[Sita spurns Ravana's submission.]
തസ്യ തദ്വചനം ശ്രുത്വാ സീതാ രൌദ്രസ്യ രക്ഷസഃ.
ആര്താ ദീനസ്വരാ ദീനം പ്രത്യുവാച ശനൈര്വചഃ৷৷5.21.1৷৷
തസ്യ തദ്വചനം ശ്രുത്വാ സീതാ രൌദ്രസ്യ രക്ഷസഃ.
ആര്താ ദീനസ്വരാ ദീനം പ്രത്യുവാച ശനൈര്വചഃ৷৷5.21.1৷৷
Sloka & Translation
സീതാ Sita, രൌദ്രസ്യ angry, തസ്യ his, രക്ഷസഃ of the demon, തത് those, വചനമ് words, ശ്രുത്വാ after hearing, ആര്താ oppressed, ദീനസ്വരാ in a sorrowful tone, ദീനമ് pitiable, ശനൈഃ slowly, വചഃ words, പ്രത്യുവാച replied.
On hearing the demon's haughty words, oppressed, pitiable Sita replied slowly in a sorrowful tone.
ദുഃഖാര്താ രുദതീ സീതാ വേപമാനാ തപസ്വിനീ.
ചിന്തയന്തീ വരാരോഹാ പതിമേവ പതിവ്രതാ৷৷5.21.2৷৷
തൃണമന്തരതഃ കൃത്വാ പ്രത്യുവാച ശുചിസ്മിതാ.
ചിന്തയന്തീ വരാരോഹാ പതിമേവ പതിവ്രതാ৷৷5.21.2৷৷
തൃണമന്തരതഃ കൃത്വാ പ്രത്യുവാച ശുചിസ്മിതാ.
ദുഃഖാര്താ afflicted by grief, തപസ്വിനീ ascetic, വരാരോഹാ a lady of beautiful hips, പതിവ്രതാ chaste woman, പതിമേവ only husband, ചിന്തയന്തീ thinking of, ശുചിസ്മിതാ with a gentle smile, സീതാ Sita, രുദതീ sobbing, വേപമാനാ trembling, തൃണമ് a blade of grass, അന്തരതഃ between (Ravana and her), കൃത്വാ placed, പ്രത്യുവാച replied.
Sita, austere, beautiful and chaste afflicted by grief kept sobbing. Brooding over her husband and trembling in fear, she placed a blade of grass in between her and Ravana and replied with a gentle smile on her face.
നിവര്തയ മനോ മത്തഃ സ്വജനേ ക്രിയതാം മനഃ৷৷5.21.3৷৷
ന മാം പ്രാര്ഥയിതും യുക്തം സുസിദ്ധിമിവ പാപകൃത്.
ന മാം പ്രാര്ഥയിതും യുക്തം സുസിദ്ധിമിവ പാപകൃത്.
മത്തഃ from me, മനഃ mind, നിവര്തയ turn away, സ്വജനേ in your own wives, മനഃ mind, ക്രിയതാമ് you may fix, പാപകൃത് sinner, സുസിദ്ധിമിവ like blessedness, മാമ് me, പ്രാര്ഥയിതുമ് to desire, ന യുക്തമ് it is not proper.
"Turn your mind away from me and fix it on your wives. You should not expect to seek me just as a sinner cannot hope to seek blessedness.
അകാര്യം ന മയാ കാര്യമേകപത്ന്യാ വിഗര്ഹിതമ്৷৷5.21.4৷৷
കുലം സമ്പ്രാപ്തയാ പുണ്യം കുലേ മഹതി ജാതയാ.
കുലം സമ്പ്രാപ്തയാ പുണ്യം കുലേ മഹതി ജാതയാ.
മഹതി high, കുലേ lineage, ജാതയാ born, പുണ്യമ് meritorious, കുലമ് family, സമ്പ്രാപ്തയാ joined by virtue of marriage, ഏകപത്ന്യാ a woman devoted to a single husband, മയാ by me, വിഗര്ഹിതമ് contemptible, അകാര്യമ് forbidden act, ന കാര്യമ് not to be done.
"I was born of high lineage and joined a meritorious family by virtue of my marriage. I am devoted only to my husband. I should not commit this contemptible, forbidden act."
ഏവമുക്ത്വാ തു വൈദേഹീ രാവണം തം യശസ്വിനീ৷৷5.21.5৷৷
രാക്ഷസം പൃഷ്ഠതഃ കൃത്വാ ഭൂയോ വചനമബ്രവീത്.
രാക്ഷസം പൃഷ്ഠതഃ കൃത്വാ ഭൂയോ വചനമബ്രവീത്.
യശസ്വിനീ glorious lady, വൈദേഹീ Vaidehi, തം രാവണമ് that Ravana, ഏവമ് in that manner, ഉക്ത്വാ having spoken, രാക്ഷസമ് demon, പൃഷ്ഠതഃ at the back, കൃത്വാ having placed, ഭൂയഃ further, വചനമ് these words, അബ്രവീത് spoke.
Glorious Vaidehi having thus spoken to the demon turned her back and continued:
നാഹമൌപയികീ ഭാര്യാ പരഭാര്യാ സതീ തവ৷৷5.21.6৷৷
സാധു ധര്മമവേക്ഷസ്വ സാധു സാധുവ്രതം ചര.
സാധു ധര്മമവേക്ഷസ്വ സാധു സാധുവ്രതം ചര.
പരഭാര്യാ other's wife, സതീ chaste, അഹമ് I am, ഔപയികീ obtained by efforts, ഭാര്യാ wife, ന not, ധര്മമ് righteous, സാധു properly, അവേക്ഷസ്വ you may examine, തവ your, സാധുവ്രതമ് honesty, സാധു
honest, ചര you may practise.
"I cannot be your lawful wife obtainable by your personal efforts. I am a chaste woman married to another man. (Being a king) examine the dharma honestly and adopt a pious way of life.
യഥാ തവ തഥാന്യേഷാം ദാരാ രക്ഷ്യാ നിശാചര৷৷5.21.7৷৷
ആത്മാനമുപമാം കൃത്വാ സ്വേഷു ദാരേഷു രമ്യതാമ്.
ആത്മാനമുപമാം കൃത്വാ സ്വേഷു ദാരേഷു രമ്യതാമ്.
നിശാചര night-roamer (Ravana), തവ your, യഥാ as such, അന്യേഷാമ് others, ദാരാഃ wives, തഥാ in the same way, രക്ഷ്യാഃ should be protected, ആത്മാനമ് yourself, ഉപമാ an example, കൃത്വാ by placing, സ്വേഷു at your, ദാരേഷു at wives, രമ്യതാമ് you may enjoy.
"O night-ranger! Enjoy your wives. Take care of them. Taking your example, others' wives also deserve to be protected.
അതുഷ്ടം സ്വേഷു ദാരേഷു ചപലം ചലിതേന്ദ്രിയമ്৷৷5.21.8৷৷
നയന്തി നികൃതിപ്രജ്ഞം പരദാരാഃ പരാഭവമ്.
നയന്തി നികൃതിപ്രജ്ഞം പരദാരാഃ പരാഭവമ്.
സ്വേഷു with your own, ദാരേഷു in wives, അതുഷ്ടമ് unsatisfied, ചപലമ് unsteady, ചലിതേന്ദ്രിയമ് one with no control over the senses, നികൃതിപ്രജ്ഞമ് evil minded, പരദാരാഃ others wives, പരാഭവമ് insult, നയന്തി take.
"The wives of others will insult an evil-minded man who is not satisfied with his own wives, is fickle-minded and has no control over his senses.
ഇഹ സന്തോ ന വാ സന്തി സതോ വാ നാനുവര്തസേ৷৷5.21.9৷৷
തഥാഹി വിപരീതാ തേ ബുദ്ധിരാചാരവര്ജിതാ.
തഥാഹി വിപരീതാ തേ ബുദ്ധിരാചാരവര്ജിതാ.
ഇഹ here, സന്തഃ pious, ന വാ സന്തി are not present, സതഃ of the saints, നാനുവര്തസേ വാ you do not follow, തഥാഹി this way, ആചാരവര്ജിതാ that which is a forbidden act, തേ your, ബുദ്ധിഃ mind, വിപരീതാ perverse.
വചോ മിഥ്യാപ്രണീതാത്മാ പഥ്യമുക്തം വിചക്ഷണൈഃ৷৷5.21.10৷৷
രാക്ഷസാനാമഭാവായ ത്വം വാ ന പ്രതിപദ്യസേ.
രാക്ഷസാനാമഭാവായ ത്വം വാ ന പ്രതിപദ്യസേ.
മിഥ്യാപ്രണീതാത്മാ indulging in unrighteous act, ത്വമ് you, വിചക്ഷണൈഃ who have sense of discrimination, ഉക്തമ് spoken, പഥ്യമ് proper advice, വചഃ words, രാക്ഷാസാനാമ് of demons, അഭാവായ for destruction, ന പ്രതിപദ്യസേ you do not agree.
"You are indulging in unrighteous act and not listening to the advice of wise men who have a sense of discrimination. You are the cause of the destruction of demons.
അകൃതാത്മാനമാസാദ്യ രാജാനമനയേ രതമ്৷৷5.21.11৷৷
സമൃദ്ധാനി വിനശ്യന്തി രാഷ്ട്രാണി നഗരാണി ച.
സമൃദ്ധാനി വിനശ്യന്തി രാഷ്ട്രാണി നഗരാണി ച.
അകൃതാത്മാനമ് foolish, അനയേ in unfair means, രതമ് engaged, രാജാനമ് king, ആസാദ്യ after obtaining, സമൃദ്ധാനി prosperous, രാഷ്ട്രാണി countries, നഗരാണി ച and cities, വിനശ്യന്തി are destroyed.
"Even prosperous countries and cities are destroyed on account of indiscreet rulers engaged in unfair means.
തഥേയം ത്വാം സമാസാദ്യ ലങ്കാ രത്നൌഘസങ്കുലാ৷৷5.21.12৷৷
അപരാധാത്തവൈകസ്യ നചിരാദ്വിനശിഷ്യതി.
അപരാധാത്തവൈകസ്യ നചിരാദ്വിനശിഷ്യതി.
തഥാ in that way, ത്വാമ് you, സമാസാദ്യ having got, രത്നൌഘസങ്കുലാ filled with gems, ഇയമ് this, ലങ്കാ Lanka, ഏകസ്യ a single person, തവ your, അപരാധാത് for your crime, ന ചിരാത് very soon, വിനശിഷ്യതി will be destroyed.
"Having got you as its ruler, this Lanka filled with gems (riches) will perish without
delay for the crime of one individual.
സ്വകൃതൈര്ഹന്യമാനസ്യ രാവണാദീര്ഘദര്ശിനഃ৷৷5.21.13৷৷
അഭിനന്ദന്തി ഭൂതാനി വിനാശേ പാപകര്മണഃ.
അഭിനന്ദന്തി ഭൂതാനി വിനാശേ പാപകര്മണഃ.
രാവണ Ravana, അദീര്ഘദര്ശിനഃ of a short sighted, സ്വകൃതൈഃ by your own deed, ഹന്യമാനസ്യ killed, പാപകര്മണഃ of a sinner, വിനാശേ at the destruction, ഭൂതാനി living creatures, അഭിനന്ദന്തി will rejoice.
"O Ravana! living beings will welcome and enjoy the destruction of a short-sighted sinner killed by his own vile act.
ഏവം ത്വാം പാപകര്മാണം വക്ഷ്യന്തി നികൃതാ ജനാഃ৷৷5.21.14৷৷
ദിഷ്ട്യൈതദ്വ്യസനം പ്രാപ്തോ രൌദ്ര ഇത്യേവ ഹര്ഷിതാഃ.
ദിഷ്ട്യൈതദ്വ്യസനം പ്രാപ്തോ രൌദ്ര ഇത്യേവ ഹര്ഷിതാഃ.
ഏവമ് in that way, പാപകര്മാണമ് sinner, ത്വാമ് you, നികൃതാഃ insulted, ജനാഃ people, ഹര്ഷിതാഃ will feel glad, രൌദ്രഃ angry one, ദിഷ്ട്യാ luckily, ഏതത് thus, വ്യസനമ് doom, പ്രാപ്തഃ met, ഇത്യേവ like this, വക്ഷ്യന്തി they will say.
"Seeing you, getting ruined this way for your sin, those who were angry with you for their humiliation in your hands will feel glad and say 'Luckily this terrible fellow has met with his doom' .
ശക്യാ ലോഭയിതും നാഹമൈശ്വര്യേണ ധനേന വാ৷৷5.21.15৷৷
അനന്യാ രാഘവേണാഹം ഭാസ്കരേണ പ്രഭാ യഥാ.
അനന്യാ രാഘവേണാഹം ഭാസ്കരേണ പ്രഭാ യഥാ.
അഹമ് I, ഐശ്വര്യേണ by power, ധനേന വാ or even with wealth, ലോഭയിതുമ് to be tempted, ന ശക്യാ not possible, പ്രഭാ light, ഭാസ്കരേണ യഥാ like that of the Sun, അഹമ് I, രാഘവേണ by Raghava, അനന്യാ inseparable.
"I cannot be lured by your power or wealth. I am inseparable from Raghava like light from the Sun.
ഉപധായ ഭുജം തസ്യ ലോകനാഥസ്യ സത്കൃതമ്৷৷5.21.16৷৷
കഥം നാമോപധാസ്യാമി ഭുജമന്യസ്യ കസ്യ ചിത്.
കഥം നാമോപധാസ്യാമി ഭുജമന്യസ്യ കസ്യ ചിത്.
ലോകനാഥസ്യ of the lord of the people, തസ്യ his, സത്കൃതമ് an honourable one, ഭുജമ് arm, ഉപധായ having used as a pillow, അന്യസ്യ others, കസ്യ ചിത് of any one, ഭുജമ് arm, കഥം നാമ how can I, ഉപധാസ്യാമി will I rest.
"How can I pillow on somebody's arm after resting on the honourable arm of the great lord of the worlds ?
അഹമൌപയികീ ഭാര്യാ തസ്യൈവ വസുധാപതേഃ৷৷5.21.17৷৷
വ്രതസ്നാതസ്യ വിപ്രസ്യ വിദ്യേവ വിദിതാത്മനഃ.
വ്രതസ്നാതസ്യ വിപ്രസ്യ വിദ്യേവ വിദിതാത്മനഃ.
വ്രതസ്നാതസ്യ an ascetic who had ceremonial bath having observed vows, വിദിതാത്മനഃ knower of the self, വിപ്രസ്യ brahmin's, വിദ്യാ ഇവ like the knowledge, അഹമ് I, വസുധാപതേഃ of the lord of the earth, തസ്യൈവ him alone, ഔപയികീ fit, ഭാര്യാ wife.
"I am alone the lawful wife of the lord of the earth like the knowledge of the Vedas which rightfully belongs to a wise brahmin who has realised the self after having had his ceremonial bath (as a token of celibacy) and having observed strict vows during the period of his study.
സാധു രാവണ രാമേണ മാം സമാനയ ദുഃഖിതാമ്৷৷5.21.18৷৷
വനേ വാശിതയാ സാര്ധം കരേണ്വേവ ഗജാധിപമ്.
വനേ വാശിതയാ സാര്ധം കരേണ്വേവ ഗജാധിപമ്.
രാവണ Ravana, ദുഃഖിതാമ് grieving, മാമ് to me, ഗജാധിപമ് with the king of elephants, വനേ in the forest, വാശിതയാ by the separated, കരേണ്വേവ female elephant, രാമേണ with Rama, സാര്ധമ് along with, സാധു it is proper, സമാനയ you may unite me.
"O Ravana! it is proper for you to unite me in distress with Rama as one would unite a female elephant with the lordly elephant from which it is separated in the wilderness.
മിത്രമൌപയികം കര്തും രാമഃ സ്ഥാനം പരീപ്സതാ৷৷5.21.19৷৷
വധം ചാനിച്ഛതാ ഘോരം ത്വയാസൌ പുരുഷര്ഷഭഃ.
വധം ചാനിച്ഛതാ ഘോരം ത്വയാസൌ പുരുഷര്ഷഭഃ.
അസൌ this, പുരുഷര്ഷഭഃ bull among men, രാമഃ Rama, സ്ഥാനമ് it is proper, പരീപ്സതാ desirous of avoiding, ഘോരമ് dreadful, വധമ് death, അനിച്ഛതാ ച by not willing, ത്വയാ by you, മിത്രമ് friendship, കര്തുമ് to do, ഔപയികമ് with due effort.
"I wish you to build friendship with Rama, the bull among men. Surely it is the right thing for you to do, if you are desirous of avoiding a dreadful death.
വിദിതഃ സ ഹി ധര്മജ്ഞഃ ശരണാഗതവത്സലഃ৷৷5.21.20৷৷
തേന മൈത്രീ ഭവതു തേ യദി ജീവിതുമിച്ഛസി.
തേന മൈത്രീ ഭവതു തേ യദി ജീവിതുമിച്ഛസി.
ധര്മജ്ഞഃ one who knows dharma, സഃ he, ശരണാഗതവത്സലഃ kind to those who seek his protection, വിദിതഃ ഹി famous, ജീവിതുമ് to preserve your life, ഇച്ഛസി യദി if you so desire, തേ to you, തേന with him, മൈത്രീ friendship, ഭവതു be built.
"He is famous as a knower of dharma and is compassionate to those who seek his protection. If you desire to preserve your life build friendship with him.
പ്രസാദയസ്വ ത്വം ചൈനം ശരണാഗതവത്സലമ്৷৷5.21.21৷৷
മാം ചാസ്മൈ നിയതോ ഭൂത്വാ നിര്യാതയിതുമര്ഹസി.
മാം ചാസ്മൈ നിയതോ ഭൂത്വാ നിര്യാതയിതുമര്ഹസി.
ത്വമ് you, ശരണാഗതവത്സലമ് one who is compassionate to those who seek refuge, ഏനമ് him, പ്രസാദയസ്വ ച propitiate, നിയതഃ disciplined, ഭൂത്വാ after exercising, മാമ് me, അസ്മൈ for your sake I, നിര്യാതയിതുമ് to return, അര്ഹസി it is proper for you.
"Propitiate him. He is compassionate to those who seek refuge. Exercise control over your senses for your sake and it is proper for you to return me to him.
ഏവം ഹി തേ ഭവേത്സ്വസ്തി സമ്പ്രദായ രഘൂത്തമേ৷৷5.21.22৷৷
അന്യഥാ ത്വം ഹി കുര്വാണോ വധം പ്രാപ്സ്യസി രാവണ.
അന്യഥാ ത്വം ഹി കുര്വാണോ വധം പ്രാപ്സ്യസി രാവണ.
ഏവമ് in that way, രഘൂത്തമേ foremost in the Raghu family, സമ്പ്രദായ after giving away, തേ to you, സ്വസ്തി welfare, ഭവേത് may be, രാവണ Ravana, ത്വമ് you, അന്യഥാ otherwise, കുര്വാണഃ doing so, വധമ് death, പ്രാപ്സ്യസി will face.
"It is good for you to give me back to Rama, the foremost in the Raghu dynasty. Otherwise you will face death.
വര്ജയേദ്വജ്രമുത്സൃഷ്ടം വര്ജയേദന്തകശ്ചിരമ്৷৷5.21.23৷৷
ത്വദ്വിധം തു ന സങ്കൃദ്ധോ ലോകനാഥഃ സ രാഘവഃ.
ത്വദ്വിധം തു ന സങ്കൃദ്ധോ ലോകനാഥഃ സ രാഘവഃ.
ത്വദ്വിധമ് a person like you, ഉത്സൃഷ്ടമ് that which has been released, വജ്രമ് thunderbolt, വര്ജയേത് may spare its target, ചിരമ് for a long time, അന്തകഃ Yama, വര്ജയേത് may leave, സങ്കൃദ്ധഃ angry, ലോകനാഥഃ lord of the world, സഃ that, രാഘവഃ Raghava, ന will not.
രാമസ്യ ധനുഷഃ ശബ്ദം ശ്രോഷ്യസി ത്വം മഹാസ്വനമ്৷৷5.21.24৷৷
ശതക്രതുവിസൃഷ്ടസ്യ നിര്ഘോഷമശനേരിവ.
ശതക്രതുവിസൃഷ്ടസ്യ നിര്ഘോഷമശനേരിവ.
ശതക്രതുവിസൃഷ്ടസ്യ released by Indra who has performed a hundred yajnas, അശനേഃ of a thunderbolt, നിര്ഘോഷമിവ like the rumble, രാമസ്യ Rama's, ധനുഷഃ bow's, മഹാസ്വനമ് great twang, ശബ്ദമ് sound, ത്വമ് you, ശ്രോഷ്യസി you will hear.
"You will hear the terrible twang of Rama's bow resembling the rumble of the thunderbolt released by Indra who performed a hundred yajnas.
ഇഹ ശീഘ്രം സുപര്വാണോ ജ്വലിതാസ്യാ ഇവോരഗാ: ৷৷5.21.25৷৷
ഇഷവോ നിപതിഷ്യന്തി രാമലക്ഷ്മണലക്ഷണാഃ.
ഇഷവോ നിപതിഷ്യന്തി രാമലക്ഷ്മണലക്ഷണാഃ.
സുപര്വാണഃ well jointed arrows, ശീഘ്രം soon, ജ്വലിതാസ്യാഃ with flaming fangs, ഉരഗാഃ ഇവ like the poisonous snakes, രാമലക്ഷ്മണലക്ഷണാഃ marked with the names of Rama and Lakshmana, ഇഷവഃ arrows, ഇഹ here, നിപതിഷ്യന്തി will be raining.
രക്ഷാംസി പരിനിഘ്നന്തഃ പുര്യാമസ്യാം സമന്തതഃ৷৷5.21.26৷৷
അസംപാതം കരിഷ്യന്തി പതന്തഃ കങ്കവാസസഃ.
അസംപാതം കരിഷ്യന്തി പതന്തഃ കങ്കവാസസഃ.
കങ്കവാസസഃ the shafts with feathers of Kanka bird, പതന്ത: while falling, അസ്യാമ് in this, പുര്യാമ് city, സമന്തതഃ all over, രക്ഷാംസി demons, പരിനിഘ്നന്തഃ killing, അസമ്പാതമ് covering all over, കരിഷ്യന്തി will fall.
"The shafts bound with feathers of Kanka birds (released by Rama and Lakshmana) will be killing the demons all over this Lanka. They will not give a chance for any other weapon to fall.
രാക്ഷസേന്ദ്രമഹാസര്പാന് സ രാമഗരുഡോ മഹാന്৷৷5.21.27৷৷
ഉദ്ധരിഷ്യതി വേഗേന വൈനതേയ ഇവോരഗാന്.
ഉദ്ധരിഷ്യതി വേഗേന വൈനതേയ ഇവോരഗാന്.
മഹാന് great, സഃ he, രാമഗരുഡഃ Garuda of Rama, രാക്ഷസേന്ദ്ര demon king, മഹാസര്പാന് great serpents (in the form of demon chiefs), വൈനതേയഃ son of Vinata or Garuda, ഉരഗാനിവ like serpents, വേഗേന swiftly, ഉദ്ധരിഷ്യതി will carry up.
"Just as Garuda swiftly extirpates the serpents, Rama will exterminate the demon leaders.
അപനേഷ്യതി മാം ഭര്താ ത്വത്തഃ ശീഘ്രമരിന്ദമഃ৷৷5.21.28৷৷
അസുരേഭ്യഃ ശ്രിയം ദീപ്താം വിഷ്ണുസ്ത്രിഭിരിവ ക്രമൈഃ.
അസുരേഭ്യഃ ശ്രിയം ദീപ്താം വിഷ്ണുസ്ത്രിഭിരിവ ക്രമൈഃ.
ശീഘ്രമ് swiftly, അരിന്ദമഃ subduer of enemies, ഭര്താ husband, മാമ് me, ത്വത്തഃ from you, വിഷ്ണുഃ Visnu, ത്രിഭിഃ with three, ക്രമൈഃ strides, ദീപ്താമ് glowing, ശ്രിയമ് prosperity, അസുരേഭ്യഃ ഇവ like that from the asuras, അപനേഷ്യതി will take away.
"My husband, the subduer of enemies, will soon take me away just as Lord Visnu in the form of Vamana took away the glowing prosperity from the demons with three strides.
ജനസ്ഥാനേ ഹതസ്ഥാനേ നിഹതേ രക്ഷസാം ബലേ৷৷5.21.29৷৷
അശക്തേന ത്വയാ രക്ഷഃ കൃതമേതദസാധു വൈ.
അശക്തേന ത്വയാ രക്ഷഃ കൃതമേതദസാധു വൈ.
രക്ഷസാമ് demons, ബലേ in the army, നിഹതേ when it was killed, ജനസ്ഥാനേ in Janasthana, ഹതസ്ഥാനേ spot of death, രക്ഷഃ O demon, അശക്തേന having no capacity, ത്വയാ by you, ഏതത് this, അസാധു dishonest, കൃതം വൈ act is done.
"When the army of demons as killed you had no capacity to protect and was destroyed at Janasthana, the place of death. You acted in this dishonest way.
ആശ്രമം തു തയോഃ ശൂന്യം പ്രവിശ്യ നരസിംഹയോഃ৷৷5.21.30৷৷
ഗോചരം ഗതയോര്ഭ്രാത്രോരപനീതാ ത്വയാധമ.
ഗോചരം ഗതയോര്ഭ്രാത്രോരപനീതാ ത്വയാധമ.
അധമ mean creature, നരസിംഹയോഃ two lions among men, തയോഃ those two, ഭ്രാത്രോഃ brothers, ഗോചരമ് not found, ഗതയോഃ when they went, ശൂന്യമ് desolate, ആശ്രമമ് hut, പ്രവിശ്യ entered, ത്വയാ you, അപനീതാ abducted.
"You are a mean creature. Finding me in the vacant hut, when the two brothers, lions among men, were away, you abducted me.
ന ഹി ഗന്ധമുപാഘ്രായ രാമലക്ഷ്മണയോസ്ത്വയാ৷৷5.21.31৷৷
ശക്യം സംദര്ശനേ സ്ഥാതും ശുനാ ശാര്ദൂലയോരിവ.
ശക്യം സംദര്ശനേ സ്ഥാതും ശുനാ ശാര്ദൂലയോരിവ.
ശുനാ by a dog, ശാര്ദൂലയോരിവ like two tigers, രാമലക്ഷ്മണയോഃ of both Rama and Lakshmana, ഗന്ധമ് smell, ഉപാഘ്രായ smelling, ത്വയാ by you, സന്ദര്ശനേ in their sight, സ്ഥാതുമ് to stand there, ന ശക്യം ഹി it will not be possible.
"Had you smelt the presence of Rama and Lakshmna, it would not have been possible for you to stand there, like a dog under the gaze of a pair of tigers.
തസ്യ തേ വിഗ്രഹേ താഭ്യാം യുഗഗ്രഹണമസ്ഥിരമ്৷৷5.21.32৷৷
വൃത്രസ്യേവേന്ദ്രബാഹുഭ്യാം ബാഹോരേകസ്യ വിഗ്രഹേ.
വൃത്രസ്യേവേന്ദ്രബാഹുഭ്യാം ബാഹോരേകസ്യ വിഗ്രഹേ.
തസ്യ to him, തേ you, താഭ്യാമ് both of them, വിഗ്രഹേ battle, ഇന്ദ്രബാഹുഭ്യാമ് by the two-armed Indra, വൃത്രസ്യ Vritra's, ഏകസ്യ only one, ബാഹോഃ armed, വിഗ്രഹേ ഇവ like the body, യുഗഗ്രഹണമ് seize you, അസ്ഥിരമ് not possible to win.
"You will not be able to withstand them in a battle. You will meet the same fate as the one-armed Vritra in a battle with the two-armed Indra.
ക്ഷിപ്രം തവ സ നാഥോ മേ രാമഃ സൌമിത്രിണാ സഹ৷৷5.21.33৷৷
തോയമല്പമിവാദിത്യഃ പ്രാണാനാദാസ്യതേ ശരൈഃ.
തോയമല്പമിവാദിത്യഃ പ്രാണാനാദാസ്യതേ ശരൈഃ.
മേ നാഥഃ my lord, സഃ രാമഃ that Rama, സൌമിത്രിണാ സഹ accompanied by Saumitri, ആദിത്യഃ the Sun, അല്പമ് shallow, തോയമിവ like water, ശരൈഃ by arrows, തവ your, പ്രാണാന് life, ക്ഷിപ്രമ് at once, ദാസ്യതേ will take away.
"My lord Rama accompanied by Saumitri will draw out your life by his arrows swiftly as Aditya sucks up shallow water at once by his radiance.
ഗിരിം കുബേരസ്യ ഗതോഥ വാലയം സഭാം ഗതോ വാ വരുണസ്യ രാജ്ഞഃ.
അസംശയം ദാശരഥേര്ന മോക്ഷ്യസേ മഹാദ്രുമഃ കാലഹതോശനേരിവ৷৷5.21.34৷৷
അസംശയം ദാശരഥേര്ന മോക്ഷ്യസേ മഹാദ്രുമഃ കാലഹതോശനേരിവ৷৷5.21.34৷৷
കാലഹതഃ doomed by time, കുബേരസ്യ Kubera's, ഗിരിമ് mountain, വാ or else, ആലയമ് residence,
ഗതഃ going, രാജ്ഞഃ king, വരുണസ്യ Varuna's, സഭാമ് assembly, ഗതോ വാ or will go, മഹാദ്രുമഃ mighty tree, അശനേരിവ by lightning, ദാശരഥേഃ by Rama son of Dasaratha, ന മോക്ഷ്യസേ you do not escape.
"Even if you fly to Kubera's mountain (Kailasa) or the residence of king Varuna (ocean) you will not escape Rama's arrows like a mighty tree cannot evade lightning.
ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ സുന്ദരകാണ്ഡേ ഏകവിംശസ്സര്ഗഃ.
Thus ends the twentyfirst sarga of Sundarakanda of the holy Ramayana, the first epic composed by sage Valmiki.