Sloka & Translation

[Rama, Sita and Lakshmana meet sage Sarabhanga --- Rama enquires about Devendra's visit --- Sarabhanga advises Rama to go to the hermitage of Sutikshna --- with the desire to go to the world of the Brahman, Sarabhanga enters the fire.]

ಹತ್ವಾ ತು ತಂ ಭೀಮಬಲಂ ವಿರಾಧಂ ರಾಕ್ಷಸಂ ವನೇ.

ತತಸ್ಸೀತಾಂ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಸಮಾಶ್ವಾಸ್ಯ ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್৷৷3.5.1৷৷

ಅಬ್ರವೀಲ್ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ ರಾಮೋ ಭ್ರಾತರಂ ದೀಪ್ತತೇಜಸಮ್.

ವೀರ್ಯವಾನ್ heroic, ರಾಮಃ Rama, ಭೀಮಬಲಮ್ of terrific strength, ರಾಕ್ಷಸಮ್ demon, ತಂ ವಿರಾಧಮ್ that Viradha, ವನೇ in the forest, ಹತ್ವಾ on killing, ತತಃ thereafter, ಸೀತಾಮ್ Sita, ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ embraced, ಸಮಾಶ್ವಾಸ್ಯ ಚ connsoled, ದೀಪ್ತತೇಜಸಮ್ glowing like fire, ಭ್ರಾತರಮ್ brother, ಅಬ್ರವೀತ್ said.

On killing Viradha, the demon of terrific strength, heroic Rama embraced Sita, consoled her and said to his brother Lakshmana, glowing like fire:

ಕಷ್ಟಂ ವನಮಿದಂ ದುರ್ಗಂ ನ ಚ ಸ್ಮ ವನಗೋಚರಾಃ৷৷3.5.2৷৷

ಅಭಿಗಚ್ಛಾಮಹೇ ಶೀಘ್ರಂ ಶರಭಙ್ಗಂ ತಪೋಧನಮ್.

ಇದಮ್ this, ದುರ್ಗಮ್ wild, ವನಮ್ forest, ಕಷ್ಟಮ್ is difficult, ವನಗೋಚರಾಃ uracquainted, ನ ಚ ಸ್ಮಃ we are not, ಶೀಘ್ರಮ್ quickly, ತಪೋಧನಮ್ to the sage, ಶರಭಙ್ಗಮ್ Sarabhanga, ಅಭಿಗಚ್ಛಾಮಹೇ we shall go.

This wild forest with which we have not been acquainted earlier is difficult to pass. (Hence) let us proceed quickly to sage Sarabhanga.

ಆಶ್ರಮಂ ಶರಭಙ್ಗಸ್ಯ ರಾಘವೋಭಿಜಗಾಮ ಹ৷৷3.5.3৷৷

ತಸ್ಯ ದೇವಪ್ರಭಾವಸ್ಯ ತಪಸಾ ಭಾವಿತಾತ್ಮನಃ.

ಸಮೀಪೇ ಶರಭಙ್ಗಸ್ಯ ದದರ್ಶ ಮಹದದ್ಭುತಮ್৷৷3.5.4৷৷

ರಾಘವಃ Rama, ಶರಭಙ್ಗಸ್ಯ Sarabhanga's, ಆಶ್ರಮಮ್ hermitage, ಅಭಿಜಗಾಮ ಹ reached, ದೇವಪ್ರಭಾವಸ್ಯ of divine grace, ತಪಸಾ by penance, ಭಾವಿತಾತ್ಮನಃ had realised his self, ತಸ್ಯ ಶರಭಙ್ಗಸ್ಯ that Sarabhanga's, ಸಮೀಪೇ nearby, ಮಹತ್ great, ಅದ್ಭುತಮ್ wonderful phenomenon, ದದರ್ಶ saw.

Rama went to the hermitage of Sarabhanga, a sage with divine grace who had realised the supreme (by his penance). Thus by the side of the sage he witnessed a huge wonder.

ವಿಭ್ರಾಜಮಾನಂ ವಪುಷಾ ಸೂರ್ಯವೈಶ್ವಾನರೋಪಮಮ್.

ಅವರುಹ್ಯರಥೋತ್ಸಙ್ಗಾದಾಕಾಶೇ ವಿಬುಧಾನುಗಮ৷৷3.5.5৷৷

ಅಸಂಸ್ಪೃಶನ್ತಂ ವಸುಧಾಂ ದದರ್ಶ ವಿಬುಧೇಶ್ವರಮ್.

ಸುಪ್ರಭಾಭರಣಂ ದೇವಂ ವಿರಜೋಮ್ಬರಧಾರಿಣಮ್৷৷3.5.6৷৷

ತದ್ವಿಧೈರೇವ ಬಹುಭಿಃ ಪೂಜ್ಯಮಾನಂ ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ.

ವಪುಷಾ with his body, ವಿಭ್ರಾಜಮಾನಮ್ shining, ಸೂರ್ಯವೈಶ್ವಾನರೋಪಮಮ್ like the Sun or the fire, ರಥೋತ್ಸಙ್ಗಾತ್ from the the lap of the chariot, ಅವರುಹ್ಯ descending, ಆಕಾಶೇ in the sky, ವಿಬುಧಾನುಗಮ followed by the gods, ವಿಬುಧೇಸ್ವರಮ್ lord of the gods (Indra), ವಸುಧಾಮ್ earth, ಅಸಂಸ್ಪೃಶನ್ತಂ without touching, ಸುಪ್ರಭಾಭರಣಮ್ adorned with shining ornaments, ವಿರಜೋಮ್ಬರಧಾರಿಣಮ್ wearing pure white clothes (that never got soiled), ತದ್ವಿಧೈರೇವ like him, ಬಹುಭಿಃ many, ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ by great souls, ಪೂಜ್ಯಮಾನಮ್ worshipped, ದೇವಮ್ deity, ವಿಬುದೇಶ್ವರಮ್ lord of the gods (Indra), ದದರ್ಶ witnessed.

Rama saw the lord of the gods (Indra) in the sky getting off the chariot, with his body shining brightly like the sun or the fire, followed by the gods, his feet untouched by the earth. Clad in spotless attire and adorned with shining ornaments, he was being worshipped by many great-souls like him.

ಹರಿಭಿರ್ವಾಜಿಭಿರ್ಯುಕ್ತಮನ್ತರಿಕ್ಷಗತಂ ರಥಮ್৷৷3.5.7৷৷

ದದರ್ಶಾದೂರತಸ್ತಸ್ಯ ತರುಣಾದಿತ್ಯಸನ್ನಿಭಮ್.

ಪಾಣ್ಡುರಾಭ್ರಘನಪ್ರಖ್ಯಂ ಚನ್ದ್ರಮಣ್ಡಲಸನ್ನಿಭಮ್৷৷3.5.8৷৷

ತಸ್ಯ from that place, ಅದೂರತಃ not far from, ಹರಿತೈಃ by tawny-coloured, ವಾಜಿಭಿಃ by horses, ಯುಕ್ತಮ್ yoked with, ತರುಣಾದಿತ್ಯಸನ್ನಿಭಮ್ shining like the rising sun, ಪಾಣ್ಡುರಾಭ್ರಘನಪ್ರಖ್ಯಮ್ comparable to a pale-white cloud, ಚನ್ದ್ರಮಣ್ಡಲಸನ್ನಿಭಮ್ shining like the lunar orb, ಅನ್ತರಿಕ್ಷಗತಮ್ found in the sky, ರಥಮ್ chariot, ದದರ್ಶ witnessed.

Not far from that place, Rama saw a chariot, yoked with tawny-coloured horses, shining like the morning Sun. It looked like a pale-white cloud, resembling the lunar orb.

ಅಪಶ್ಯದ್ವಿಮಲಂ ಛತ್ರಂ ಚಿತ್ರಮಾಲ್ಯೋಪಶೋಭಿತಮ್.

ಚಾಮರವ್ಯಜನೇ ಚಾಗ್ರ್ಯೇ ರುಕ್ಮದಣ್ಡೇ ಮಹಾಧನೇ৷৷3.5.9৷৷

ಗೃಹೀತೇ ವರನಾರೀಭ್ಯಾಂ ಧೂಯಮಾನೇ ಚ ಮೂರ್ಧನಿ.

ವಿಮಲಮ್ pure white, ಚಿತ್ರಮಾಲ್ಯೋಪಶೋಭಿತಮ್ decked with variegated flower garlands, ಛತ್ರಮ್ umbrella, ಅಗ್ಯ್ರೇ in the forefront, ರುಕ್ಮದಣ್ಡೇ golden staff, ಮಹಾಧನೇ very costly, ವರನಾರೀಭ್ಯಾಮ್ by two excellent women, ಗೃಹೀತೇ held, ಮೂರ್ಧನಿ near the head, ಧೂಯಮಾನೇ fanning, ಚಾಮರವ್ಯಜನೇ 'Chamara' made of yak's tail, ಅಪಶ್ಯತ್ saw.

Rama saw a pure white umbrella with a highly expensive golden staff, decorated with variegated flower garlands.While near his (Indra's) head stood a pair of exquisite ladies with fans made of yak's tail.

ಗನ್ಧರ್ವಾಮರಸಿದ್ಧಾಶ್ಚ ಬಹವಃ ಪರಮರ್ಷಯಃ৷৷3.5.10৷৷

ಅನ್ತರಿಕ್ಷಗತಂ ದೇವಂ ವಾಗ್ಭಿರಗ್ಯ್ರಾಭಿರೀಡಿರೇ.

ಗನ್ಧರ್ವಾಮರಸಿದ್ಧಾಶ್ಚ celestial musicians, gods and siddhas, ಬಹವಃ many, ಪರಮರ್ಷಯಃ great sages, ಅನ್ತರಿಕ್ಷಗತಮ್ stationed in the sky, ದೇವಮ್ deity, ಅಗ್ಯ್ರಾಭಿಃ by choicest, ವಾಗ್ಭಿ: with words, ಈಡಿರೇ praised.

Many celestial singers of heaven, gods, great sages and siddhas sang with the choicest words the glory of this god stationed in the sky.

ಸಹ ಸಮ್ಭಾಷಮಾಣೇ ತು ಶರಭಙ್ಗೇನ ವಾಸವೇ৷৷3.5.11৷৷

ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶತಕ್ರತುಂ ತತ್ರ ರಾಮೋ ಲಕ್ಷ್ಮಣಮಬ್ರವೀತ್.

ವಾಸವೇ Indra, ಶರಭಙ್ಗೇನ with Sarabhanga, ಸಹ ಸಮ್ಭಾಷಮಾಣೇ was conversing with, ತತ್ರ there, ಶತಕ್ರತುಮ್ Indra, ದೃಷ್ಟ್ವಾ seeing, ರಾಮಃ Rama, ಲಕ್ಷ್ಮಣಮ್ Lakshmana, ಅಬ್ರವೀತ್ said.

While Indra was conversing with Sarabhanga, Rama saw him and said to Lakshmana.

ರಾಮೋಥ ರಥಮುದ್ದಿಶ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾಯಪ್ರದರ್ಶಯನ್৷৷3.5.12৷৷

ಅರ್ಚಿಷ್ಮನ್ತಂ ಶ್ರಿಯಾ ಜುಷ್ಟಮದ್ಭುತಂ ಪಶ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮಣ.

ಪ್ರತಪನ್ತಮಿವಾದಿತ್ಯಮನ್ತರಿಕ್ಷಗತಂ ರಥಮ್৷৷3.5.13৷৷

ಅಥ then, ರಾಮಃ Rama, ರಥಮ್ chariot, ಉದ್ದಿಶ್ಯ pointing at, ಅದ್ಭುತಮ್ wonderful one, ಭ್ರಾತುಃ brother, ಪ್ರದರ್ಶಯನ್ while showing, ಲಕ್ಷ್ಮಣ Lakshmana, ಅರ್ಚಿಷ್ಮನ್ತಮ್ effulgent, ಶ್ರಿಯಾ with grace, ಜುಷ್ಟಮ್ endowed with, ಅದ್ಭುತಮ್ wonderful, ಪ್ರತಪನ್ತಮ್ shining, ಆದಿತ್ಯಮಿವ like the Sun, ಅನ್ತರಿಕ್ಷಗತಮ್ in the sky, ರಥಮ್ chariot, ಪಶ್ಯ see,

Pointing at the chariot, Rama said, Lakshmana, see this wonderful, effulgent chariot endowed with grace is shining like the Sun in the sky.

ಯೇ ಹಯಾಃ ಪುರುಹೂತಸ್ಯ ಪುರಾ ಶಕ್ರಸ್ಯ ನಶ್ಶ್ರುತಾಃ.

ಅನ್ತರಿಕ್ಷಗತಾ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ ಇಮೇ ಹರಯೋ ಧ್ರುವಮ್৷৷3.5.14৷৷

ಪುರುಹೂತಸ್ಯ of Indra who is often invoked, ಶಕ್ರಸ್ಯ of Indra, ಯೇ those, ಹಯಾಃ horses, ನಃ for us, ಪುರಾ earlier, ಶ್ರುತಾಃ heard, ತೇ those, ಹರಯಃ horses, ಅನ್ತರಿಕ್ಷಗತಾಃ stationed in the sky, ದಿವ್ಯಾಃ wonderful, ಇಮೇ we, ಧ್ರುವಮ್ surely.

The horses of Indra, who is often invoked (during sacrificial rituals) and about whom we have heard earlier, are now stationed in the sky.

ಇಮೇ ಚ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಾ ಯೇ ತಿಷ್ಠ್ನ್ತ್ಯಭಿತೋ ರಥಮ್.

ಶತಂ ಶತಂ ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಯುವಾನಃ ಖಙ್ಗಪಾಣಯಃ৷৷3.5.15৷৷

ವಿಸ್ತೀರ್ಣವಿಪುಲೋರಸ್ಕಾಃ ಪರಿಘಾಯತಬಾಹವಃ.

ಶೋಣಾಂಶುವಸನಾಸ್ಸರ್ವೇ ವ್ಯಾಧ್ರಾ ಇವ ದುರಾಸದಾಃ৷৷3.5.16৷৷

ಉರೋದೇಶೇಷು ಸರ್ವೇಷಾಂ ಹಾರಾ ಜ್ವಲನಸನ್ನಿಭಾಃ.

ರೂಪಂ ಬಿಭ್ರತಿ ಸೌಮಿತ್ರೇ! ಪಞ್ಚವಿಂಶತಿವಾರ್ಷಿಕಮ್৷৷3.5.17৷৷

ಸೌಮಿತ್ರೇ! O Lakshmana, ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಾಃ finest among men, ದಿಶಮ್ ಅಭಿತಃ in each direction, ಯೇ those, ಶತಂ ಶತಮ್ in hundreds , ಕುಣ್ಡಲಿನಃ wearing ear-rings, ಖಙ್ಗಪಾಣಯಃ holding swords in their hands, ವಿಸ್ತೀರ್ಣವಿಪುಲೋರಸ್ಕಾಃ broad-chested, ಪರಿಘಾಯತಬಾಹವಃ with iron beam-like strong arms, ಶೋಣಾಂಶುವಸನಾಃ clad in red clothes, ಯುವಾನಃ youth, ಇಮೇ ಸರ್ವೇ all of them, ವ್ಯಾಘ್ರಾ ಇವ like tigers, ದುರಾಸದಾಃ difficult to overpower, ಸರ್ವೇಷಾಮ್ all of them, ಉರೋದೇಶೇಷು in their chest, ಜ್ವಲನಸನ್ನಿಭಾಃ flaming like fire, ಹಾರಾಃ necklaces, ಪಞ್ಚವಿಂಶತಿವಾರ್ಷಿಕಮ್ of twentyfive years of age, ರೂಪಮ್ appearance, ಬಿಭ್ರತಿ appear.

O Lakshmana ! around the chariot stand hundreds of finest young men of about twentyfive years. Clad in red robes, they are wearing ear-rings, and holding swords in their hands. They have broad chests and stout arms like iron beams. Like tigers, they are difficult to overpower. They have necklaces hanging on their chests blazing like fire.

ಏತದ್ದಿ ಕಿಲ ದೇವಾನಾಂ ವಯೋ ಭವತಿ ನಿತ್ಯದಾ.

ಯಥೇಮೇ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಾ ದೃಶ್ಯನ್ತೇ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಾಃ৷৷3.5.18৷৷

ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಾಃ men of delightful counterance, ಇಮೇ these, ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಾಃ best of men, ಯಥಾ as, ದೃಶ್ಯನ್ತೇ they are seen, ಏತತ್ this way perhaps, ದೇವಾನಾಮ್ for gods, ವಯಃ age, ನಿತ್ಯದಾ always, constant ಭವತಿ ಕಿಲ remains verily.

These tigers among men have cheerful countenacess from which it can be deduced that the age of the gods always remains constant.

ಇಹೈವ ಸಹ ವೈದೇಹ್ಯಾ ಮುಹೂರ್ತಂ ತಿಷ್ಠ ಲಕ್ಷ್ಮಣ.

ಯಾವಜ್ಜಾನಾಮ್ಯಹಂ ವ್ಯಕ್ತಂ ಕ ಏಷ ದ್ಯುತಿಮಾನ್ರಥೇ৷৷3.5.19৷৷

ಲಕ್ಷ್ಮಣ Lakshmana, ವೈದೇಹ್ಯಾ ಸಹ along with Sita, ಮುಹೂರ್ತಮ್ for a moment, ಇಹೈವ here itself, ತಿಷ್ಠ stay, ಯಾವತ್ until, ಅಹಮ್ I, ರಥೇ chariot, ಏಷಃ this person, ದ್ಯುತಿಮಾನ್ shining with brilliance, ಕಃ (ಇತಿ) who he is, ವ್ಯಕ್ತಮ್ clearly, ಜಾನಾಮಿ I know.

Lakshmana, stay here with Sita awhile, until I ascertain who this dazzling being on the chariot is.

ತಮೇವಮುಕ್ತ್ವಾ ಸೌಮಿತ್ರಿಮಿಹೈವ ಸ್ಥೀಯತಾಮಿತಿ.

ಅಭಿಚಕ್ರಾಮ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥ ಶ್ಶರಭಙ್ಗಾಶ್ರಮಂ ಪ್ರತಿ৷৷3.5.20৷৷

ಇಹೈವ here only, ಸ್ಥೀಯತಾಮ್ stay, ಇತಿ thus, ತಂ ಸೌಮಿತ್ರಿಮ್ to that Lakshmana, ಉಕ್ತ್ವಾ having said, ಕಾಕುತ್ಸ್ಥ: (Rama) of Kakutstha family, ಶರಭಙ್ಗಾಶ್ರಮಂ ಪ್ರತಿ to Sarabhanga's hermitage, ಅಭಿಚಕ್ರಾಮ went.

Instructing Lakshmana to wait , Rama went towards Sarabhanga's hermitage.

ತತಸ್ಸಮಭಿಗಚ್ಛನ್ತಂ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ರಾಮಂ ಶಚೀಪತಿಃ.

ಶರಭಙ್ಗಮನುಪ್ರಾಪ್ಯ ವಿವಿಕ್ತ ಇದಮಬ್ರವೀತ್৷৷3.5.21৷৷

ತತಃ then, ಶಚೀಪತಿಃ husband of Sachi (Indra), ಸಮಭಿಗಚ್ಛನ್ತಮ್ coming towards him, ರಾಮಮ್ to Rama, ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ seeing, ಶರಭಙ್ಗಮ್ Sarabhanga, ಅನುಪ್ರಾಪ್ಯ having reached, ವಿವಿಕ್ತೇ in private, ಇದಮ್ this, ಅಬ್ರವೀತ್ said.

Then Indra (husband of Sachi) having seen Rama coming towards him, approached Sarabhanga and said this to him privately:

ಇಹೋಪಯಾತ್ಯಸೌ ರಾಮೋ ಯಾವನ್ಮಾಂ ನಾಭಿಭಾಷತೇ.

ನಿಷ್ಠಾಂ ನಯತು ತಾವತ್ತು ತತೋ ಮಾ ದ್ರಷ್ಟುಮರ್ಹತಿ৷৷3.5.22৷৷

ಜಿತವನ್ತಂ ಕೃತಾರ್ಥಂ ಹಿ ತದಾಹಮಚಿರಾದಿಮಮ್.

ಕರ್ಮ ಹ್ಯನೇನ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಮಹದನ್ಯೈಸ್ಸುದುಷ್ಕರಮ್৷৷3.5.23৷৷

ಅಸೌ oh!, ಇಹ here, ಉಪಯಾತಿ coming near, ಯಾವತ್ until, ಮಾಮ್ with me, ನಾಭಿಭಾಷತೇ he does not talk, ತಾವತ್ in the mean while, ನಿಷ್ಠಾಮ್ to some other place, ನಯತು take me, ತತಃ wherefrom, ಮಾ not, ದ್ರಷ್ಟುಮ್ to see, ಅರ್ಹತಿ is fit, ಜಿತವನ್ತಮ್ victorious one, ಕೃತಾರ್ಥಮ್ one who acomplished his task, ಇಮಮ್ him, ಅಹಮ್ I, ಅಚಿರಾತ್ in a short time, ತದಾ then, ಅನೇನ not possible, ಅನ್ಯೈಃ for others, ಸುದುಷ್ಕರಮ್ very difficult, ಮಹತ್ great, ಕರ್ಮ task, ಕರ್ತವ್ಯಂ ಹಿ remains to be accomplished.

Here comes Rama. Before he talks to me, take me to some other place from where he may not be able to see me. He has to do a great task which is difficult for others. I can see him when he accomplishes the taste and emerges victorious.

ಇತಿ ವಜ್ರೀ ತಮಾಮನ್ತ್ರ್ಯ ಮಾನಯಿತ್ವಾ ಚ ತಾಪಸಮ್.

ರಥೇನ ಹಯಯುಕ್ತೇನ ಯಯೌ ದಿವಮರಿನ್ದಮಃ৷৷3.5.24৷৷

ಇತಿ in this way, ಅರಿನ್ದಮಃ subduer of enemies, ವಜ್ರೀ Indra, wielder of the thunderbolt, ತಂ ತಾಪಸಮ್ that ascetic, ಆಮನ್ತ್ರ್ಯ taking leave, ಮಾನಯಿತ್ವಾ honouring, ಹಯಯುಕ್ತೇನ yoked with horses, ರಥೇನ in his chariot, ದಿವಮ್ heaven, ಯಯೌ went.

This way honouring the sage Indra, wielder of the thunderbolt, took leave of him and went to heaven in his chariot harressed with horses.

ಪ್ರಯಾತೇ ತು ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷೇ ರಾಘವಸ್ಸಪರಿಚ್ಛದಃ.

ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರಮುಪಾಸೀನಂ ಶರಭಙ್ಗಮುಪಾಗಮತ್৷৷3.5.25৷৷

ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷೇ the thousand-eyed Indra, ಪ್ರಯಾತೇ having departed, ರಾಘವಃ Rama, ಸಪರಿಚ್ಛದಃ along with his retinue (Sita and Lakshmana), ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರಮ್ fire- altar, ಉಪಾಸೀನಮ್ sitting by the side, ಶರಭಙ್ಗಮ್ Sarabhanga, ಉಪಾಗಮತ್ approached.

When Indra departed like that, Rama with his retinue (Sita and Lakshmana) went to Sarabhanga who was sitting by the side of the fire-altar (for Agnihotra).

ತಸ್ಯ ಪಾದೌ ಚ ಸಙ್ಗೃಹ್ಯ ರಾಮಸ್ಸೀತಾ ಚ ಲಕ್ಷ್ಮಣಃ.

ನಿಷೇದುಸ್ಸಮನುಜ್ಞಾತಾ ಲಬ್ಧವಾಸಾ ನಿಮನ್ತ್ರಿತಾಃ৷৷3.5.26৷৷

ರಾಮಃ Rama, ಸೀತಾ ಚ and Sita, ಲಕ್ಷ್ಮಣಶ್ಚ and Lakshmana, ತಸ್ಯ Sarabhanga's, ಪಾದೌ feet, ಸಙ್ಗೃಹ್ಯ prostrated, ಲಬ್ಧವಾಸಾಃ on getting seats to sit on, ನಿಮನ್ತ್ರಿತಾಃ invited, ಸಮನುಜ್ಞಾತಾಃ responding to the instruction, ನಿಷೇದುಃ sat down.

Rama, Sita and Lakshmana prostrated at Sarabhanga's feet. After being permitted to sit, they were invited to stay there.

ತತಶ್ಶಕ್ರೋಪಯಾನಂ ತು ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛತ್ಸ ರಾಘವಃ.

ಶರಭಙ್ಗಶ್ಚ ತತ್ಸರ್ಯಂ ರಾಘವಾಯ ನ್ಯವೇದಯತ್৷৷3.5.27৷৷

ತತಃ then, ರಾಘವಃ Rama, ಶಕ್ರೋಪಯಾನಮ್ reason for Indra's arrival, ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛತ್ enquired, ಶರಭಙ್ಗಶ್ಚ Sarabhanga also, ತತ್ ಸರ್ವಮ್ all that, ರಾಘವಾಯ to Rama, ನ್ಯವೇದಯತ್ narrated.

Thereafter on Rama's query Sarabhanga told him all about Indra's visit:

ಮಾಮೇಷ ವರದೋ ರಾಮ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ನಿನೀಷತಿ.

ಜಿತಮುಗ್ರೇಣ ತಪಸಾ ದುಷ್ಪ್ರಾಪಮಕೃತಾತ್ಮಭಿಃ৷৷3.5.28৷৷

ರಾಮ O Rama, ಏಷಃ this god, ಉಗ್ರೇಣ severe, ತಪಸಾ austerity, ಜಿತಮ್ attained, ಅಕೃತಾತ್ಮಭಿಃ by those who have not realised their self, ದುಷ್ಪ್ರಾಪಮ್ most difficult, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಮ the world of Brahman, ಮಾಮ್ myself, ನಿನೀಷತಿ wishes to take me.

O Rama, Indra, the bestower of boons, wants to take me to the world of Brahma, earned by me through severe penance which is most difficult to be attained by those devoid of self-realisation.

ಅಹಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ವರ್ತಮಾನಮದೂರತಃ.

ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ನ ಗಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಾಮದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರಿಯಾತಿಥಿಮ್৷৷3.5.29৷৷

ನರವ್ಯಾಘ್ರ O best of men Rama!, ಅಹಮ್ I, ಪ್ರಿಯಾತಿಥಿಮ್ a very dear guest, ತ್ವಾಮ್ you, ಅದೂರತಃ nearby, ವರ್ತಮಾನಮ್ present, ಜ್ಞಾತ್ವಾ after knowing, ಅದೃಷ್ಟ್ವಾ without seeing, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಮ್ world of Brahma, ನ ಗಚ್ಛಾಮಿ I will not go.

O Rama, the best among men! you are a very dear guest to me and knowing that you are near, I will not go to the world of Brahman without seeing you.

ತ್ವಯಾಹಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ! ಧಾರ್ಮಿಕೇಣ ಮಹಾತ್ಮನಾ.

ಸಮಾಗಮ್ಯ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ತ್ರಿದಿವಂ ದೇವಸೇವಿತಮ್৷৷3.5.30৷৷

ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ! O best of men, ಅಹಮ್ I, ಧಾರ್ಮಿಕೇಣ by a virtuous one, ಮಹಾತ್ಮನಾ by a great soul, ತ್ವಯಾ by yourself, ಸಮಾಗಮ್ಯ after meeting, ದೇವಸೇವಿತಮ್ abode of the gods, ತ್ರಿದಿವಮ್ heaven, ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ I will go.

O Rama, the best of men ! (only) after seeing a great, virtuous soul like you shall I go to heaven, the abode of the gods.

ಅಕ್ಷಯಾ ನರಶಾರ್ದೂಲ! ಮಯಾ ಲೋಕಾ ಜಿತಾಶ್ಶುಭಾ.

ಬ್ರಾಹ್ಮ್ಯಾಶ್ಚ ನಾಕಪೃಷ್ಠ್ಯಾಶ್ಚ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣೀಷ್ವ ಮಾಮಕಾನ್৷৷3.5.31৷৷

ಅಕ್ಷಯಾ imperishable, ನರಶಾರ್ದೂಲ! O best men, ಮಯಾ by me, ಶುಭಾಃ auspicious, ಬ್ರಾಹ್ಮ್ಯಾಃ pertaining to Brahma's, ನಾಕಪೃಷ್ಠ್ಯಾಶ್ಚ pertaining to heavenly abode, ಲೋಕಾಃ worlds, ಜಿತಾಃ are conquered, ಮಾಮಕಾನ್ all of them belonging to me, ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣೀಷ್ವ please accept.

O tiger among men, I have conquered heavenly abodes as well as the imperishable, auspicious worlds of Brahma. Accept them all that are mine (obtained through my penance)

ಏವಮುಕ್ತೋ ನರವ್ಯಾಘ್ರಸ್ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಶಾರದಃ.

ಋಷಿಣಾ ಶರಭಙ್ಗೇಣ ರಾಘವೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್৷৷3.5.32৷৷

ಋಷಿಣಾ by the sage, ಶರಭಙ್ಗೇಣ by Sarabhanga, ಏವಮ್ in that way, ಉಕ್ತಃ said, ನರವ್ಯಾಘ್ರಃ great Rama, ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ವಿಶಾರದಃ knower of all sastras, ರಾಘವಃ Rama, ವಾಕ್ಯಮ್ these words, ಅಬ್ರವೀತ್ spoke.

To these words of sage Sarabhanga Rama, the best of men, the knower of all sastras, the scion of the Raghus replied:

ಅಹಮೇವಾಹರಿಷ್ಯಾಮಿ ಸರ್ವಾಂಲ್ಲೋಕಾನ್ಮಹಾಮುನೇ.

ಆವಾಸಂ ತ್ವಹಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಪ್ರದಿಷ್ಟಮಿಹ ಕಾನನೇ৷৷3.5.33৷৷

ಮಹಾಮುನೇ O great sage, ಅಹಮೇವ I myself, ಸರ್ವಾನ್ all, ಲೋಕಾನ್ worlds, ಆಹರಿಷ್ಯಾಮಿ will acquire, ತು you, ಅಹಮ್ I, ಇಹ here, ಕಾನನೇ in the forest, ಪ್ರದಿಷ್ಟಮ್ directed, ಆವಾಸಮ್ reside, ಇಚ್ಛಾಮಿ intend.

O great sage, I will earn all the worlds myself if you direct me. But I need a proper dwelling-place in this forest.

ರಾಘವೇಣೈವಮುಕ್ತಸ್ತು ಶಕ್ರತುಲ್ಯಬಲೇನ ವೈ.

ಶರಭಙ್ಗೋ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಪುನರೇವಾಬ್ರವೀದ್ವಚಃ৷৷3.5.34৷৷

ಶಕ್ರತುಲ್ಯಬಲೇನ equal to Indra in strength, ರಾಘವೇಣ by Rama, ಏವಮ್ in that way, ಉಕ್ತಃ said, ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞಃ sagacious, ಶರಭಙ್ಗಃ Sarabhangha, ಪುನರೇವ once again, ವಚಃ these words, ಅಬ್ರವೀತ್ spoke.

To this request of Rama who was equal to Indra in strength, sagacious Sarabhanga said these words:

ಇಹ ರಾಮ ಮಹಾತೇಜಾಸ್ಸುತೀಕ್ಷ್ಣೋ ನಾಮ ಧಾರ್ಮಿಕಃ.

ವಸತ್ಯರಣ್ಯೇ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸ ತೇ ಶ್ರೇಯೋ ವಿಧಾಸ್ಯತಿ৷৷3.5.35৷৷

ರಾಮ O Rama, ಇಹ here, ಅರಣ್ಯೇ in the forest, ಮಹಾತೇಜಾಃ briliant, ಧಾರ್ಮಿಕಃ righteous, ನಿಯತಃ self-controlled, ಸುತೀಕ್ಷ್ಣೋ ನಾಮ Sutikshna by name, ವಸತಿ resides, ಸಃ he, ತೇ to you, ಶ್ರೇಯಃ well-being, ವಿಧಾಸ್ಯತಿ will look to.

Here dwells in this forest a brilliant saint, righteous and self-controlled, Sutikshna by name who will look to your welfare, O Rama !

ಸುತೀಕ್ಷ್ಣಮಭಿಗಚ್ಛ ತ್ವಂ ಶುಚೌ ದೇಶೇ ತಪಸ್ವಿನಮ್.

ರಮಣೀಯೇ ವನೋದ್ದೇಶೇ ಸ ತೇ ವಾಸಂ ವಿಧಾಸ್ಯತಿ৷৷3.5.36৷৷

ತ್ವಮ್ you, ಶುಚೌ in a sacred, ದೇಶೇ place, ತಪಸ್ವಿನಮ್ an ascetic, ಸುತೀಕ್ಷ್ಣಮ್ Sutikshnam, ಅಭಿಗಚ್ಛ you may approach, ಸಃ he, ರಮಣೀಯೇ in a delightful, ವನೋದ್ದೇಶೇ in the forest, ತೇ to you, ವಾಸಮ್ dwelling, ವಿಧಾಸ್ಯತಿ will provide.

You may approach sage, Sutikshna residing in a sacred spot. He will provide you a delightful place for your stay in the forest.

ಇಮಾಂ ಮನ್ದಾಕಿನೀಂ ರಾಮ ಪ್ರತಿಸ್ರೋತಾಮನುವ್ರಜ.

ನದೀಂ ಪುಷ್ಪೋಡುಪವಹಾಂ ತತಸ್ತತ್ರ ಗಮಿಷ್ಯಸಿ৷৷3.5.37৷৷

ರಾಮ O Rama, ಸ ಪುಷ್ಪೋಡುಪವಹಾಮ್ carrying flowers and floats, ಇಮಾಮ್ this, ಮನ್ದಾಕಿನೀಮ್ river Mandakini, ಪ್ರತಿಸ್ರೋತಾಮ್ against the current, ಅನುವ್ರಜ follow, ತತಃ then, ತತ್ರ there, ಗಮಿಷ್ಯಸಿ you will reach.

Proceed, O Rama ! in the reverse direction of the river Mandakini carrying flowers and floats. And you will reach the place.

ಏಷ ಪನ್ಥಾ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ಮುಹೂರ್ತಂ ಪಶ್ಯ ತಾತ ಮಾಮ್.

ಯಾವಜ್ಜಹಾಮಿ ಗಾತ್ರಾಣಿ ಜೀರ್ಣಾಂ ತ್ವಚಮಿವೋರಗಃ৷৷3.5.38৷৷

ನರವ್ಯಾಘ್ರ O best among men, ಏಷಃ this is, ಪನ್ಥಾಃ path, ತಾತ dear child, ಮುಹೂರ್ತಮ್ for a short time,
ಮಾಮ್ me, ಪಶ್ಯ you may see, ಯಾವತ್ meanwhile, ಜೀರ್ಣಾಮ್ wornout, ತ್ವಚಮ್ slough, ಉರಗಃ serpent, ಇವ like that, ಗಾತ್ರಾಣಿ limbs, ಜಹಾಮಿ I will shed off.

O Rama, the best among men, this is the way. Look at me for a while, my dear, until I shed my limbs just as a snake sheds its withered slough.

ತತೋಗ್ನಿಂ ಸ ಸಮಾಧಾಯ ಹುತ್ವಾ ಚಾಜ್ಯೇನ ಮನ್ತ್ರವಿತ್.

ಶರಭಙ್ಗೋ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಪ್ರವಿವೇಶ ಹುತಾಶನಮ್৷৷3.5.39৷৷

ತತಃ then, ಮಹಾತೇಜಾಃ effulgent, ಸಃ ಶರಭಙ್ಗಃ that Sarabhanga, ಅಗ್ನಿಮ್ fire, ಸಮಾಧಾಯ after kindling with faggots, ಆಜ್ಯೇನ with ghee, ಮನ್ತ್ರವಿತ್ knower of magical spells, ಹುತ್ವಾ ಚ after offering oblations, ಹುತಾಶನಮ್ into the fire, ಪ್ರವಿವೇಶ entered.

Then the effulgent Sarabhanga, knower of mantras (magical spells) kindled the fire with faggots and after offering oblations of ghee plunged in.

ತಸ್ಯ ರೋಮಾಣಿ ಕೇಶಾಂಶ್ಚ ತದಾ ವಹ್ನಿರ್ಮಹಾತ್ಮನಃ.

ಜೀರ್ಣಾಂ ತ್ವಚಂ ತಥಾಸ್ಥೀನಿ ಯಚ್ಚ ಮಾಂಸಂ ಸಶೋಣಿತಮ್৷৷3.5.40৷৷

ತದಾ then, ವಹ್ನಿಃ the fire, ಮಹಾತ್ಮನಃ of the great self, ತಸ್ಯ his, ರೋಮಾಣಿ hair on the body, ಕೇಶಾಂಶ್ಚ hair on the head, ಜೀರ್ಣಾಮ್ worn out, ತ್ವಚಮ್ skin, ತಥಾ similarly, ಅಸ್ಥೀನಿ bones, ಯಚ್ಯ whatever, ಮಾಂಸಮ್ flesh, ಸಶೋಣಿತಂ ಚ along with blood.

Then were consumed that high-souled Sarabhanga's hair on the body and on the head, the worn-out skin, the bones and flesh along with blood.

ಸ ಚ ಪಾವಕಸಙ್ಕಾಶಃ ಕುಮಾರಸ್ಸಮಪದ್ಯತ.

ಉತ್ಥಾಯಾಗ್ನಿಚಯಾತ್ತಸ್ಮಾಚ್ಛರಭಙ್ಗೋ ವ್ಯರೋಚತ৷৷3.5.41৷৷

ಸಃ ಶರಭಙ್ಗಃ that Sarabhanga, ಪಾವಕಸಙ್ಕಾಶಃ shining like fire, ಕುಮಾರಃ youthful, ಸಮಪದ್ಯತ became, ತಸ್ಮಾತ್ from that, ಅಗ್ನಿಚಯಾತ್ from that heap of fire, ಉತ್ಥಾಯ after emerging, ವ್ಯರೋಚತ looked splendid.

Sarabhanga then emerged youthful from that heap of fire, shining like a flame and looking very elegant৷৷

ಸ ಲೋಕಾನಾಹಿತಾಗ್ನೀನಾಮೃಷೀಣಾಂ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಾಮ್.

ದೇವಾನಾಂ ಚ ವ್ಯತಿಕ್ರಮ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ವ್ಯರೋಹತ৷৷3.5.42৷৷

ಸಃ that Sarabhanga, ಆಹಿತಾಗ್ನೀನಾಮ್ of those who offer oblations to fire, ಮಹಾತ್ಮನಾಮ್ of the great souls, ಋಷೀಣಾಂ ಚ of the sages, ದೇವಾನಾಂ ಚ of gods, ಲೋಕಾನ್ worlds, ವ್ಯತಿಕ್ರಮ್ಯ after going beyond, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಮ್ world of Brahma, ವ್ಯರೋಹತ ascended.

Sarabhanga then went beyond the worlds of the gods, of the great sages who constantly kindle sacrificial fire, and ascended to the world of Brahman.

ಸ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಾ ಭುವನೇ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಃ ಪಿತಾಮಹಂ ಸಾನುಚರಂ ದದರ್ಶ ಹ.

ಪಿತಾಮಹಶ್ಚಾಪಿ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ತಂ ದ್ವಿಜಂ ನನನ್ದ ಸುಸ್ವಾಗತಮಿತ್ಯುವಾಚ ಹ৷৷3.5.43৷৷

ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಾ performer of sacred deeds, ಸಃ that, ದ್ವಿಜರ್ಷಭಃ best among brahmins, ಭುವನೇ in the world, ಸಾನುಚರಮ್ with his followers, ಪಿತಾಮಹಮ್ Brahma, ದದರ್ಶ saw, ಹ verily, ಪಿತಾಮಹಶ್ಚಾಪಿ and Brahma too, ತಂ ದ್ವಿಜಮ್ to that brahmin, ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ seeing, ನನನ್ದ rejoiced, ಸುಸ್ವಾಗತಮ್ ಇತಿ welcome to you, ಉವಾಚ ಹ spoke.

Sarabhanga, performer of sacred deeds, saw Brahma with his followers৷৷ Brahma also seeing Sarabhanga, the best among the brahmins, welcomed him gladly.
ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಅರಣ್ಯಕಾಣ್ಡೇ ಪಞ್ಚಮಃ ಸರ್ಗಃ৷৷
Thus ends the fifth sarga of Aranyakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.