಸ್ತು ಕೃತೇ ತ್ರಯಃ৷৷3.47.21৷৷
ವಿಚರಾಮೋ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ವನಂ ಗಮ್ಭೀರಮೋಜಸಾ.
ವಿಚರಾಮೋ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ವನಂ ಗಮ್ಭೀರಮೋಜಸಾ.
ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ O best among brahmins, ತೇ those of us, ವಯಮ್ we, ತ್ರಯಃ three of us, ಕೈಕೇಯ್ಯಾಃ ಕೃತೇ on account of Kaikeyi, ರಾಜ್ಯಾತ್ from kingdom, ಪ್ರಚ್ಯುತಾಃ dislodged, ಓಜಸಾ with valour, ಗಮ್ಭೀರಮ್ deep, ವನಮ್ forest, ವಿಚರಾಮಃ wandering.
O best of brahmins! three of us have been wandering with courage in the deep forest, dislodged from the kingdom on account of Kaikeyi.
ಸಮಾಶ್ವಸ ಮುಹೂರ್ತಂ ತು ಶಕ್ಯಂ ವಸ್ತುಮಿಹ ತ್ವಯಾ৷৷3.47.22৷৷
ಆಗಮಿಷ್ಯತಿ ಮೇ ಭರ್ತಾ ವನ್ಯಮಾದಾಯ ಪುಷ್ಕಲಮ್.
ರುರೂನ್ಗೋಧಾ ನ್ವರಾಹಾಂಶ್ಚ ಹತ್ವಾದಾಯಾಮಿಷಾನ್ಬಹೂನ್৷৷3.47.23৷৷
ಆಗಮಿಷ್ಯತಿ ಮೇ ಭರ್ತಾ ವನ್ಯಮಾದಾಯ ಪುಷ್ಕಲಮ್.
ರುರೂನ್ಗೋಧಾ ನ್ವರಾಹಾಂಶ್ಚ ಹತ್ವಾದಾಯಾಮಿಷಾನ್ಬಹೂನ್৷৷3.47.23৷৷
ಮುಹೂರ್ತಮ್ for a while, ಸಮಾಶ್ವಸ take rest, ತ್ವಯಾ by you, ಇಹ here, ವಸ್ತುಮ್ to stay, ಶಕ್ಯಮ್ it is possible, ಮೇ ಭರ್ತಾ my husband, ರುರೂನ್ deer, ಗೋಧಾಃ alligators, ವರಾಹಾಂಶ್ಚ boars, ಹತ್ವಾ after killing, ಬಹೂನ್ many of them, ಆಮಿಷಾನ್ varieties of meat, ಆದಾಯ would fetch, ಪುಷ್ಕಲಮ್ in plenty, ವನ್ಯಮ್ from the forest, ಆದಾಯ getting, ಆಗಮಿಷ್ಯತಿ will come.
Rest here awhile. My husband will return with plenty of meat of many kinds from the forest, killing deer, alligators and wild boars.
ಸ ತ್ವಂ ನಾಮ ಚ ಗೋತ್ರಞ್ಚ ಕುಲಂ ಚಾಚಕ್ಷ್ವ ತತ್ತ್ವತಃ.
ಏಕಶ್ಚ ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯೇ ಕಿಮರ್ಥಂ ಚರಸಿ ದ್ವಿಜ৷৷3.47.24৷৷
ಏಕಶ್ಚ ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯೇ ಕಿಮರ್ಥಂ ಚರಸಿ ದ್ವಿಜ৷৷3.47.24৷৷
ದ್ವಿಜ O brahmin!, ಸಃ such as you, ತ್ವಮ್ you, ನಾಮ ಚ name and, ಗೋತ್ರಞ್ಚ gotram, ಕುಲಂ ಚ race, ತತ್ತ್ವತಃ truly, ಆಚಕ್ಷ್ವ tell me, ಏಕಃ ಚ alone, ದಣ್ಡಕಾರಣ್ಯೇ in Dandaka forest, ಕಿಮರ್ಥಮ್ for what purpose, ಚರಸಿ going about.
O brahmin, tell me your name, your gotra and your pedigree. And the purpose for which you are going about all alone in this Dandaka forest
ಏವಂ ಬೃವನ್ತ್ಯಾಂ ಸೀತಾಯಾಂ ರಾಮಪತ್ನ್ಯಾಂ ಮಹಾಬಲಃ.
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚೋತ್ತರಂ ತೀವ್ರಂ ರಾವಣೋ ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪಃ৷৷3.47.25৷৷
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚೋತ್ತರಂ ತೀವ್ರಂ ರಾವಣೋ ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪಃ৷৷3.47.25৷৷
ರಾಮಪತ್ನ್ಯಾಮ್ when Rama's wife, ಸೀತಾಯಾಮ್ Sita, ಏವಮ್ in that way, ಬ್ರುವನ್ತ್ಯಾಮ್ speaking, ಮಹಾಬಲಃ powerful, ರಾಕ್ಷಸಾಧಿಪಃ king of demons, ರಾವಣಃ Ravana, ತೀವ್ರಮ್ sharp, ಉತ್ತರಮ್ reply, ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ replied.
To these words of Sita, Rama's wife, Ravana, the powerful king of demons, replied sharp:
ಯೇನ ವಿತ್ರಾಸಿತಾ ಲೋಕಾಸ್ಸದೇವಾಸುರಪನ್ನಗಾಃ.
ಅಹಂ ತು ರಾವಣೋ ನಾಮ ಸೀತೇ ರಕ್ಷೋಗಣೇಶ್ವರಃ৷৷3.47.26৷৷
ಅಹಂ ತು ರಾವಣೋ ನಾಮ ಸೀತೇ ರಕ್ಷೋಗಣೇಶ್ವರಃ৷৷3.47.26৷৷
ಸೀತೇ O Sita!, ಅಹಮ್ I am, ಯೇನ by whom, ಸದೇವಾಸುರಪನ್ನಗಾಃ asuras and pannagas along with gods, ಲೋಕಾಃ worlds, ವಿತ್ರಾಸಿತಾಃ are frightened, ರಕ್ಷೋಗಣೇಶ್ವರಃ lord of demons, ರಾವಣೋ ನಾಮ Ravana by name.
O Sita! I am called Ravana, the lord of demons by whom all the worlds of demons,
snakes and gods are frightened.
ತ್ವಾಂ ತು ಕಾಞ್ಚನವರ್ಣಾಭಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೌಶೇಯವಾಸಿನೀಮ್.
ರತಿಂ ಸ್ವಕೇಷು ದಾರೇಷು ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮ್ಯನಿನ್ದಿತೇ৷৷3.47.27৷৷
ರತಿಂ ಸ್ವಕೇಷು ದಾರೇಷು ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮ್ಯನಿನ್ದಿತೇ৷৷3.47.27৷৷
ಅನಿನ್ದಿತೇ O flawless lady, ಕಾಞ್ಚನವರ್ಣಾಭಾಮ್ of golden complexion, ಕೌಶೇಯವಾಸಿನೀಮ್ clad in silk, ತ್ವಾಮ್ you, ದೃಷ್ಟ್ವಾ after seeing, ಸ್ವಕೇಷು my own, ದಾರೇಷು wives, ರತಿಮ್ love, ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ do not feel.
O flawless beauty of golden complexion! seeing you clad in silk, I am not inclined to show any interest in my own wives.
ಬಹ್ವೀನಾಮುತ್ತಮಸ್ತ್ರೀಣಾಮಾಹೃತಾನಾಮಿತಸ್ತತಃ.
ಸರ್ವಾಸಾಮೇವ ಭದ್ರಂ ತೇ ಮಮಾಗ್ರಮಹಿಷೀ ಭವ৷৷3.47.28৷৷
ಸರ್ವಾಸಾಮೇವ ಭದ್ರಂ ತೇ ಮಮಾಗ್ರಮಹಿಷೀ ಭವ৷৷3.47.28৷৷
ಇತಸ್ತತ: from various places, ಆಹೃತಾನಾಮ್ won over, ಬಹ್ವೀನಾಮ್ of many women, ಸರ್ವಾಸಾಮೇವ of all of them, ಉತ್ತಮಸ್ತ್ರೀಣಾಮ್ of the best of women, ಮಮ myself, ಅಗ್ರಮಹಿಷೀ chief queen, ಭವ be, ತೇ ಭದ್ರಮ್ be blessed.
You will be the chief queen among the best of women I have won in wars. Be blessed.
ಲಙ್ಕಾನಾಮ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಮಮ ಮಧ್ಯೇ ಮಹಾಪುರೀ.
ಸಾಗರೇಣ ಪರಿಕ್ಷಿಸ್ತಾ ನಿವಿಷ್ಟಾ ನಗಮೂರ್ಧನಿ৷৷3.47.29৷৷
ಸಾಗರೇಣ ಪರಿಕ್ಷಿಸ್ತಾ ನಿವಿಷ್ಟಾ ನಗಮೂರ್ಧನಿ৷৷3.47.29৷৷
ಲಙ್ಕಾ ನಾಮ by name Lanka, ಮಮ my, ಮಹಾಪುರೀ great city, ಸಮುದ್ರಸ್ಯ of the sea, ಮಧ್ಯೇ in the middle, ಸಾಗರೇಣ by sea, ಪರಿಕ್ಷಿಪ್ತಾ surrounded, ನಗಮೂರ್ಧನಿ on the peak of a mountain, ನಿವಿಷ್ಟಾ it is situated.
My great city called Lanka is on the peak of a mountain surrounded by, and in the middle of, the sea.
ತತ್ರ ಸೀತೇ ಮಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ವನೇಷು ವಿಹರಿಷ್ಯಸಿ.
ನ ಚಾಸ್ಯಾರಣ್ಯವಾಸಸ್ಯ ಸ್ಪೃಹಯಿಷ್ಯಸಿ ಭಾಮಿನಿ৷৷3.47.30৷৷
ನ ಚಾಸ್ಯಾರಣ್ಯವಾಸಸ್ಯ ಸ್ಪೃಹಯಿಷ್ಯಸಿ ಭಾಮಿನಿ৷৷3.47.30৷৷
ಸೀತೇ O! Sita, ತತ್ರ there, ಮಯಾ ಸಾರ್ಧಮ್ with me, ವನೇಷು in the gardens, ವಿಹರಿಷ್ಯಸಿ can stroll with pleasure, ಭಾಮಿನಿ O beautiful woman, ಅಸ್ಯ of this, ಅರಣ್ಯಸ್ಯ ವಾಸಸ್ಯ living in the forest, ನ ಚ ಸ್ಪೃಹಯಿಷ್ಯಸಿ will not like.
O Sita, you can stroll with me in my pleasure-gardens. O beautiful lady, you will not like living in the forest (thereafter).
ಪಞ್ಚ ದಾಸ್ಯಸ್ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಸರ್ವಾಭರಣಭೂಷಿತಾಃ.
ಸೀತೇ ಪರಿಚರಿಷ್ಯನ್ತಿ ಭಾರ್ಯಾ ಭವಸಿ ಮೇ ಯದಿ৷৷3.47.31৷৷
ಸೀತೇ ಪರಿಚರಿಷ್ಯನ್ತಿ ಭಾರ್ಯಾ ಭವಸಿ ಮೇ ಯದಿ৷৷3.47.31৷৷
ಸೀತೇ Sita, ಮೇ my, ಭಾರ್ಯಾ wife, ಭವಸಿ ಯದಿ if you become so, ಸರ್ವಾಭರಣಭೂಷಿತಾಃ adorned with all kinds of ornaments, ಸಹಸ್ರಾಣಿ thousands, ಪಞ್ಚ five, ದಾಸ್ಯಃ female attendants, ಪರಿಚರಿಷ್ಯನ್ತಿ they will serve you.
O Sita ! if you become my wife, five thousand female attendants adorned with all ornaments will attend on you.
ರಾವಣೇನೈವಮುಕ್ತಾ ತು ಕುಪಿತಾ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ.
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚಾನವದ್ಯಾಙ್ಗೀ ತಮನಾದೃತ್ಯ ರಾಕ್ಷಸಮ್৷৷3.47.32৷৷
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚಾನವದ್ಯಾಙ್ಗೀ ತಮನಾದೃತ್ಯ ರಾಕ್ಷಸಮ್৷৷3.47.32৷৷
ರಾವಣೇನ by Ravana, ಏವಮ್ like that, ಉಕ್ತಾ having been told, ಅನವದ್ಯಾಙ್ಗೀ a lady of blemishless limbs, ಜನಕಾತ್ಮಜಾ Janaka's daughter(Janaki), ಕುಪಿತಾ in rage, ತಮ್ that, ರಾಕ್ಷಸಮ್ demon, ಅನಾದೃತ್ಯ without caring, ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ replied.
Thus addressed by Ravana, Janaki, a lady of blemishless limbs, got enraged and replied without caring for the demon:
ಮಹಾಗಿರಿಮಿವಾಕಮ್ಪ್ಯಂ ಮಹೇನ್ದ್ರಸದೃಶಂ ಪತಿಮ್.
ಮಹೋದಧಿಮಿವಾಕ್ಷೋಭ್ಯಮಹಂ ರಾಮಮನುವ್ರತಾ৷৷3.47.33৷৷
ಮಹೋದಧಿಮಿವಾಕ್ಷೋಭ್ಯಮಹಂ ರಾಮಮನುವ್ರತಾ৷৷3.47.33৷৷
ಮಹಾಗಿರಿಮಿವ like a huge mountain, ಅಕಮ್ಪ್ಯಮ್ unshakeable, ಮಹೇನ್ದ್ರಸದೃಶಮ್ equal to great Indra, ಮಹೋದಧಿಮಿವ like a mighty sea, ಅಕ್ಷೋಭ್ಯಮ್ imperturbable, ಪತಿಮ್ husband, ರಾಮಮ್ Rama, ಅಹಮ್ I, ಅನುವ್ರತಾ faithful follower.
I am devoted to Rama, my husband, who is unshakeable like a huge mountain, is comparable to lord Indra and is imperturbable like the mighty ocean.
ಸರ್ವಲಕ್ಷಣಸಮ್ಪನ್ನಂ ನ್ಯಗ್ರೋಧಪರಿಮಣ್ಡಲಮ್.
ಸತ್ಯಸನ್ಧಂ ಮಹಾಭಾಗಮಹಂ ರಾಮಮನುವ್ರತಾ৷৷3.47.34৷৷
ಸತ್ಯಸನ್ಧಂ ಮಹಾಭಾಗಮಹಂ ರಾಮಮನುವ್ರತಾ৷৷3.47.34৷৷
ಅಹಮ್ I am, ಸರ್ವಲಕ್ಷಣಸಮ್ಪನ್ನಮ್ endowed with all excellences, ನ್ಯಗ್ರೋಧಪರಿಮಣ್ಡಲಮ್ a refuge like a spreading banyan tree, ಸತ್ಯಸನ್ಧಮ್ devoted to truth, ಮಹಾಭಾಗಮ್ venerable, ರಾಮಮ್ Rama, ಅನುವ್ರತಾ a loyal wife.
I am the loyal wife of venerable Rama who is endowed with all excellences, a refuge to all like a spreading banyan tree, and a votary of truth.
ಮಹಾಬಾಹುಂ ಮಹೋರಸ್ಕಂ ಸಿಂಹವಿಕ್ರಾನ್ತಗಾಮಿನಮ್.
ನೃಸಿಂಹಂ ಸಿಂಹಸಙ್ಕಾಶಮಹಂ ರಾಮಮನುವ್ರತಾ৷৷3.47.35৷৷
ನೃಸಿಂಹಂ ಸಿಂಹಸಙ್ಕಾಶಮಹಂ ರಾಮಮನುವ್ರತಾ৷৷3.47.35৷৷
ಅಹಮ್ I am, ಮಹಾಬಾಹುಮ್ long-armed hero, ಮಹೋರಸ್ಕಮ್ broad-chested, ಸಿಂಹವಿಕ್ರಾನ್ತಗಾಮಿನಮ್ takes strides like an advancing lion, ನೃಸಿಂಹಮ್ like a lion among men, ಸಿಂಹಸಙ್ಕಾಶಮ್ invincible like lion, ರಾಮಮ್ Rama, ಅನುವ್ರತಾ faithful wife.
I am the faithful wife of the long-armed, broad-chested Rama, - a lion among men. His gait is the gait of an advancing, invincible lion.
ಪೂರ್ಣಚನ್ದ್ರಾನನಂ ರಾಮಂ ರಾಜವತ್ಸಂ ಜಿತೇನ್ದ್ರಿಯಮ್.
ಪೃಥುಕೀರ್ತಿಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಮಹಂ ರಾಮಮನುವ್ರತಾ৷৷3.47.36৷৷
ಪೃಥುಕೀರ್ತಿಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಮಹಂ ರಾಮಮನುವ್ರತಾ৷৷3.47.36৷৷
ಅಹಮ್ I am, ಪುರ್ಣಚನ್ದ್ರಾನನಮ್ face like the full Moon, ರಾಜವತ್ಸಮ್ son of a king, ಜಿತೇನ್ದ್ರಿಯಮ್ who has conquered his senses, ಪೃಥುಕೀರ್ತಿಮ್ whose fame is wide-spread, ಮಹಾತ್ಮಾನಮ್ great self, ರಾಮಮ್ Rama, ಅನುವ್ರತಾ devoted wife.
I am the devoted wife of great Rama, whose face is like a fullmoon, who is the son of a king, who has conquered his senses and whose fame is wide-spread (on earth).
ತ್ವಂ ಪುನರ್ಜಮ್ಬುಕಸ್ಸಿಂಹೀಂ ಮಾಮಿಚ್ಛಸಿ ಸುದುರ್ಲಭಾಮ್.
ನಾಹಂ ಶಕ್ಯಾ ತ್ವಯಾ ಸ್ಪ್ರಷ್ಟುಮಾದಿತ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರಭಾ ಯಥಾ৷৷3.47.37৷৷
ನಾಹಂ ಶಕ್ಯಾ ತ್ವಯಾ ಸ್ಪ್ರಷ್ಟುಮಾದಿತ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರಭಾ ಯಥಾ৷৷3.47.37৷৷
ಜಮ್ಬುಕಃ jackal, ತ್ವಂ ಪುನಃ you are, ಸುದುರ್ಲಭಾಮ್ most difficult to have, ಸಿಂಹೀಮ್ a lioness, ಮಾಮ್ me, ಇಚ್ಛಸಿ you are desiring, ಆದಿತ್ಯಸ್ಯ like the Sun's, ಪ್ರಭಾ ಯಥಾ radiance, ಅಹಮ್ I am, ತ್ವಯಾ by you, ಸ್ಪ್ರಷ್ಟುಮ್ even to touch, ನ ಶಕ್ಯಾ not possible.
You are a jackal, and you want a lioness like me who is difficult to win. I am like the Sun's radiance whom you cannot even touch.
ಪಾದಪಾನ್ಕಾಞ್ಚನಾನ್ನೂನಂ ಬಹೂನ್ಪಶ್ಯಸಿ ಮನ್ದಭಾಕ್.
ರಾಘಪಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಯಸ್ತ್ವಮಿಚ್ಛಸಿ ರಾವಣ৷৷3.47.38৷৷
ರಾಘಪಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಯಸ್ತ್ವಮಿಚ್ಛಸಿ ರಾವಣ৷৷3.47.38৷৷
ರಾವಣ O Ravana, ಯಃ one who, ತ್ವಮ್ you, ರಾಘವಸ್ಯ Rama's, ಪ್ರಿಯಾಮ್ dear, ಭಾರ್ಯಾಮ್ wife, ಇಚ್ಛಸಿ you want, ಮನ್ದಭಾಕ್ unfortunate, ನೂನಮ್ certainly, ಕಾಞ್ಚನಾನ್ golden, ಪಾದಪಾನ್ trees, ಪಶ್ಯಸಿ you will see.
O luckless Ravana ! you want the beloved wife of Rama.You will, for sure, see golden trees. (which those close to death do).
ಕ್ಷುಧಿತಸ್ಯ ಹಿ ಸಿಂಹಸ್ಯ ಮೃಗಶತ್ರೋಸ್ತರಸ್ವಿನಃ.
ಆಶೀವಿಷಸ್ಯ ಮುಖಾದ್ದಂಷ್ಟ್ರಾಮಾದಾತುಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.39৷৷
ಆಶೀವಿಷಸ್ಯ ಮುಖಾದ್ದಂಷ್ಟ್ರಾಮಾದಾತುಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.39৷৷
ಮೃಗಶತ್ರೋಃ enemy of the deer, ತರಸ್ವಿನಃ of the powerful, ಕ್ಷುಧಿತಸ್ಯ of a hungry, ಸಿಂಹಸ್ಯ lion's,
ಆಶೀವಿಷಸ್ಯ of a poisonous snake, ಮುಖಾತ್ from the mouth, ದಂಷ್ಟ್ರಾಮ್ teeth, ಆದಾತುಮ್ to seize, ಇಚ್ಛಸಿ intending.
You are seeking to pull the teeth from the mouth of a hungry and powerful lion who is considered the enemy of the deer(which you are). You intend to pull the fang of a poisonous snake.
ಮನ್ದರಂ ಪರ್ವತಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಪಾಣಿನಾ ಹರ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ.
ಕಾಲಕೂಟಂ ವಿಷಂ ಪೀತ್ವಾ ಸ್ವಸ್ತಿಮಾನ್ಗನ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.40৷৷
ಕಾಲಕೂಟಂ ವಿಷಂ ಪೀತ್ವಾ ಸ್ವಸ್ತಿಮಾನ್ಗನ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.40৷৷
ಪರ್ವತಶ್ರೇಷ್ಠಮ್ greatest of the mountains, ಮನ್ದರಮ್ Mandara, ಪಾಣಿನಾ with a hand, ಹರ್ತುಮ್ to carry, ಇಚ್ಛಸಿ want, ಕಾಲಕೂಟಂ ವಿಷಮ್ deadly poison (produced from the churning of the ocean), ಪೀತ್ವಾ after drinking, ಸ್ವಸ್ತಿಮಾನ್ safely, ಗನ್ತುಮ್ to go, ಇಚ್ಛಸಿ wishing.
You are trying to carry the greatest of mountains, the Mandara, with one hand. You are wishing to go safe after drinking deadly poison (produced from the churning of the ocean).
ಅಕ್ಷಿ ಸೂಚ್ಯಾ ಪ್ರಮೃಜಸಿ ಜಿಹ್ವಯಾ ಲೇಕ್ಷಿ ಚ ಕ್ಷುರಮ್.
ರಾಘವಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಯೋಧಿಗನ್ತುಂ ತ್ವಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.41৷৷
ರಾಘವಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಯೋಧಿಗನ್ತುಂ ತ್ವಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.41৷৷
ಯಃ he who, ತ್ವಮ್ you, ರಾಘವಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾಮ್ dear to Rama, ಭಾರ್ಯಾಮ್ wife, ಅಧಿಗನ್ತುಮ್ violate, ಇಚ್ಛಸಿ desiring to, ಸೂಚ್ಯಾ by needle, ಅಕ್ಷಿ eyes, ಪ್ರಮೃಜಸಿ rubbing, ಜಿಹ್ವಯಾ by your tongue, ಕ್ಷುರಮ್ razor, ಲೇಕ್ಷಿ licking.
You wish to violate the loving wife of Rama. You are rubbing your eyes with a needle and licking the razor with your tongue.
ಅವಸಜ್ಯ ಶಿಲಾಂ ಕಣ್ಠೇ ಸಮುದ್ರಂ ತರ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ.
ಸೂರ್ಯಾಚನ್ದ್ರಮಸೌ ಚೋಭೌ ಪಾಣಿಭ್ಯಾಂ ಹರ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.42৷৷
ಯೋ ರಾಮಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಪ್ರಧರ್ಷಯಿತುಮಿಚ್ಛಸಿ.
ಸೂರ್ಯಾಚನ್ದ್ರಮಸೌ ಚೋಭೌ ಪಾಣಿಭ್ಯಾಂ ಹರ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.42৷৷
ಯೋ ರಾಮಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಾಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಪ್ರಧರ್ಷಯಿತುಮಿಚ್ಛಸಿ.
ಯಃ he who, ರಾಮಸ್ಯ Rama's, ಪ್ರಿಯಾಮ್ very dear, ಭಾರ್ಯಾಮ್ wife, ಪ್ರಧರ್ಷಯಿತುಮ್ assault, ಇಚ್ಛಸಿ desiring, ಕಣ್ಠೇ in the neck, ಶಿಲಾಮ್ stone, ಅವಸಜ್ಯ after girding round the neck, ಸಮುದ್ರಮ್ sea, ತರ್ತುಮ್ cross, ಇಚ್ಛಸಿ desiring, ಸೂರ್ಯಾಚನ್ದ್ರಮಸೌ Sun and Moon, ಉಭೌ both, ಪಾಣಿಭ್ಯಾಮ್ with both hands, ಹರ್ತುಮ್ to carry, ಇಚ್ಛಸಿ desiring,
You want to assault Rama's dear wife. It is like girding a stone round the neck and trying to cross the sea.It is like intending to take the Sun and the Moon with both your hands.
ಅಗ್ನಿಂ ಪ್ರಜ್ವಲಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಸ್ತ್ರೇಣಾಹರ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.43৷৷
ಕಾಲ್ಯಾಣವೃತ್ತಾಂ ರಾಮಸ್ಯ ಯೋ ಭಾರ್ಯಾಂಹರ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ.
ಕಾಲ್ಯಾಣವೃತ್ತಾಂ ರಾಮಸ್ಯ ಯೋ ಭಾರ್ಯಾಂಹರ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ.
ಯಃ one who, ರಾಮಸ್ಯ Rama's, ಕಲ್ಯಾಣವೃತ್ತಾಮ್ a woman of virtuous conduct, ಭಾರ್ಯಾಮ್ wife, ಹರ್ತುಮ್ to seize, ಇಚ್ಛಸಿ you intend to, ಪ್ರಜ್ವಲಿತಮ್ blazing, ಅಗ್ನಿಮ್ fire, ದೃಷ್ಟ್ವಾ after seeing that, ವಸ್ತ್ರೇಣ by cloth, ಆಹರ್ತುಮ್ to hold, ಇಚ್ಛಸಿ desiring.
You intend to assaut the wife of Rama, who is a lady of virtuous conduct. You wish to hold blazing fire in your cloth.
ಅಯೋಮುಖಾನಾಂ ಶೂಲಾನಾಮಗ್ರೇ ಚರಿತುಮಿಚ್ಛಸಿ৷৷3.47.44৷৷
ರಾಮಸ್ಯ ಸದೃಶೀಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಯೋಧಿಗನ್ತುಂ ತ್ವಮಿಚ್ಛಸಿ.
ರಾಮಸ್ಯ ಸದೃಶೀಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಯೋಧಿಗನ್ತುಂ ತ್ವಮಿಚ್ಛಸಿ.
ಯಃ one who, ತ್ವಮ್ you, ರಾಮಸ್ಯ Rama's, ಸದೃಶೀಮ್ his another worthy form, ಭಾರ್ಯಾಮ್ wife, ಅಧಿಗನ್ತುಮ್ to acquire, ಇಚ್ಛಸಿ wish, ಅಯೋಮುಖಾನಾಮ್ sharp iron-headed, ಶೂಲಾನಾಮ್ spears, ಅಗ್ರೇ on the top, ಚರಿತುಮ್ to walk on, ಇಚ್ಛಸಿ want.
You want to acquire Rama's worthy wife. You wish to walk on sharp iron-headed spear.
ಯದನ್ತರಂ ಸಿಂಹಶೃಗಾಲಯೋರ್ವನೇ ಯದನ್ತರಂ ಸ್ಯನ್ದಿನಿಕಾ ಸಮುದ್ರಯೋಃ.
ಸುರಾಗ್ರ್ಯ ಸೌವೀರಕಯೋರ್ಯದನ್ತರಂ ತದನ್ತರಂ ವೈ ತವ ರಾಘವಸ್ಯ ಚ৷৷3.47.45৷৷
ಸುರಾಗ್ರ್ಯ ಸೌವೀರಕಯೋರ್ಯದನ್ತರಂ ತದನ್ತರಂ ವೈ ತವ ರಾಘವಸ್ಯ ಚ৷৷3.47.45৷৷
ವನೇ in the forest, ಸಿಂಹಶೃಗಾಲಯೋಃ between a lion and a jackal, ಯತ್ whatever, ಅನ್ತರಮ್ difference, ಸ್ಯನ್ದಿನಿಕಾಸಮುದ್ರಯೋಃ between a ditch and a sea, ಯತ್ that, ಅನ್ತರಮ್ difference, ಸುರಾಗ್ರ್ಯ ಸೌವೀರಕಯೋಃ best of wines and sour gruel, ಯತ್ whatever, ಅನ್ತರಮ್ difference, ತವ your, ರಾಘವಸ್ಯ ಚ and Rama, ತತ್ there, ಅನ್ತರಮ್ difference.
The difference between you and Rama is the difference between a jackal and a lion in the forest, between a ditch and the sea, and between sour gruel and the best of wines.
ಯದನ್ತರಂ ಕಾಞ್ಚನಸೀಸಲೋಹಯೋರ್ಯದನ್ತರಂ ಚನ್ದನವಾರಿಪಙ್ಕಯೋಃ.
ಯದನ್ತರಂ ಹಸ್ತಿಬಿಡಾಲಯೋರ್ವನೇ ತದನ್ತರಂ ದಾಶರಥೇಸ್ತವೈವ ಚ৷৷3.47.46৷৷
ಯದನ್ತರಂ ಹಸ್ತಿಬಿಡಾಲಯೋರ್ವನೇ ತದನ್ತರಂ ದಾಶರಥೇಸ್ತವೈವ ಚ৷৷3.47.46৷৷
ಕಾಞ್ಚನಸೀಸಲೋಹಯೋಃ between gold and lead, ಯತ್ whatever, ಅನ್ತರಮ್ difference, ಚನ್ದನವಾರಿಪಙ್ಕಯೋಃ between sandal and slime, ಯತ್ whatever, ಅನ್ತರಮ್ difference, ಹಸ್ತಿಬಿಡಾಲಯೋರ್ವನೇ between the elephant and the cat in the forest, ದಾಶರಥೇಃ of Dasaratha's son, ತವೈವ ಚ and yours, ತತ್ that, ಅನ್ತರಮ್ difference.
The difference between you and Rama is the difference between gold and lead, sandal and slime, an elephant and a cat of the forest.
ಯದನ್ತರಂ ವಾಯಸವೈನತೇಯಯೋರ್ಯದನ್ತರಂ ಮದ್ಗುಮಯೂರಯೋರಪಿ.
ಯದನ್ತರಂ ಸಾರಸಗೃಧ್ರಯೋರ್ವನೇ ತದನ್ತರಂ ದಾಶರಥೇಸ್ತವೈವ ಚ৷৷3.47.47৷৷
ಯದನ್ತರಂ ಸಾರಸಗೃಧ್ರಯೋರ್ವನೇ ತದನ್ತರಂ ದಾಶರಥೇಸ್ತವೈವ ಚ৷৷3.47.47৷৷
ವಾಯಸವೈನತೇಯಯೋಃ between a crow and and Garuda, ಯತ್ whatever, ಅನ್ತರಮ್ difference, ಮದ್ಗುಮಯೂರಯೋರಪಿ beween a water-crane and a peacock, ಯತ್ whatever, ಅನ್ತರಮ್ difference, ವನೇ in the forest, ಸಾರಸಗೃಧ್ರಯೋಃ between a vulture and a swan, ಯತ್ that amount, ಅನ್ತರಮ್ difference, ದಾಶರಥೇಃ Dasaratha's son, ತವೈವ ಚ and you, ತತ್ that, ಅನ್ತರಮ್ difference.
The difference between you and Dasaratha's son is the difference between a crow and Garuda, a water-crane and a peacock, a vulture and a swan in the forest.
ತಸ್ಮಿನ್ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷಸಮಪ್ರಭಾವೇ ರಾಮೇ ಸ್ಥಿತೇ ಕಾರ್ಮುಕಬಾಣಪಾಣೌ.
ಹೃತಾಪಿ ತೇಹಂ ನ ಜರಾಂ ಗಮಿಷ್ಯೇ ವಜ್ರಂ ಯಥಾ ಮಕ್ಷಿಕಯಾವಗೀರ್ಣಮ್৷৷3.47.48৷৷
ಹೃತಾಪಿ ತೇಹಂ ನ ಜರಾಂ ಗಮಿಷ್ಯೇ ವಜ್ರಂ ಯಥಾ ಮಕ್ಷಿಕಯಾವಗೀರ್ಣಮ್৷৷3.47.48৷৷
ಹೃತಾಪಿ even if I am abducted, ಅಹಮ್ I, ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷಸಮಪ್ರಭಾವೇ a man equal in prowess to the thousand-eyed Indra, ಕಾರ್ಮುಕ ಬಾಣಪಾಣೌ armed with bow and arrows, ತಸ್ಮಿನ್ when he, ರಾಮೇ while Rama, ಸ್ಥಿತೇ when he stands, ಮಕ್ಷಿಕಯಾ by fly, ಅವಗೀರ್ಣಮ್ gulped (presuming it to be a grain of rice), ವಜ್ರಂ ಯಥಾ like a diamond, ತೇ to you, ಜರಾಂ ನ ಗಮಿಷ್ಯೇ will not be withered.
So long Rama, equal in prowess to the thousand-eyed Indra stands with bow and arrows in hand, I will not, although abducted, wither away like a diamond gulped by an insect (fly).
ಇತೀವ ತದ್ವಾಕ್ಯಮದುಷ್ಟಭಾವಾ ಸುದುಷ್ಟಮುಕ್ತ್ವಾ ರಜನೀಚರಂ ತಮ್.
ಗಾತ್ರಪ್ರಕಮ್ಪಾದ್ವ್ಯಥಿತಾ ಬಭೂವ ವಾತೋದ್ಧತಾ ಸಾ ಕದಲೀವ ತನ್ವೀ৷৷3.47.49৷৷
ಗಾತ್ರಪ್ರಕಮ್ಪಾದ್ವ್ಯಥಿತಾ ಬಭೂವ ವಾತೋದ್ಧತಾ ಸಾ ಕದಲೀವ ತನ್ವೀ৷৷3.47.49৷৷
ಅದುಷ್ಟಭಾವಾ pure in thought, ತನ್ವೀ slim, ಸಾ that, ಸುದುಷ್ಟಮ್ forcefully, ತಂ ರಜನೀಚರಮ್ night-walker, ತತ್ that, ವಾಕ್ಯಮ್ words, ಇತಿ thus, ಉಕ್ತ್ವಾ said, ಗಾತ್ರಪ್ರಕಮ್ಪಾತ್ due to trembling of the body, ವಾತೋದ್ಧತಾ shaken by violent wind, ಕದಲೀವ banana, ವ್ಯಥಿತಾ distressed, ಬಭೂವ became.
Having said thus to the wicked night-walker Ravana, Sita, pure in thought remained distressed.Her slender body started trembling like a banana plant becomes shaken by a violent wind.
ತಾಂ ವೇಪಮಾನಾಮುಪಲಕ್ಷ್ಯ ಸೀತಾಂ ಸ ರಾವಣೋ ಮೃತ್ಯುಸಮಪ್ರಭಾವಃ.
ಕುಲಂ ಬಲಂ ನಾಮ ಚ ಕರ್ಮ ಚಾತ್ಮನಃ ಸಮಾಚಚಕ್ಷೇ ಭಯಕಾರಣಾರ್ಥಮ್৷৷3.47.50৷৷
ಕುಲಂ ಬಲಂ ನಾಮ ಚ ಕರ್ಮ ಚಾತ್ಮನಃ ಸಮಾಚಚಕ್ಷೇ ಭಯಕಾರಣಾರ್ಥಮ್৷৷3.47.50৷৷
ಮೃತ್ಯುಸಮಪ್ರಭಾವಃ powerful like death, ಸಃ that, ರಾವಣಃ Ravana, ವೇಪಮಾನಾಮ್ trembling, ತಾಮ್ she, ಉಪಲಕ್ಷ್ಯ beholding, ಭಯಕಾರಣಾರ್ಥಮ್ to create more fear, ಆತ್ಮನಃ of himself, ಕುಲಮ್ clan, ಬಲಂ ಚ and strength, ಕರ್ಮ ಚ deeds, ಸಮಾಚಚಕ್ಷೇ gave an account of.
Beholding Sita who was trembling, Ravana, powerful like death, started telling about himself, his clan, his strength and his deeds to instil more fear in her.
ಇತ್ತಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಅರಣ್ಯಕಾಣ್ಡೇ ಸಪ್ತಚತ್ವಾರಿಂಶಸ್ಸರ್ಗಃ৷৷
Thus ends the fortyseventh sarga of Aranyakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.