Sloka & Translation

Audio

[Hanuman narrates all the incidents starting from his departure for Lanka till his return.]

ததஸ்தஸ்ய கிரேஃ ஷரிங்கே மஹேந்த்ரஸ்ய மஹாபலாஃ.

ஹநுமத்ப்ரமுகாஃ ப்ரீதிஂ ஹரயோ ஜக்முருத்தமாம்৷৷5.58.1৷৷


ததஃ then, மஹாபலாஃ mighty, ஹநுமத்ப்ரமுகாஃ Hanuman the foremost, ஹரயஃ among vanaras, தஸ்ய that, மஹேந்த்ரஸ்யகிரேஃ on the mountain Mahendra, ஷரிங்கே summit, உத்தமாம் very much, ப்ரீதிம் rejoiced, ஜக்முஃ went.

Then the mighty Hanuman and other vanaras having assembled on the summit of mountain Mahendra and felt vey much happy.
தஂ ததஃ ப்ரீதிஸஂஹரிஷ்டஃ ப்ரீதிமந்தஂ மஹாகபிம்.

ஜாம்பவாந்கார்யவரித்தாந்தமபரிச்சதநிலாத்மஜம்৷৷5.58.2৷৷


ததஃ thereafter, ப்ரீதிஸஂஹரிஷ்டஃ very delighted, ஜாம்பவாந் Jambavan, ப்ரீதிமந்தம் very affectionately, மஹாகபிம் great monkey, அநிலாத்மஜம் Hanuman, கார்யவரித்தாந்தம் all that happened, அபரிச்சத் inquired.

Thereafter, very delighted Jambavan inquired Hanuman most affectionately of all that happened.
கதஂ தரிஷ்டா த்வயா தேவீ கதஂ வா தத்ர வர்ததே.

தஸ்யாஂ வா ஸ கதஂவரித்தஃ க்ரூரகர்மா தஷாநநஃ৷৷5.58.3৷৷


தேவீ divine lady, த்வயா by you, கதம் how, தரிஷ்டா was she found, தத்ர there, கதஂ வா how is she, வர்ததே behaving, க்ரூரகர்மா cruel in action, ஸஃ தஷாநநஃ that ten-headed one, தஸ்யாம் with her, கதஂவரித்தஃ you narrate (what she said).

"How did you find the god-like lady? How was she? How was the ten-headed one, cruel in action, behaving with her? You may narrate what she said.
தத்த்வதஸ்ஸர்வமேதந்நஃ ப்ரப்ரூஹி த்வஂ மஹாகபே.

ஷ்ருதார்தாஷ்சிந்தயிஷ்யாமோ பூயஃ கார்யவிநிஷ்சயம்৷৷5.58.4৷৷


மஹாகபே great vanara, ஏதத் all that, ஸர்வம் entire, தத்த்வதஃ truly, த்வம் you, நஃ us, ப்ரப்ரூஹி after knowing, ஷ்ருதார்தாஃ after hearing, பூயஃகார்யவிநிஷ்சயம் next course of action, சிந்தயிஷ்யாமஃ will think .

"O Hanuman, tell us in detail the entire thing. On hearing it, we will think about the next course of action.
யஷ்சார்தஸ்தத்த்ர வக்தவ்யோ கதைரஸ்மாபிராத்மவாந்.

ரக்ஷிதவ்யஂ ச யத்தத்ர தத்பவாந்வ்யாகரோது நஃ৷৷5.58.5৷৷


கதைஃ when we go, அஸ்மாபிஃ we too, தத்ர there, யஃ that which, அர்தஃ meaningful, வக்தவ்யஃ will tell, யத் that which, தத்ர there, ரக்ஷிதவ்யஂ ச to be hidden, தத் that, ஆத்மவாந் yourself, பவாந் you are wise, நஃ to us, வ்யாகரோது tell us in detail.

"You are wise and you should tell us in detail what is to be told and what has to be hidden when we report."
ஸ நியுக்தஸ்ததஸ்தேந ஸம்ப்ரஹரிஷ்டதநூருஹஃ.

ப்ரணம்ய ஷிரஸா தேவ்யை ஸீதாயை ப்ரத்யபாஷத৷৷5.58.6৷৷


தேந by him, நியுக்தஃ having been asked, ஸஃ he, ஸம்ப்ரஹரிஷ்டதநூருஹஃ horripilations all over his body out of joy, ததஃ then, தேவ்யை to queen, ஸீதாயை to Sita, ஷிரஸா bowed down head, ப்ரணம்ய saluted, ப்ரத்யபாஷத began telling.

Having been asked (by Jambavan and others) Hanuman with horripilations all over his
body, bowed down and saluted in the direction of queen Sita and began:
ப்ரத்யக்ஷமேவ பவதாஂ மஹேந்த்ராக்ராத்காமாப்லுதஃ.

உததேர்தக்ஷிணஂ பாரஂ காங்க்ஷமாண ஸ்ஸமாஹிதஃ৷৷5.58.7৷৷


உததேஃ rose up, தக்ஷிணம் southern, பாரம் shore, காங்க்ஷமாணஃ you have seen, ஸமாஹிதஃ intent on, பவதாம் all of you, ப்ரத்யக்ஷமேவ directly, மஹேந்த்ராக்ராத் Mahendra mountain, கம் sky, ஆப்லுதஃ leaping.

"I rose upwards leaping into the sky, intent on reaching the southern shore from the mountain Mahendra.It has been witnessed directly by all of you.
கச்சதஷ்ச ஹி மே கோரஂ விக்நரூபமிவாபவத்.

காஞ்சநஂ ஷிகரஂ திவ்யஂ பஷ்யாமி ஸுமநோஹரம்৷৷5.58.8৷৷


கச்சதஃ while I was going, மே I, கோரம் terrific, விக்நரூபமிவ like a form that came to obstruct, அபவத் saw, காஞ்சநம் golden, திவ்யம் wonderful, ஸுமநோஹரம் very beautiful, ஷிகரம் peak of mountain, பஷ்யாமி saw.

"Even as I was leaping I saw a terrific and wonderful golden peak which came as if to obstruct me on my path.
ஸ்திதஂ பந்தாநமாவரித்ய மேநே விக்நஂ ச தஂ நகம்.

உபஸங்கம்ய தஂ திவ்யஂ காஞ்சநஂ நகஸத்தமம்৷৷5.58.9৷৷

கரிதா மே மநஸா புத்திர்பேத்தவ்யோயஂ மயேதி ச.


பந்தாநம் on my way, ஆவரித்ய turning towards, ஸ்திதம் stood, தஂ நகம் that mountain, விக்நம் to obstruct, மேநே my path, திவ்யம் wonderful, காஞ்சநம் golden, தஂ நகஸத்தமம் that great mountain, உபஸங்கம்ய meeting, அயம் this, மயா by me, பேத்தவ்யஃ இதி this should be broken, மே மநஸா in my mind, புத்திஃ கரிதா resolved.

"The mountain stood on my way turning towards me in order to obstruct me. Then I resolved in my mind that this great, wonderful, golden mountain has to be smashed.
ப்ரஹதஂ ச மயா தஸ்ய லாங்கூலேந மஹாகிரேஃ৷৷5.58.10৷৷

ஷிகரஂ ஸூர்யஸங்காஷஂ வ்யஷீர்யத ஸஹஸ்ரதா.


மயா by me, லாங்கூலேந with my tail, ப்ரஹதம் hit, தஸ்ய மஹாகிரேஃ that great mountain, ஸூர்யஸங்காஷம் radiating like the Sun, ஷிகரம் peak, ஸஹஸ்ரதா a thousand pieces, வ்யஷீர்யத shattered.

"Hit by my tail the great mountain peak, which was radiating like the Sun was shattered into a thousand pieces.
வ்யவஸாயஂ ச தஂ புத்த்வா ஸ ஹோவாச மஹாகிரிஃ৷৷5.58.11.

புத்த்ரேதி மதுராஂ வாணீஂ மநஃ ப்ரஹ்லாதயந்நிவ.


ஸஃ மஹாகிரிஃ that great mountain, தம் him, வ்யவஸாயம் going to smash, புத்த்வா perceiving, மநஃ my mind, ப்ரஹ்லாதயந்நிவ delighting, புத்த்ர இதி like a son, மதுராம் sweet, வாணீம் tone, உவாச ஹ spoke.

"Perceiving that I am going to smash him he spoke to me in a sweet tone delighting my heart, addressing me like a son.
பிதரிவ்யஂ சாபி மாஂ வித்தி ஸகாயஂ மாதரிஷ்வநஃ৷৷5.58.12৷৷

மைநாகமிதி விக்யாதஂ நிவஸந்தஂ மஹோததௌ.


மஹோததௌ in the great ocean, நிவஸந்தம் residing, மாதரிஷ்வநஃ wind-deity, ஸகாயம் friend, விக்யாதம் called, மாம் I, மைநாகமிதி Mainaka, பிதரிவ்யஂ சாபி like father's brother, வித்தி you may know.

'Know me to be a friend of wind-god and so I am like your father's brother. I am dwelling in this great ocean and known as Mainaka.
பக்ஷவந்தஃ புரா புத்த்ர பபூவுஃ பர்வதோத்தமாஃ৷৷5.58.13৷৷

சந்ததஃ பரிதிவீஂ சேருர்பாதமாநாஃ ஸமந்ததஃ.


புத்த்ர O son!, புரா in the past, பர்வதோத்தமாஃ the foremost of mountains, பக்ஷவந்தஃ had wings, பபூவுஃ had, பாதமாநாஃ tormenting, சந்ததஃ at will, ஸமந்ததஃ all over, பரிதிவீம் the earth, சேருஃ ranging.

'O son! in the past, foremost of the mountains too had wings and they used to range at will all over the earth tormenting all.
ஷ்ருத்வா நகாநாஂ சரிதஂ மஹேந்த்ரஃ பாகஷாஸநஃ৷৷5.58.14৷৷

சிச்சேத பகவாந் பக்ஷாந்வஜ்ரேணைஷாஂ ஸஹஸ்ரஷஃ.


பாகஷாஸநஃ who killed Paka (an ogre), பகவாந் god, மஹேந்த்ரஃ Mahendra, நகாநாம் of the mountains, சரிதம் the story (of their cruel deeds), ஷ்ருத்வா on hearing, ஏஷாம் their, பக்ஷாந் wings, வஜ்ரேண by the thuinderbolt, ஸஹஸ்ரஷஃ into a thousand pieces, சிச்சேத cut off.

'Mahendra, the killer of ogre Paka, heard the story (of the cruel deeds) of mountains and cut off their wings into a thousand pieces with his thunderbolt.
அஹஂ து மோக்ஷிதஸ்தஸ்மாத்தவ பித்ரா மஹாத்மநா৷৷5.58.15৷৷

மாருதேந ததா வத்ஸ ப்ரக்ஷிப்தோஸ்மி மஹார்ணவே.


வத்ஸ O Son!, அஹஂ து I was also, தவ your, பித்ரா father, மஹாத்மநா great self, மாருதேந of Maruta's, ததா so also, தஸ்மாத் your, மோக்ஷிதஃ dropped, மஹார்ணவே in this great ocean, ப்ரக்ஷிப்தஃ saved from Indra, அஸ்மி I am.

'O son! I was saved from Indra by your kind father Maruta who dropped me in this great ocean.
ராமஸ்ய ச மயா ஸாஹ்யே வர்திதவ்யமரிந்தம৷৷5.58.16৷৷

ராமோ தர்மபரிதாஂ ஷ்ரேஷ்டோ மஹேந்த்ரஸமவிக்ரமஃ.


அரிந்தம subduer of enemies, மயா by me, ராமஸ்ய Rama's, ஸாஹ்யே received help, வர்திதவ்யம் has to make efforts, மஹேந்த்ரஸமவிக்ரமஃ equal to Mahendra in valour, ராமஃ Rama, தர்மபரிதாம் among the righteous, ஷ்ரேஷ்டஃ foremost.

'O subduer of enemies!I must make efforts to help Rama the foremost among the righteous, for I have received help (from your father) who is equal to Indra in valour'.
ஏதச்ச்ருத்வா வசஸ்தஸ்ய மைநாகஸ்ய மஹாத்மநஃ৷৷5.58.17৷৷

கார்யமாவேத்ய து கிரேருத்யதஂ ச மநோ மம.

தேந சாஹமநுஜ்ஞாதோ மைநாகேந மஹாத்மநா৷৷5.58.18৷৷


மஹாத்மநஃ great self, தஸ்ய மைநாகஸ்ய that Mainaka's, வசஃ words, ஷ்ருத்வா having heard, கார்யம் task, கிரேஃ mountain, ஆவேத்ய told, மம my, மநஃ mind, உத்யதம் to go, அஹம் I, தேந to him, மஹாத்மநா the great self, மைநாகேந by Mainaka, அநுஜ்ஞாதஷ்ச granted permission.

"When I heard Mainaka, I told him about my intention to go up. That great self Mainaka allowed me.
ஸ சாப்யந்தர்ஹிதஃ ஷைலோ மாநுஷேண வபுஷ்மதா.

ஷரீரேண மஹாஷைலஃ ஷைலேந ச மஹோததௌ৷৷5.58.19৷৷


ஸஃ he, ஷைலஃ mountain, மாநுஷேண in human form, வபுஷ்மதா அந்தர்ஹிதஃ concealed, மஹாஷைலஃ huge mountain, ஷைலேந in mountain form, ஷரீரேண ச in the form, மஹோததௌ great ocean, அந்தர்ஹிதஃ remained hidden.

"Then the huge mountain in human form concealed as huge mountains remain hidden in the ocean.
உத்தமஂ ஜவமாஸ்தாய ஷேஷஂ பந்தாநமாஸ்திதஃ.

ததோஹஂ ஸுசிரஂ காலஂ வேகேநாப்யாகமஂ பதி৷৷5.58.20৷৷


ததஃ then, அஹம் I, உத்தமம் excellent, ஜவம் speed, ஆஸ்தாய catching, ஷேஷம் rest of, பந்தாநம் the path, ஆஸ்திதஃ to cross, ஸுசிரஂ காலம் long time, வேகேந speedily, அப்யாகமம் went on.

"Then with great speed I proceeded on my path. It took a long time to cross the ocean.
ததஃ பஷ்யாம்யஹஂ தேவீஂ ஸுரஸாஂ நாகமாதரம்.

ஸமுத்ரமத்யே ஸா தேவீ வசநஂ மாமபாஷத৷৷5.58.21৷৷


ததஃ then, அஹம் I, நாகமாதரம் mother of serpents, ஸுரஸாம் Surasa, பஷ்யாமி saw, ஸா தேவீ that lady, ஸமுத்ரமத்யே in the midst of the ocean, மாம் me, வசநம் these words, அபாஷத said.

"I saw Surasa, the mother of serpents in the midst of the ocean and she said:
மம பக்ஷஃ ப்ரதிஷ்டஸ்த்வமமரைர்ஹரிஸத்தம.

அதஸ்த்வாஂ பக்ஷயிஷ்யாமி விஹிதஸ்த்வஂ சிரஸ்ய மே৷৷5.58.22৷৷


ஹரிஸத்தம powerful monkey, த்வம் you, மம my, பக்ஷஃ food, அமரைஃ immortals,ப்ரதிஷ்டஃ destined, அதஃ as such, த்வாம் you, பக்ஷயிஷ்யாமி I will eat you, த்வம் you, மே my, சிரஸ்ய after a long time, விஹிதஃ found you.

'O powerful monkey! you are destined to be my food provided by the immortals. Therefore, I will eat you as I have I found you after a long time. (of unsatiated hunger).'
ஏவமுக்த ஸ்ஸுரஸயா ப்ராஞ்ஜலிஃ ப்ரணதஃ ஸ்திதஃ.

விவர்ணவதநோ பூத்வா வாக்யஂ சேதமுதீரயம்৷৷5.58.23৷৷


ஸுரஸயா by Surasa, ஏவம் in that way, உக்தஃ having spoken, ப்ராஞ்ஜலிஃ offered salutations
with folded palms, ப்ரணதஃ bent low, ஸ்திதஃ stood, விவர்ணவதநஃ face turned pale, பூத்வா became, இதம் these, வாக்யஂ ச and words, உதீரயம் uttered.

"When addressed thus by Surasa, I bowed low with joined palms, stood before her with my face turned pale, and said:
ராமோ தாஷரதிஃ ஷ்ரீமாந் ப்ரவிஷ்டோ தண்டகாவநம்.

லக்ஷ்மணேந ஸஹ ப்ராத்ரா ஸீதயா ச பரந்தபஃ৷৷5.58.24৷৷


தாஷரதிஃ Dasaratha's son, ஷ்ரீமாந் illustrious, பரந்தபஃ scorcher of enemies, ராமஃ Rama, தண்டகாவநம் Dandaka forest, ப்ராத்ரா brother, லக்ஷ்மணேந ஸஹ accompanied by Lakshmana, ஸீதயா ச and Sita, ப்ரவிஷ்டஃ entered.

'Dasaratha's son, the illustrious Rama, a scorcher of enemies, accompanied by his brother Lakshmana and wife Sita entered Dandaka forest.
தஸ்ய ஸீதா ஹரிதா பார்யா ராவணேந துராத்மநா.

தஸ்யா ஸ்ஸங்காஷஂ தூதோஹஂ கமிஷ்யே ராமஷாஸநாத்৷৷5.58.25৷৷


தஸ்ய his, பார்யா wife, ஸீதா Sita, துராத்மநா evil minded, ராவணேந by Ravana, ஹரிதா abducted, அஹம் I, ராமஷாஸநாத் by Rama's command, தூதஃ messenger, தஸ்யாஃ her, ஸங்காஷம் to meet, கமிஷ்யே going.

'His wife was abducted by the evil-minded Ravana. By Rama's command I am going to meet her as messenger from Rama.'
கர்துமர்ஹஸி ராமஸ்ய ஸாஹாய்யஂ விஷயே ஸதீ.

அதவா மைதிலீஂ தரிஷ்ட்வா ராமஂ சாக்லிஷ்டகாரிணம்৷৷5.58.26৷৷

ஆகமிஷ்யாமி தே வக்த்ரஂ ஸத்யஂ ப்ரதிஷரிணோமி தே.


விஷயே king's wife, ஸதீ wife, ராமஸ்ய Rama's, ஸாஹாய்யம் help, கர்தும் will do, அர்ஹஸி fit, அதவா or
else, மைதிலீம் when Mythili, அக்லிஷ்டகாரிணம் after revealing about her, ராமஂ ச and Rama, தரிஷ்ட்வா seeing, தே to you, வக்த்ரம் mouth, ஆகமிஷ்யாமி will enter, ஸத்யம் it is true, தே you, ப்ரதிஷரிணோமி promise.

"I told her that it is proper for her (living in the domain of Rama) to help his queen and wife. Or else, I promised after I disclose to Rama, Sita's whereabouts, I will come and enter her mouth.
ஏவமுக்தா மயா ஸா து ஸுரஸா காமரூபிணீ.5.58.27৷৷

அப்ரவீந்நாதிவர்தேத கஷ்சிதேஷ வரோ மம.


மயா by me, ஏவம் in that way, உக்தா having said, காமரூபிணீ who can assume any form at will, ஸா ஸுரஸா that Surasa, அப்ரவீத் said, கஷ்சித் none, நாதிவர்தேத can escape, ஏஷஃ thus, மம I have, வரஃ a boon.

ஏவமுக்தஸ்ஸுரஸயா தஷயோஜநமாயதஃ৷৷5.58.28৷৷

ததோர்தகுணவிஸ்தாரோ பபூவாஹஂ க்ஷணேந து.


ஸுரஸயா when Surasa, ஏவம் in that way, உக்தஃ spoke, தஷயோஜநம் ten yojanas, ஆயதஃ in length, அஹம் I, ததஃ then, க்ஷணேந in a moment, அர்தகுணவிஸ்தாரஃ fifteen yojanas, பபூவ grew in size.

"When Surasa said this I who was ten yojanas in height increased by fifteen yojanas.
மத்ப்ரமாணாநுரூபஂ ச வ்யாதிதஂ ச முகஂ தயா৷৷5.58.29৷৷

தத்தரிஷ்ட்வா வ்யாதிதஂ சாஸ்யஂ ஹ்ரஸ்வஂ ஹ்யகரவஂ வபுஃ.

தஸ்மிந்முஹூர்தே ச புநர்பபூவாங்குஷ்டமாத்ரகஃ৷৷5.58.30৷৷


தயா to go, முகம் mouth, மத்ப்ரமாணாநுரூபம் commensurate with my size, வ்யாதிதம் opened, வ்யாதிதம் when she opened, தத் that, ஆஸ்யம் her, தரிஷ்ட்வா seeing, வபுஃ form, ஹ்ரஸ்வம் turned away, ஆகரவம் to move, தஸ்மிந் from her, முஹூர்தே in a moment, புநஃ again, அங்குஷ்டமாத்ரகஃ of the size of thumb, பபூவ became.

"She too opened her mouth wide enough for my size. Seeing her distending her mouth, in a moment I became small equal to the size of thumb and came out.
அபிபத்யாஷு தத்வக்த்ரஂ நிர்கதோஹஂ ததஃ க்ஷணாத்.

அப்ரவீத்ஸுரஸா தேவீ ஸ்வேந ரூபேண மாஂ புநஃ৷৷5.58.31৷৷


ததஃ then, அஹம் I, ஆஷு she, தத்வக்த்ரம் her mouth, அபிபத்ய seeing, க்ஷணாத் in a moment, நிர்கதஃ came out, தேவீ lady, ஸுரஸா Surasa, ஸ்வேந natural, ரூபேண form assumed, புநஃ again, மாம் to me, அப்ரவீத் said.

"Then Surasa assumed her natural form again in a moment and said this to me:
அர்தஸித்த்யை ஹரிஷ்ரேஷ்ட கச்ச ஸௌம்ய யதாஸுகம்.

ஸமாநய ச வைதேஹீஂ ராகவேண மஹாத்மநா৷৷5.58.32৷৷

ஸுகீ பவ மஹாபாஹோ ப்ரீதாஸ்மி தவ வாநர.


ஸௌம்ய O noble one!, ஹரிஷ்ரேஷ்ட foremost of vanaras, அர்தஸித்த்யை accomplish the task, யதாஸுகம் happily, கச்ச going, வைதேஹீம் Vaidehi, மஹாத்மநா great self, ராகவேண to Raghava, ஸமாநய unite, மஹாபாஹோ strong-armed, வாநர vanara, ஸுகீ be happy, பவ you, தவ you, ப்ரீதா pleased, அஸ்மி I am.

'O noble vanara! O foremost of the vanaras! go and accomplish the task.Unite the great Rama with Vaidehi.O strong-armed vanara, be happy. I am pleased with you'.
ததோஹஂ ஸாது ஸாத்விதி ஸர்வபூதைஃ ப்ரஷஂஸிதஃ৷৷5.58.33৷৷

ததோந்தரிக்ஷஂ விபுலஂ ப்லுதோஹஂ கருடோ யதா.


ததஃ then, அஹம் I, ஸர்வபூதைஃ all creatures, ஸாது ஸாத்விதி well done, well done, ப்ரஷஂஸிதஃ praised, ததஃ then, அஹம் I, கருடோ யதா like Garuda, விபுலம் vast, அந்தரிக்ஷம் sky, ப்லுதஃ leapt .

"Then all creatures praised me saying 'well done well done'. Then I leaped into the vast sky like Garuda.
சாயா மே நிகரிஹீதா ச ந ச பஷ்யாமி கிஂசந৷৷5.58.34৷৷

ஸோஹஂ விஹதவேகஸ்து திஷோ தஷ விலோகயந்.

ந கிஞ்சித்தத்ர பஷ்யாமி யேந மேபஹரிதா கதிஃ৷৷5.58.35৷৷


மே my, சாயா shadow, நிகரிஹீதா held, கிஞ்சந by some one, ந ச பஷ்யாமி I could not see, விஹதவேகஃ reduced my speed, ஸஃ அஹம் I, தஷ திஷஃ all the ten directions, விலோகயந் looked around, யேந even then, மே to me, கதிஃ one that approached, அபஹரிதா that which seized, கிஞ்சித் not seen, தத்ர ந ச பஷ்யாமி was not seen.

"Then I was captured by a shadow of some one. I could not see and I reduced my speed and looked around in all the ten directions. I could not see the one who seized me.
ததோ மே புத்திருத்பந்நா கிந்நாம ககநே மம.

ஈதரிஷோ விக்ந உத்பந்நோ ரூபஂ யத்ர ந தரிஷ்யதே৷৷5.58.36৷৷


ததஃ then, மே my, புத்திஃ intellect, உத்பந்நா arose, மம in me, ககநே in the sky, யத்ர there, ரூபம் form, ந தரிஷ்யதே not able to see, கிஂ நாம what is her name, ஈதரிஷஃ not able to discern, விக்நஃ obstructing, உத்பந்நஃ thought.

அதோபாகேந மே தரிஷ்டி ஷ்ஷோசதா பாதிதா மயா.

ததோத்ராக்ஷமஹஂ பீமாஂ ராக்ஷஸீஂ ஸலிலேஷயாம்৷৷5.58.37৷৷


ஷோசதா thinking so, மயா by me, அதோபாகேந down, மே I, தரிஷ்டிஃ saw, பாதிதா down, ததஃ there, அஹம் I, பீமாம் terrific, ஸலிலேஷயாம் in the water, ராக்ஷஸீம் she-demon, அத்ராக்ஷம் I saw.

"Thinking so I looked down into the water and there I saw a terrific she-demon.
ப்ரஹஸ்ய ச மஹாநாதமுக்தோஹஂ பீமயா தயா.

அவஸ்திதமஸம்ப்ராந்தமிதஂ வாக்யமஷோபநம்৷৷5.58.38৷৷


பீமயா frightening, தயா she was, மஹாநாதம் loud voice, ப்ரஹஸ்ய laughed, அவஸ்திதம் without any hesitation, அஸம்ப்ராந்தம் steadfast, இதம் this, அஷோபநம் inauspicious, வாக்யம் these words, அஹம் to me, உக்தஃ said.

"She was frightening and laughed in loud voice without any hesitation. Steadfast she uttered these ominous words to me:
க்வாஸி கந்தா மஹாகாய க்ஷுதிதாயா மமேப்ஸிதஃ.

பக்ஷஃ ப்ரீணய மே தேஹஂ சிரமாஹாரவர்ஜிதம்৷৷5.58.39৷৷


மஹாகாய one with a huge body, க்வ where, கந்தா going, அஸி you are, க்ஷுதிதாயாஃ I am hungry, மம my, ஈப்ஸிதஃ I am eager, பக்ஷஃ to eat, சிரம் for long time, ஆஹாரவர்ஜிதம் without food, மே my, தேஹம் body, ப்ரீணய make me satisfied.

'O huge monkey! where are you going? I am hungry since long. I am going without food and must eat you. Make me satisfied'.
பாடமித்யேவ தாஂ வாணீஂ ப்ரத்யகரிஹ்ணாமஹஂ ததஃ.

அஸ்யப்ரமாணாததிகஂ தஸ்யாஃ காயமபூரயம்৷৷5.58.40৷৷


அஹம் I am, பாடம் இத்யேவ saying well, தாஂ வாணீம் her mouth, ப்ரத்யகரிஹ்ணாம் ததஃ then, தஸ்யாஃ her, அஸ்யப்ரமாணாத் more than her size, அதிகம் bigger, காயம் size body, அபூரயம் grew.

"I said 'well' and enlarged my body more than her mouth could hold.
தஸ்யாஷ்சாஸ்யஂ மஹத்பீமஂ வர்ததே மம பக்ஷணே.

ந ச மாஂ ஸாது புபுதே மம வா விகரிதஂ கரிதம்৷৷5.58.41৷৷


தஸ்யாஃ her, மஹத் huge, பீமம் fierce, ஆஸ்யஂ ச mouth, மம பக்ஷணே to eat me, வர்ததே increased, மாம் myself, கரிதம் did, மம my, விகரிதம் ugly, ஸாது on my own, ந புபுதே not know.

"She opened her huge mouth to eat me as she did not know that I had already assumed a huge ugly form on my own.
ததோஹஂ விபுலஂ ரூபஂ ஸஂக்ஷிப்ய நிமிஷாந்தராத்.

தஸ்யா ஹரிதயமாதாய ப்ரபதாமி நப:ஸ்தலம்৷৷5.58.42৷৷


ததஃ then, அஹம் I, நிமிஷாந்தராத் in a moment, விபுலம் vast, ரூபம் form, ஸஂக்ஷிப்ய reduced, தஸ்யாஃ from her, ஹரிதயம் heart, ஆதாய entered, நபஸ்தலம் into the sky, ப்ரபதாமி sprang up.

"In a moment I reduced from a huge form to a small one, entered her heart and sprang into the sky.
ஸா விஸரிஷ்டபுஜா பீமா பபாத லவணாம்பஸி.

மயா பர்வதஸங்காஷா நிகரித்தஹரிதயா ஸதீ৷৷5.58.43৷৷


பீமா fierce, பர்வதஸங்காஷா resembling mountain, ஸா she, மயா my, நிகரித்தஹரிதயா pulled out her heart, ஸதீ she, விஸரிஷ்டபுஜா hanging down her arms, லவணாம்பஸி into the ocean, பபாத fell.

"She who resembled a mountain fell into the ocean with her arms hanging down when I pulled out her heart.
ஷரிணோமி ககதாநாஂ ச ஸித்தாநாஂ சாரணைஸ்ஸஹ.

ராக்ஷஸீ ஸிஂஹிகா பீமா க்ஷிப்ரஂ ஹநுமதா ஹதா৷৷5.58.44৷৷


சாரணைஃ ஸஹ including charanas, ககதாநாம் residing in the sky, ஸித்தாநாம் siddhas, பீமா fierce, ராக்ஷஸீ ogres ஸிஂஹிகா Simhika, க்ஷிப்ரம் in a moment, ஹநுமதா by Hanuman, ஹதா slain, ஷரிணோமி (talking to each other) I heard.

"I heard the charanas and siddhas residing in the sky talking to each other that the fierce ogres Simhika has been killed by Hanuman in a moment.
தாஂ ஹத்வா புநரேவாஹஂ கரித்யமாத்யயிகஂ ஸ்மரந்.

கத்வா சாஹ மஹத்வாநஂ பஷ்யாமி நகமண்டிதம்৷৷5.58.45৷৷

தக்ஷிணஂ தீரமுததேர்லங்கா யத்ர ச ஸா புரீ.


அஹம் I, தாம் her, ஹத்வா having slain, புநரேவ once again, அத்யயிகம் huge, கரித்யம் feat, ஸ்மரந் remembered, மஹத் அத்வாநம் huge mission, கத்வா went, யத்ர there, ஸா that, லங்காபுரீ city of Lanka, உததேஃ full of trees, தக்ஷிணஂ தீரம் southern shore, பஷ்யாமி saw.

"Having slained Simhika, I thought of the huge feat that I have done. I remembered the big mission before me and went to the southern shore of the ocean and saw Lanka full of trees.
அஸ்தஂ திநகரே யாதே ரக்ஷஸாஂ நிலயஂ புரம்৷৷5.58.46৷৷

ப்ரவிஷ்டோஹமவிஜ்ஞாதோ ரக்ஷோபிர்பீமவிக்ரமைஃ.


திநகரே Sun, அஸ்தஂ யாதே after setting, அஹம் I, பீமவிக்ரமைஃ of fierce valour, ரக்ஷோபிஃ guarded, அவிஜ்ஞாதஃ unnoticed, ரக்ஷஸாம் demons, நிலயம் abode, புரம் city, ப்ரவிஷ்டஃ entered.

தத்ர ப்ரவிஷதஷ்சாபி கல்பாந்தகநஸந்நிபா৷৷5.58.47৷৷

அட்டஹாஸஂ விமுஞ்சந்தீ நாரீ காப்யுத்திதா புரஃ.


தத்ர there, ப்ரவிஷதஃ as I entered, புரஃ the city, கல்பாந்தகநஸந்நிபா like a cloud at the dissolution of the universe, காபி behaving like, நாரீ woman, அட்டஹாஸம் yelling, விமுஞ்சந்தீ stood in front, உத்திதா opposing me.

ஜிகாஂஸந்தீஂ ததஸ்தாஂ து ஜ்வலதக்நிஷிரோருஹாம்৷৷5.58.48৷৷

ஸவ்யமுஷ்டிப்ரஹாரேண பராஜித்ய ஸுபைரவாம்.

ப்ரதோஷகாலே ப்ரவிஷஂ பீதயாஹஂ தயோதிதஃ৷৷5.58.49৷৷


ததஃ then, ஜிகாஂஸந்தீம் burning, ஜ்வலதக்நிஷிரோருஹாம் hair like the sacrificial fire, ஸுபைரவாம் frightening form, தாம் her, ஸவ்யமுஷ்டிப்ரஹாரேண hit with the fist of the left hand, பராஜித்ய after defeating, ப்ரதோஷகாலே at the sun-set time, ப்ரவிஷம் entered, பீதயா fearful form, தயா she, அஹம் me, உதிதஃ risen.

"Then the frightening form, with its hair burning like sacrificial fire, emerged to kill me. I defeated her hittting with my left fist and entered the city at sun-set time.
அஹஂ லங்காபுரீ வீர நிர்ஜிதா விக்ரமேண தே.

யஸ்மாத்தஸ்மாத்விஜேதாஸி ஸர்வரக்ஷாஂஸ்யஷேஷதஃ৷৷5.58.50৷৷


வீர hero, அஹம் I, லங்காபுரீ the deity of Lanka, யஸ்மாத் I am, தே by your, விக்ரமணே by your valour, நிர்ஜிதா won, தஸ்மாத் therefore, ஸர்வரக்ஷாஂஸி all demons, அஷேஷதஃ many, விஜேதாஸி will win.

'O hero! I am the presiding deity of Lanka whom you have won by your valour. Therefore you will win many demons she foretold.
தத்ராஹஂ ஸர்வராத்ரஂ து விசிந்வந் ஜநகாத்மஜாம்.

ராவணாந்தஃபுரகதோ ந சாபஷ்யஂ ஸுமத்யமாம்৷৷5.58.51৷৷


அஹம் I am, தத்ர there, ராவணாந்தஃபுரகதஃ Ravana's harem, ஸர்வராத்ரம் all night, ஜநகாத்மஜாம் Janaka's daughter, விசிந்வந் searched also, ஸுமத்யமாம் fair-waisted lady, ந அபஷ்யஂ ச and not seen.

"There when I went to the harem of Ravana and searched all night, I did not find the fair-waisted Janaka's daughter.
தத ஸ்ஸீதாமபஷ்யஂஸ்து ராவணஸ்ய நிவேஷநே.

ஷோகஸாகரமாஸாத்ய ந பாரமுபலக்ஷயே৷৷5.58.52৷৷


ராவணஸ்ய Ravana's, நிவேஷநே residence, ஸீதாம் Sita, அபஷ்யஂஸ்து not able to find, ததஃ then, ஷோகஸாகரம் ocean of sorrow, ஆஸாத்ய immersed, பாரம் endless, ந உபலக்ஷயே did not know.

"Not able to find Sita at the residence of Ravana I was immersed in an ocean of endless sorrow and did not know what to do.
ஷோசதா ச மயா தரிஷ்டஂ ப்ராகாரேண ஸமாவரிதம்.

காஞ்சநேந விகரிஷ்டேந கரிஹோபவநமுத்தமம்৷৷5.58.53৷৷


ஷோசதா worrying so, மயா by me, காஞ்சநேந golden, விகரிஷ்டேந long, ப்ராகாரேண boundary wall, ஸமாவரிதம் surrounding, உத்தமம் very splendid, கரிஹோபவநம் home garden, தரிஷ்டம் seen.

"While worrying like that I saw a long golden boundary wall surrounding a splendid home garden. (upabana)
ஸ ப்ராகாரமவப்லுத்ய பஷ்யாமி பஹுபாதபம்.

அஷோகவநிகாமத்யே ஷிஂஷுபாபாதபோ மஹாந்৷৷5.58.54৷৷

தமாருஹ்ய ச பஷ்யாமி காஞ்சநஂ கதலீவநம்.


ஸஃ that, ப்ராகாரம் boundary wall, அவப்லுத்ய crossed, பஹுபாதபம் many kinds of trees, பஷ்யாமி saw, அஷோகவநிகாமத்யே in the midst of Ashoka garden, மஹாந் huge, ஷிஂஷுபாபாதபஃ Simsupa tree, தம் that, ஆருஹ்ய ascended, காஞ்சநம் golden, கதலீவநம் rows of banana plants, பஷ்யாமி saw.

"I crossed that boundary wall and saw many kinds of trees and in the midst of that Ashoka garden, a huge Simsupa tree. I ascended it and saw rows of banana plants.
அதூரே ஷிஂஷுபாவரிக்ஷாத்பஷ்யாமி வரவர்ணிநீம்৷৷5.58.55৷৷

ஷ்யாமாஂ கமலபத்ராக்ஷீமுபவாஸகரிஷாநநாம்.

ததேகவாஸஸ்ஸஂவீதாஂ ரஜோத்வஸ்தஷிரோருஹாம்৷৷5.58.56৷৷

ஷோகஸந்தாபதீநாங்கீஂ ஸீதாஂ பர்தரிஹிதே ஸ்திதாம்.

ராக்ஷஸீபிர்விரூபாபிஃ க்ரூராபிரபிஸஂவரிதாம்৷৷5.58.57৷৷

மாஂஸஷோணிதபக்ஷாபிர்வ்யாக்ரீபிர்ஹரிணீமிவ.


ஷிஂஷுபாவரிக்ஷாத் from the Simsupa tree, அதூராத் not far from there, வரவர்ணிநீம் beautiful, ஷ்யாமாம் dark complexioned, கமலபத்ராக்ஷீம் with eyes like lotus petals, உபவாஸகரிஷாநநாம் whose face was emaciated due to fasting, ததேகவாஸஃஸஂவீதாம் wearing only a single sari, ரஜோத்வஸ்தஷிரோருஹாம் hair filled with dust, ஷோகஸந்தாபதீநாங்கீம் pathetic-looking in grief, பர்தரிஹிதே well wisher of husband, ஸ்திதாம் seated, விரூபாபிஃ ugly, க்ரூராபிஃ cruel also, மாஂஸஷோணிதபக்ஷாபிஃ who were fed with flesh and blood, ராக்ஷஸீபிஃ she-demons, வ்யாக்ரீபிஃ tigress, ஹரிணீமிவ like a doe, அபிஸஂவரிதாம் collected around, ஸீதாம் Sita, பஷ்யாமி I saw.

"Not far from the Simsupa tree I saw beautiful Sita, of dark complexion, with eyes like lotus petals, whose face was emaciated due to fasting, wearing only a single sari (the same one since her abduction) her locks filled with dust, pathetic looking, immersed in sorrow, meditating on her husband seated like a doe encircled by tigresses, surrounded by ugly and cruel she-demons fed on flesh and blood.
ஸா மயா ராக்ஷஸீமத்யே தர்ஜ்யமாநா முஹுர்முஹுஃ৷৷5.58.58৷৷

ஏகவேணீதரா தீநா பர்தரிசிந்தாபராயணா.

பூமிஷய்யா விவர்ணாங்கீ பத்மிநீவ ஹிமாகமே৷৷5.58.59৷৷

ராவணாத்விநிவரித்தார்தா மர்தவ்யகரிதநிஷ்சயா.

கதஞ்சிந்மரிகஷாபாக்ஷீ தூர்ணமாஸாதிதா மயா৷৷5.58.60৷৷


முஹுர்முஹுஃ again and again, தர்ஜ்யமாநா intimidated, ஏகவேணீதரா wearing a single braid, தீநா miserable, பர்தரிசிந்தாபராயணா engrossed in sorrow about her husband, பூமிஷய்யா on account of lying on the bare ground, விவர்ணாங்கீ become pale, ஹிமாகமே at the onset of winter, பத்மிநீவ like the lotuses, ராவணாத் by Ravana, விநிவரித்தார்தாம் not knowing the way to escape, ர்தவ்யகரிந்திஷ்சயா determined to give up life, ஸா she, மயா by me, ராக்ஷஸீமத்யே in the midst of demonesses, ஆஸாதிதா seated, மரிகஷாபாக்ஷீ fawn-eyed, மயா by me, கதஞ்சித் some how, தூர்ணம் quickly, ஆஸாதிதா saw.

தாஂ தரிஷ்ட்வா தாதரிஷீஂ நாரீஂ ராமபத்நீஂ யஷஸ்விநீம்.

தத்ரைவ ஷிஂஷுபாவரிக்ஷே பஷ்யந்நஹமவஸ்திதஃ৷৷5.58.61৷৷


அஹம் I am, தாதரிஷீம் seeing her, நாரீம் woman, யஷஸ்விநீம் renowned one, தாஂ ராமபத்நீம் that Rama's wife, தரிஷ்ட்வா on seeing, தத்ர there, ஷிஂஷுபாவரிக்ஷே ஏவ from the Simsupa tree only, பஷ்யந் saw, அவஸ்திதஃ stayed.

"I remained there looking on that renowned wife of Rama from the Simsupa tree.
ததோ ஹலஹலாஷப்தஂ காஞ்சீநூபுரமிஷ்ரிதம்.

ஷரிணோம்யதிககம்பீரஂ ராவணஸ்ய நிவேஷநே৷৷5.58.62৷৷


ததஃ then, ராவணஸ்ய Ravana's, நிவேஷநே residence, காஞ்சீநூபுரமிஷ்ரிதம் sound of jingling bells of gold, அதிககம்பீரம் very majestic, ஹலஹலாஷப்தம் making a loud noise, ஷரிணோமி I heard.

"Then I heard a deep sound mixed with jingling golden girdles and anklets coming from Ravana's residence.
ததோஹஂ பரமோத்விக்நஃ ஸ்வஂ ரூபஂ ப்ரத்யஸஂஹரம்.

அஹஂ து ஷிஂஷுபாவரிக்ஷே பக்ஷீவ கஹநே ஸ்திதஃ৷৷5.58.63৷৷


ததஃ then, அஹம் I, பரமோத்விக்நஃ very scared, ஸ்வஂ ரூபம் my form, ப்ரத்யஸஂஹரம் contracted my body, அஹஂ து I also, கஹநே sky, ஷிஂஷுபாவரிக்ஷே in the Simsupa tree, பக்ஷீவ like a bird, ஸ்திதஃ stood.

"I was scared and contracted my body size and stood on the Simsupa tree like a bird in the sky.
ததோ ராவணதாராஷ்ச ராவணஷ்ச மஹாபலஃ.

தஂ தேஷஂ ஸமநுப்ராப்தா யத்ர ஸீதாபவத் ஸ்திதா৷৷5.58.64৷৷


ததஃ then, ராவணதாராஷ்ச Ravana's consorts, மஹாபலஃ powerful, ராவணஷ்ச Ravana's, ஸீதா Sita, யத்ர there, ஸ்திதா stood, அபவத் came, தம் to her, தேஷம் location, ஸமநுப்ராப்தாஃ reached.

"Then arrived the powerful Ravana with his consorts to that place where Sita was and stood there.
தஂ தரிஷ்ட்வாத வராரோஹா ஸீதா ரக்ஷோகணேஷ்வரம்.

ஸங்குச்யோரூஸ்தநௌ பீநௌ பாஹுப்யாஂ பரிரப்ய ச৷৷5.58.65৷৷


அத and then, வராரோஹா beautiful one, ஸீதா Sita, ரக்ஷோகணேஷ்வரம் king of demon troops, தம் her, தரிஷ்ட்வா seeing, ஊரூ thighs, பாஹுப்யாம் shoulders, ஸங்குச்ய folded across, பீநௌ plumpy,
ஸ்தநௌ breasts, பரிரப்ய ச covered.

"On seeing Ravana, the king of demons, beautiful Sita, full of fear hid her face and plump breasts between her thighs.
வித்ரஸ்தாஂ பரமோத்விக்நாஂ வீக்ஷமாணாஂ ததஸ்ததஃ.

த்ராணஂ கிஞ்சிதபஷ்யந்தீஂ வேபமாநாஂ தபஸ்விநீம்৷৷5.58.66৷৷

தாமுவாச தஷக்ரீவஸ்ஸீதாஂ பரமதுஃகிதாம்.

அவாக்சிராஃ ப்ரபதிதோ பஹுமந்யஸ்வ மாமிதி৷৷5.58.67৷৷


வித்ரஸ்தாம் full of fear, பரமோத்விக்நாம் very much worried, ததஸ்ததஃ here and there, வீக்ஷமாணாம் looking, கிஞ்சித் not even one, த்ராணம் protector, அபஷ்யந்தீம் not seen, வேபமாநாம் trembling, தபஸ்விநீம் one in meditation, பரமதுஃகிதாம் very sorrowful, தாஂ ஸீதாம் that Sita, தஷக்ரீவஃ ten-headed, அவாக்சிராஃ bending the head down, ப்ரதிதஃ trust, மாம் me, பஹுமந்யஸ்வ respect, இதி this, உவாச spoke.

"Sita was full of fear and worry, looked here and there without any protector to pacify. She was trembling in fear. To that Sita, the ten-headed Ravana bent his head down and said, 'trust me and respect me'.
யதி சேத்த்வஂ து தர்பாந்மாஂ நாபிநந்தஸி கர்விதே.

த்வௌ மாஸாவந்தரஂ ஸீதே பாஸ்யாமி ருதிரஂ தவ৷৷5.58.68৷৷


கர்விதே in your pride, ஸீதே Sita, த்வம் your, தர்பாத் with pride, மாம் me, நாபிநந்தஸி யதி சேத் if you do not respect me, த்வௌ மாஸௌ அந்தரம் in two months time, தவ your, ருதிரம் blood, பாஸ்யாமி I will see.

'O Sita! if in your pride, you do not respect me, I will see (drink) your blood in two months.
ஏதச்ச்ருத்வா வசஸ்தஸ்ய ராவணஸ்ய துராத்மநஃ.

உவாச பரமக்ருத்தா ஸீதா வசநமுத்தமம்৷৷5.58.69৷৷


துராத்மநஃ evil-minded one, தஸ்ய your, ராவணஸ்ய Ravana's, ஏதத் all these, வசஃ words, ஷ்ருத்வா hearing, ஸீதா Sita, பரமக்ருத்தா very angry, உத்தமம் good, வசநம் these words, உவாச spoke.

"Hearing the words of evil-minded Ravana, Sita became very angry and spoke these approprate words:
ராக்ஷஸாதம ராமஸ்ய பார்யாமமிததேஜஸஃ.

இக்ஷ்வாகுகுலநாதஸ்ய ஸ்நுஷாஂ தஷரதஸ்ய ச৷৷5.58.70৷৷

அவாச்யஂ வததோ ஜிஹ்வா கதஂ ந பதிதா தவ.


ராக்ஷஸாதம lowly rakshasa, அமிததேஜஸஃ highly valourous one, ராமஸ்ய Rama's, பார்யாம் wife, இக்ஷ்வாகுகுலநாதஸ்ய of the king of Ikshvaku race, தஷரதஸ்ய Dasaratha's, ஸ்நுஷாஂ ச daughter-in-law, அவாச்யம் unspeakable, வததஃ words, தவ your, ஜிஹ்வா tongue, கதம் how, ந பதிதா not fallen.

'O lowly demon! I am the wife of valiant Rama and daughter-in-law of Dasaratha, the king of Ikshvaku race. How is it your tongue that spoke unspeakable words has not fallen down?
கிஞ்சித்வீர்யஂ தவாநார்ய யோ மாஂ பர்துரஸந்நிதௌ৷৷5.58.71৷৷

அபஹரித்யாகதஃ பாப தே நாதரிஷ்டோ மஹாத்மநா.


நார்ய ignoble, பாப sinner, யஃ such you, பர்துஃ husband, அஸந்நிதௌ not near, மாம் me, அபஹரித்ய abducted, மஹாத்மநா great, தேந by his, அதரிஷ்டஃ without being seen, ஆகதஃ came, தவ your, வீர்யம் courage, கிஞ்சித் not have little.

'O! ignoble one! when my husband was away, you came and abducted me unseen by the great Rama. You do not have even a little courage (to win me through a straight fight).
ந த்வஂ ராமஸ்ய ஸதரிஷோ தாஸ்யேப்யஸ்ய ந யுஜ்யஸே৷৷5.58.72৷৷

யஜ்ஞீய ஸ்ஸத்யவாதீ ச ரணஷ்லாகீ ச ராகவஃ.


த்வம் you, ராமஸ்ய Rama's, ஸதரிஷஃ not equal, ந not, அஸ்ய his, தாஸ்யேபி even of servant, ந யுஜ்யஸே not fit to be, ராகவஃ Rama, யஜ்ஞீயஃ does yagnas, ஸத்யவாதீ always abides in truth, ரணஷ்லாகீ ச and valiant in war.

'You are not equal to Rama and not even fit to be his servant. He does yagnas and always abides in truth. He is valiant in war.
ஜாநக்யா பருஷஂ வாக்யமேவமுக்தோ தஷாநநஃ৷৷5.58.73৷৷

ஜஜ்வால ஸஹஸா கோபாச்சிதாஸ்த இவ பாவகஃ.


ஜாநக்யா by Janaki, ஏவம் in that way, பருஷம் harsh, உக்தஃ spoken, தஷாநநஃ ten-headed one, ஸஹஸா suddenly, சிதாஸ்தஃ in the funeral pyre, பாவகஃ இவ like fire, கோபாத் in anger, ஜஜ்வால like flame.

"Thus addressed harshly by Janaki, the ten-headed Ravana blazed up in anger suddenly like the flame of the funeral pyre.
விவரித்ய நயநே க்ரூரே முஷ்டிமுத்யம்ய தக்ஷிணம்৷৷5.58.74৷৷

மைதிலீஂ ஹந்துமாரப்த: ஸ்த்ரீபிர்ஹாஹாகரிதஂ ததா.


க்ரூரே wicked, நயநே eyes, விவரித்ய opened, தக்ஷிணம் right hand, முஷ்டிம் fist, உத்யம்ய raised, மைதிலீம் Mythili, ஹந்தும் to kill, ஆரப்தஃ started, ததா then, ஸ்த்ரீபிஃ even the women there, ஹாஹாகரிதம் raised their voice saying, alas !

"Then the wicked Ravana raised his eyebrows and his right fist to strike at Sita and even the she-demon there raised their voice saying, ' alas, alas !'
ஸ்த்ரீணாஂ மத்யாத்ஸமுத்பத்ய தஸ்ய பார்யா துராத்மநஃ৷৷5.58.75৷৷

வரா மந்தோதரீ நாம தயா ஸ ப்ரதிஷேதிதஃ.


துராத்மநஃ evil-minded, தஸ்ய his, பார்யா wife, மந்தோதரீ நாம named Mandodari, வரா noble one, ஸ்த்ரீணாம் among women, மத்யாத் from the midst, ஸமுத்பத்ய came, தயா forward, ஸஃ he, ப்ரதிஷேதிதஃ objected.

"Evil-minded Ravana's wife Mandodari, a noble one among women came forward from the midst and prevented him.
உக்தஷ்ச மதுராஂ வாணீஂ தயா ஸ மதநார்திதஃ৷৷5.58.76৷৷

ஸீதயா தவ கிஂ கார்யஂ மஹேந்த்ரஸமவிக்ரமஃ.


மதநார்திதஃ tormented by god of love, ஸஃ he, தயா such, மதுராம் sweet, வாணீம் words, உக்தஷ்ச having spoken, மஹேந்த்ரஸமவிக்ரமஃ equal to Mahendra in might, ஸீதயா Sita, தவ your, கிஂ கார்யம் for what purpose.

"She spoke sweetly to Ravana, who was tormented by the god of love saying, 'For what purpose do you desire Sita? You are equal to Mahendra in might'.
தேவகந்தர்வகந்யாபிர்யக்ஷகந்யாபிரேவ ச৷৷5.58.77৷৷

ஸார்தஂ ப்ரபோ ரமஸ்வேஹ ஸீதயா கிஂ கரிஷ்யஸி.


ப்ரபோ O Lord!, தேவகந்தர்வகந்யாபிஃ even gods and daughters of gandharvas, யக்ஷகந்யாபிரேவச even young yaksha ladies, ஸார்தம் all, இஹ here, ரமஸ்வ enjoy, ஸீதயா with Sita, கிஂ கரிஷ்யஸி why do you need.

'O lord! you enjoy with the daughters of gods, gandharvas and even the young ladies of yakshas. Why do you need Sita?'
ததஸ்தாபிஸ்ஸமேதாபிர்நாரீபிஸ்ஸ மஹாபலஃ৷৷5.58.78৷৷

ப்ரஸாத்ய ஸஹஸா நீதோ பவநஂ ஸ்வஂ நிஷாசரஃ.


ததஃ then, மஹாபலஃ mighty, ஸஃ நிஷாசரஃ night-wanderer, ஸமேதாபிஃ together, தாபிஃ நாரீபிஃ all the women, ப்ரஸாத்ய sprang up, ஸஹஸா quickly, ஸ்வஂ பவநம் his mansion, நீதஃ took.

"Then all the women got together and stopped the mighty night-ranger, Ravana and quickly took him back to his mansion.
யாதே தஸ்மிந் தஷக்ரீவே ராக்ஷஸ்யோ விகரிதாநநாஃ৷৷5.58.79৷৷

ஸீதாஂ நிர்பர்த்ஸயாமாஸுர்வாக்யைஃ க்ரூரைஸ்ஸுதாருணைஃ.


தஸ்மிந் தஷக்ரீவே when that ten-headed one, யாதே went, விகரிதாநநாஃ those ugly-faced ones, ராக்ஷஸ்யஃ demons, க்ரூரைஃ cruel, ஸுதாருணைஃ frightful, வாக்யைஃ words, ஸீதாம் to Sita, நிர்பர்த்ஸயாமாஸுஃ threatened.

தரிணவத்பாஷிதஂ தாஸாஂ கணயாமாஸ ஜாநகீ৷৷5.58.80৷৷

கர்ஜிதஂ ச ததா தாஸாஂ ஸீதாஂ ப்ராப்ய நிரர்தகம்.


ஜாநகீ Janaki, தாஸாம் those, பாஷிதம் words, தரிணவத் like a blade of grass, கணயாமாஸ not cared, ததா then, தாஸாம் they, கர்ஜிதம் frightened, ஸீதாம் Sita, ப்ராப்ய uttered, நிரர்தகம் were of no use.

"Janaki did not care for their words of threat, as though they were a blade of grass and of no use to her.
வரிதாகர்ஜிதநிஷ்சேஷ்டா ராக்ஷஸ்யஃ பிஷிதாஷநாஃ৷৷5.58.81৷৷

ராவணாய ஷஷஂஸுஸ்தாஃ ஸீதாத்யவஸிதஂ மஹத்.


பிஷிதாஷநாஃ flesh eaters, தாஃ ராக்ஷஸ்யஃ those demonesses, வரிதாகர்ஜிதநிஷ்சேஷ்டாஃ since their threatenings were of no use, மஹத் great, தத் that, ஸீதாத்யவஸிதம் Sita's determination was
formidable, ராவணாய to Ravana, ஷஷஂஸுஃ reported.

"Since the threatenings of the she-demons were of no use the ogresses who live on flesh and blood reported to Ravana about great Sita's formidable determination.
ததஸ்தாஸ்ஸஹிதாஸ்ஸர்வா நிஹதாஷா நிருத்யமாஃ৷৷5.58.82৷৷

பரிக்ஷிப்ய ஸமந்தாத்தாஂ நித்ராவஷமுபாகதாஃ.


ததஃ then, ஸர்வாஃ all, தாஃ those, ஸஹிதாஃ together, நிஹதாஷாஃ given up hope, நிருத்யமாஃ given up their efforts, தாம் they, ஸமந்தாத் all over, பரிக்ஷிப்ய scattered around, நித்ராவஷம் to sleep, உபாகதாஃ succumbed.

"Then all of them gave up hope of their efforts and scattered around her, succumbed to sleep.
தாஸு சைவ ப்ரஸுப்தாஸு ஸீதா பர்தரிஹிதே ரதா৷৷5.58.83৷৷

விலப்ய கருணஂ தீநா ப்ரஷுஷோச ஸுதுஃகிதா.


தாஸு them, ப்ரஸுப்தாஸு after sleeping, பர்தரிஹிதே well-wisher of the husband, ரதா one who remained, ஸீதா Sita, தீநா miserable, கருணம் pathetically, விலப்ய crying, ஸுதுஃகிதா very sad, ப்ரஷுஷோச lamented.

தாஸாஂ மத்யாத்ஸமுத்தாய த்ரிஜடா வாக்யமப்ரவீத்৷৷5.58.84৷৷

ஆத்மாநஂ காதத க்ஷிப்ரஂ ந ஸீதா விநஷிஷ்யதி.

ஜநகஸ்யாத்மஜா ஸாத்வீ ஸ்நுஷா தஷரதஸ்ய ச৷৷5.58.85৷৷


தாஸாம் all of them, மத்யாத் midst, ஸமுத்தாய got up, த்ரிஜடா Trijata, வாக்யம் these words, அப்ரவீத் said, க்ஷிப்ரம் at once, ஆத்மாநம் you, காதத eat me, ஜநகஸ்ய Janaka's, ஆத்மஜா daughter,
ஸாத்வீ chaste, தஷரதஸ்ய Dasaratha's, ஸ்நுஷா daughter-in-law, ஸீதா Sita, ந விநஷிஷ்யதி not be destroyed.

"From the midst of all of them got up Trijata, saying, 'You eat me if you like. Know that Janaka's daughter is a chaste woman and is the daughter-in-law of Dasaratha. She cannot be destroyed'.
ஸ்வப்நோ ஹ்யத்ய மயா தரிஷ்டோ தாருணோ ரோமஹர்ஷணஃ.

ரக்ஷஸாஂ ச விநாஷாய பர்துரஸ்யா ஜயாய ச৷৷5.58.86৷৷


ரக்ஷஸாம் rakshasas, விநாஷாய ச even destruction, அஸ்யாஃ her, பர்துஃ husband's, ஜயாய ச even victory, அத்ய today, மயா to me, தாருணஃ dreadful, ரோமஹர்ஷணஃ horripilating experience, ஸ்வப்நஃ in dream, தரிஷ்டஃ saw.

'Today I saw in my dream, a dreadful and horripilating scene of destruction of demons and even victory of Sita's husband.
அலமஸ்மாத்பரித்ராதுஂ ராகவாத்ராக்ஷஸீகணம்.

அபியாசாம வைதேஹீமேதத்தி மம ரோசதே৷৷5.58.87৷৷


அஸ்மாத் from that, ராகவாத் by Rama, ராக்ஷஸீகணம் rakshasa clan, பரித்ராதும் to protect, அலம் enough, வைதேஹீம் Vaidehi's, அபியாசாம will beg her, ஏதத் by that, மம our, ரோசதே ஹி thinking indeed.

'To protect the demon clan from destruction by Rama, it is enough if we beg her (pardon). Indeed, I think that way.
யஸ்யா ஹ்யேவஂவிதஸ்ஸ்வப்நோ துஃகிதாயாஃ ப்ரதரிஷ்யதே.

ஸா துஃகைர்விவிதைர்முக்தா ஸுகமாப்நோத்யநுத்தமம்৷৷5.58.88৷৷

ப்ரணிபாதப்ரஸந்நா ஹி மைதிலீ ஜநகாத்மஜா.


யஸ்யாஃ whoever, துஃகிதாயாஃ is in sorrow, ஏவஂ விதஃ in this way, ஸ்வப்நஃ dream, ப்ரதரிஷ்யதே sees, ஸா that, விவிதைஃ many, துஃகை grief, விமுக்தா will be relieved, அநுத்தமம் immense, ஸுகம் happiness, ஆப்நோதி will result, ஜநகாத்மஜா Janaka's daughter, மைதிலீ Maithili, ப்ரணிபாதப்ரஸந்நா ஹி will bless us if we pray her.

'Whoever in a sorrowful state sees such kind of dream, would be not only relieved of all sorrows but will experience immense happiness. Janaka's daughter Sita will bless us with protection if we pray her.
ததஸ்ஸா ஹ்ரீமதீ பாலா பர்துர்விஜயஹர்ஷிதா৷৷5.58.89৷৷

அவோசத்யதி தத்தத்யஂ பவேயஂ ஷரணஂ ஹி வஃ.


ததஃ then, ஹ்ரீமதீ bashful, பாலா young, ஸா that Sita, பர்துஃ husband, விஜயஹர்ஷிதா feeling happy that he will succeed, அவோசத் hearing the words, தத் that, தத்யஂ யதி comes true, வஃ thee, ஷரணம் protect, பவேயம் I will.

'On hearing the words (of Trijata) that 'Rama will succeed', young and bashful Sita felt happy and said that 'If it comes true I will protect thee'.
தாஂ சாஹஂ தாதரிஷீஂ தரிஷ்ட்வா ஸீதாயா தாருணாஂ தஷாம்.

சிந்தயாமாஸ விக்ராந்தோ ந ச மே நிர்வரிதஂ மநஃ৷৷5.58.90৷৷


அஹம் I, விக்ராந்தஃ heroic, ஸீதாயாஃ Sita, தாதரிஷீம் seeing her deplorable state, தாம் her, தாருணாம் dreadful, தஷாம் state, தரிஷ்ட்வா on seeing, சிந்தயாமாஸ started worrying, மே myself, மநஃ in mind, ந நிர்வரிதம் not had peace.

"Seeing Sita's deplorable state, her ill-luck and her dread, I began to worry and had no peace of mind.
ஸம்பாஷணார்தஂ ச மயா ஜாநக்யாஷ்சிந்திதோ விதிஃ৷৷5.58.91৷৷

இக்ஷ்வாகூணாஂ ஹி வஂஷஸ்து ததோ மம புரஸ்கரிதஃ.


மயா I am, ஜாநக்யாஃ with Janaki, ஸம்பாஷணார்தம் to enter into conversation, விதி strategy, சிந்திதஃ thought, ததஃ that, இக்ஷ்வாகூணாம் in Ikshvaku, வஂஷஸ்து in the race, மம my, புரஸ்கரிதஃ to praise.

"I thought of a strategy to enter into conversation with Janaki that is to praise the Ikshvaku race.
ஷ்ருத்வா து கதிதாஂ வாசஂ ராஜர்ஷிகணபூஜிதாம்৷৷5.58.92৷৷

ப்ரத்யபாஷத மாஂ தேவீ பாஷ்பைஃ பிஹிதலோசநா.


தேவீ the divine lady!, ராஜர்ஷிகணபூஜிதாம் sanctified by the names of royal seers, கதிதாம் enumerated, வாசம் words, ஷ்ருத்வா heard, பாஷ்பைஃ tears, பிஹிதலோசநா eyes blinded, மாம் me, ப்ரத்யபாஷத replied.

"The divine lady heard my enumeration, sanctifying the royal seers. She replied me, with her eyes blinded by tears:
கஸ்த்வஂ கேந கதஂ சேஹ ப்ராப்தோ வாநரபுங்கவஃ৷৷5.58.93৷৷

கா ச ராமேண தே ப்ரீதிஸ்தந்மே ஷஂஸிதுமர்ஹஸி.


வாநரபுங்கவ foremost of vanaras, த்வம் you, கஃ who, கேந why, கதம் how, இஹ here, ப்ராப்தஃ could come, தே to you, ராமேண with Rama, ப்ரீதிஃ friendship, கா tell, தத் that, மே to me, ஷஂஸிதும் in detail, அர்ஹஸி it is prpoer.

"O foremost of vanaras! who are you? Why and how have you come here? How did you make friendship with Rama? Tell me all that in detail.
தஸ்யாஸ்தத்வசநஂ ஷ்ருத்வா ஹ்யஹமப்யப்ருவஂ வசஃ৷৷5.58.94৷৷

தேவி ராமஸ்ய பர்துஸ்தே ஸஹாயோ பீமவிக்ரமஃ.

ஸுக்ரீவோ நாம விக்ராந்தோ வாநரேந்த்ரோ மஹாபலஃ৷৷5.58.95৷৷


தஸ்யாஃ தத் her those, வசநம் words, ஷ்ருத்வா hearing, அஹமபி I also, வசஃ these words, அப்ருவம் spoke, தேவி O queen!, தே to your, பர்துஃ husband, ஸஹாயஃ help, மஹாபலஃ mighty, பீமவிக்ரமஃ fierce valour, ஸுக்ரீவோ நாம named Sugriva, விக்ராந்தஃ warrior, வாநரேந்த்ரஃ king of monkeys.

"Hearing her I also said, 'O queen! Sugriva, the warrior of fierce valour and king of monkeys developed friendship with your husband'.
தஸ்ய மாஂ வித்தி பரித்யஂ த்வஂ ஹநுமந்தமிஹாகதம்.

பர்த்ராஹஂ ப்ரேஷிதஸ்துப்யஂ ராமேணாக்லிஷ்டகர்மணா৷৷5.58.96৷৷


இஹ here, ஆகதம் I came, மாம் me, தஸ்ய his, பரித்யம் servant, த்வம் you, வித்தி to find, அஹம் I, பர்த்ரா by your husband, அக்லிஷ்டகர்மணா tireless in action, ராமேண by Rama, துப்யம் for your sake, ப்ரேஷிதஃ sent me.

'I came here as a servant sent by your tireless husband to find you.
இதஂ ச புருஷவ்யாக்ரஃ ஷ்ரீமாந் தாஷரதிஃ ஸ்வயம்.

அங்குலீயமபிஜ்ஞாநமதாத்துப்யஂ யஷஸ்விநி৷৷5.58.97৷৷


யஷஸ்விநி O glorious lady!, புருஷவ்யாக்ரஃ tiger among men, ஷ்ரீமாந் illustrious, தாஷரதிஃ Dasaratha's son, ஸ்வயம் himself, இதம் this, அங்குலீயம் this ring, துப்யம் to you, அபிஜ்ஞாநம் to recognise, அதாத் sent.

'O glorious lady! the tiger among men, the illustrious son of Dasaratha himself sent this ring to you as a taken of identity.
ததிச்சாமி த்வயாஜ்ஞப்தஂ தேவி கிஂ கரவாண்யஹம்.

ராமலக்ஷ்மணயோஃ பார்ஷ்வஂ நயாமி த்வாஂ கிமுத்தரம்৷৷5.58.98৷৷


தேவி O venerable lady!, தத் that, த்வயா by your, ஆஜ்ஞப்தம் order, இச்சாமி wish to know, அஹம் I, கிம் what, கரவாணி to do, த்வாம் you, ராமலக்ஷ்மணயோஃ both Rama and Lakshmana, பார்ஷ்வம் to them, நயாமி take you, உத்தரம் back, கிம் what do you say?

'O venerable lady! I seek your order. What should I do? Should I take you to Rama and Lakshmana? What do you say?
ஏதச்ச்ருத்வா விதித்வா ச ஸீதா ஜநகநந்திநீ.

ஆஹராவணமுத்ஸாத்ய ராகவோ மாஂ நயத்விதி৷৷5.58.99৷৷


ஜநகநந்திநீ delight of Janaka, ஸீதா Sita, ஏதத் all this, ஷ்ருத்வா having heard, விதித்த்வா ச thought over, ராகவஃ Rama, ராவணம் Ravana, உத்ஸாத்ய slaying, மாம் me, நயது should take, இதி this, ஆஹ she said.

"Having heard all that (Hanuman said) Sita, the delight of Janaka thought over and said, 'Rama should kill Ravana and take me'.
ப்ரணம்ய ஷிரஸா தேவீஂ மஹமார்யாமநிந்திதாம்.

ராகவஸ்ய மநோஹ்லாதமபிஜ்ஞாநமயாசிஷம்৷৷5.58.100৷৷


அஹம் I am, ஆர்யாம் noble, அநிந்திதாம் flawless, தேவீம் queen, ஷிரஸா bowing, ப்ரணம்ய saluted, ராகவஸ்ய to Rama, மநோஹ்லாதம் very pleasing to his mind, அபிஜ்ஞாநம் to recognise, அயாசிஷம் signet.

"Then bowing down I saluted the noble and blameless queen Sita to give a signet, which would be very pleasing to Rama.
அத மாமப்ரவீத்ஸீதா கரிஹ்யதாமயமுத்தமஃ.

மணிர்யேந மஹாபாஹூ ராமஸ்த்வாஂ பஹுமந்யதே৷৷5.58.101৷৷


அத and then, ஸீதா Sita, மாம் to me, அப்ரவீத் said, உத்தமஃ best, அயம் this, மணிஃ gem, கரிஹ்யதாம் take, யேந by this, மஹாபாஹுஃ long-armed, ராமஃ Rama, த்வாம் you, பஹுமந்யதே presented to him.

"Sita then said to me, 'Take this best of gems and present it to the long-armed Rama as a token'.
இத்யுக்த்வா து வராரோஹா மணிப்ரவரமத்புதம்.

ப்ராயச்சத்பரமோத்விக்நா வாசா மாஂ ஸந்திதேஷஹ৷৷5.58.102৷৷


வராரோஹா fair-hipped lady, இதி thus, உக்த்வா having delivered, அத்புதம் wonderful, மணிப்ரவரம் excellent jewel, ப்ராயச்சத் gave, பரமோத்விக்நா in an anxious state, மாம் me, வாசா spoke, ஸந்திதேஷ ஹ message.

"Having said so, the noble lady delivered a wonderful jewel with supreme message to me in a sorrowful mood.
ததஸ்தஸ்யை ப்ரணம்யாஹஂ ராஜபுத்ர்யை ஸமாஹிதஃ.

ப்ரதக்ஷிணஂ பரிக்ராமமிஹாப்யுத்கதமாநஸஃ৷৷5.58.103৷৷


ததஃ then, அஹம் I, தஸ்யை her, ராஜபுத்ர்யை princess, ப்ரணம்ய saluted, ஸமாஹிதஃ with focused mind, இஹ here, அப்யுத்கதமாநஸஃ should come soon, ப்ரதக்ஷிணம் circumambulated, பரிக்ராமம் went round.

"Reminded by her again (that Rama should turn up soon to take her), I offered reverential salutations by circumambulating her.
உக்தோஹஂ புநரேவேதஂ நிஷ்சித்ய மநஸா தயா.

ஹநுமந்மம வரித்தாந்தஂ வக்துமர்ஹஸி ராகவே৷৷5.58.104৷৷


அஹம் I, தயா to her, மநஸா in mind, நிஷ்சித்ய determined, புநரேவ again, உக்தஃ said, ஹநுமாந் Hanuman, ராகவே to Rama, மம my, வரித்தாந்தம் all about my story, வக்தும் you tell, அர்ஹஸி I wish.

யதா ஷ்ருத்வைவ ந சிராத்தாவுபௌ ராமலக்ஷ்மணௌ.

ஸுக்ரீவஸஹிதௌ வீராவுபேயாதாஂ ததா குரு৷৷5.58.105৷৷


வீரௌ heroic one, தௌ they both, ராமலக்ஷ்மணௌ Rama and Lakshmana, உபௌ both, ஷ்ருத்வைவ on hearing, ஸுக்ரீவஸஹிதௌ accompanied by Sugriva, ந சிராத் not very late, யதா that way, உபேயாதாம் coming here, ததா that way, குரு you may do.

'O heroic Hanuman! narrate in such a way that by hearing you both Rama and Lakshmana will come here soon, accompanied by Sugriva.
யத்யந்யதா பவேதேதத்த்வௌ மாஸௌ ஜீவிதஂ மம.

ந மாஂ த்ரக்ஷ்யதி காகுத்ஸ்தோ ம்ரியே ஸாஹமநாதவத்৷৷5.58.106৷৷


அந்யதா otherwise, பவேத்யதி with none to protect, மம I, ஜீவிதம் life, த்வௌ two, மாஸௌ months only, காகுத்ஸ்த to Rama, மாம் me, ந த்ரக்ஷ்யதி not see, ஸா அஹம் that I, அநாதவத் like an orphan, ம்ரியே will die.

'Otherwise with none to protect me, I will live only for two months.I will die like an orphan and he will not see me'.
தச்ச்ருத்வா கருணஂ வாக்யஂ க்ரோதோ மாமப்யவர்தத.

உத்தரஂ ச மயா தரிஷ்டஂ கார்யஷேஷமநந்தரம்৷৷5.58.107৷৷


கருணம் pathetic, தத் these, வாக்யம் words, ஷ்ருத்வா having heard, மாம் me, க்ரோதஃ anger, அப்யவர்தத overtaken, உத்தரம் reply, அநந்தரம் after that, கார்யஷேஷம் left over task, மயா by me, தரிஷ்டம் perceived.

"When I heard her pathetic appeal, I was overtaken by anger. I perceived the task left over for me to do.
ததோவர்தத மே காயஸ்ததா பர்வதஸந்நிபஃ.

யுத்தகாங்க்ஷீ வநஂ தச்ச விநாஷயிதுமாரபே৷৷5.58.108৷৷


ததஃ that, ததா then, மே I, காயஃ body, பர்வதஸந்நிபஃ like a mountain, அவர்தத increased, யுத்தகாங்க்ஷீ intent on fighting, தத் that, வநம் garden, விநாஷயிதும் to destroy, ஆரபே started.

"Thereafter, I increased my body to the size of a mountain, intent on fighting and started destroying the pleasure garden.
தத்பக்நஂ வநஷண்டஂ து ப்ராந்தத்ரஸ்தமரிகத்விஜம்.

ப்ரதிபுத்தா நிரீக்ஷந்தே ராக்ஷஸ்யோ விகரிதாநநாஃ৷৷5.58.109৷৷


விகரிதாநநாஃ ugly-faced, ராக்ஷஸ்யஃ ogresses, ப்ரதிபுத்தாஃ woke up and saw, பக்நம் broken, ப்ராந்தத்ரஸ்தமரிகத்விஜம் terrified birds and beasts, தத் that, வநஷண்டம் destroyed garden, நிரீக்ஷந்தே saw.

"Those ugly-faced ogresses woke up and saw the devastated garden and terrified beasts and birds.
மாஂ ச தரிஷ்ட்வா வநே தஸ்மிந் ஸமாகம்ய ததஸ்ததஃ.

தா ஸ்ஸமப்யாகதாஃ க்ஷிப்ரஂ ராவணாயாசசக்ஷிரே৷৷5.58.110৷৷


ததஸ்ததஃ here and there, ஸமாகம்ய collecting together, தஸ்மிந் வநே in that garden, மாம் me, தரிஷ்ட்வா saw, தாஃ them, க்ஷிப்ரம் at once, ஸமப்யாகதாஃ understood, ராவணாய to Ravana, ஆசசக்ஷிரே thus reported.

ராஜஸ்வநமிதஂ துர்கஂ தவ பக்நஂ துராத்மநா.

வாநரேண ஹ்யவிஜ்ஞாய தவ வீர்யஂ மஹாபல৷৷5.58.111৷৷


மஹாபல powerful, ராஜந் king, துராத்மநா evil-minded, வாநரேண by a vanara, தவ your, வீர்யம்
valour, அவிஜ்ஞாய not knowing, துர்கம் inaccessible, தவ your, இதஂ வநம் this garden, பக்நம் destroyed.

'O powerful king! an evil-minded vanara has destroyed the inaccessible pleasure garden not knowing your valour.
துர்புத்தேஸ்தஸ்ய ராஜேந்த்ர தவ விப்ரியகாரிணஃ.

வதமாஜ்ஞாபய க்ஷிப்ரஂ யதாஸௌ விலயஂ வ்ரஜேத்৷৷5.58.112৷৷


ராஜேந்த்ர O king!, அஸௌ யதா this, விலயம் aimlessly, வ்ரஜேத் wanderer, தவ your, விப்ரியகாரிணஃ who has done contrary to your interest, துர்புத்தேஃ wicked-minded, தஸ்ய his, வதம் to kill, க்ஷிப்ரம் immediately, ஆஜ்ஞாபய order.

'O king! may orders be issued to kill this wicked-minded vanara wandering aimlessly. He has done contrary to your interest.
தச்ச்ருத்வா ராக்ஷஸேந்த்ரேண விஸரிஷ்டா பரிஷதுர்ஜயாஃ.

ராக்ஷஸாஃ கிங்கரா நாம ராவணஸ்ய மநோநுகாஃ৷৷5.58.113৷৷


தத் that, ஷ்ருத்வா having heard, ராக்ஷஸேந்த்ரேண by the lord of demons, பரிஷதுர்ஜயாஃ who are invincible, ராவணஸ்ய Ravana's, மநோநுகாஃ those who know his mind, கிங்கரா நாம called kinkara, ராக்ஷஸாஃ demon, விஸரிஷ்டாஃ sent.

"Ravana, lord of the demons having heard (the ogresses) sent invincible ogres called kinkaras who know his mind.
தேஷாமஷீதிஸாஹஸ்ரஂ ஷூலமுத்கரபாணிநாம்.

மயா தஸ்மிந்வநோத்தேஷே பரிகேண நிஷூதிதம்৷৷5.58.114৷৷


தஸ்மிந் those, வநோத்தேஷே near the garden, ஷூலமுத்கரபாணிநாம் tridents and maces, தேஷாம் with them, அஷீதிஸாஹஸ்ரம் battalion of eighty thousand (demons), மயா by me, பரிகேண by iron bar, நிஷூதிதம் killed.

"I killed with an iron bar a battalion of eighty thousand demons who were guarding the garden with tridents and maces.
தேஷாஂ து ஹதஷேஷா யே தே கத்வா லகுவிக்ரமாஃ.

நிஹதஂ ச மஹத்ஸைந்யஂ ராவணாயாசசக்ஷிரே৷৷5.58.115৷৷


தேஷாம் them, யே who were, ஹதஷேஷாஃ left behind, தே they, லகுவிக்ரமாஃ less powerful, கத்வா went, மஹத் great, ஸைந்யம் army, நிஹதம் killed, ராவணாய to Ravana, ஆசசக்ஷிரே reported.

"Those who were left behind, the less powerful ones went and reported to Ravana that the great army has been killed.
ததோ மே புத்திருத்பந்நா சைத்யப்ராஸாதமாக்ரமம்.

தத்ரஸ்தாந்ராக்ஷஸாந் ஹத்வா ஷதஂ ஸ்தம்பேந வை புநஃ৷৷5.58.116৷৷

லலாமபூதோ லங்காயாஸ்ஸ வை வித்வஂஸிதோ மயா.


ததஃ then, மே I, புத்திஃ intellect, உத்பந்நா arose, சைத்யப்ராஸாதம் high rise mansion, ஆக்ரமம் taking hold, ஸ்தம்பேந with a pillar, தத்ரஸ்தாந் stationed there, ஷதம் a hundred, ராக்ஷஸாந் demons, ஹத்வா killed, புநஃ again, மயா by me, லங்காயாஃ in Lanka, லலாமபூதஃ a decorative mansion, ஸஃ that, வித்வஂஸிதஃ destroyed.

"Then a thought struck my mind. I took hold of a pillar of the tall, decorated mansion of Lanka and killed with it all the hundred demons stationed there.
ததஃ ப்ரஹஸ்தஸ்ய ஸுதஂ ஜம்புமாலிநமாதிஷத்৷৷5.58.117৷৷

ராக்ஷஸைர்பஹுபிஸ்ஸார்தஂ கோரரூபைர்பயாநகைஃ.


ததஃ then, கோரரூபைஃ of terrific appearance, பயாநகைஃ frightening, பஹுபிஃ many, ராக்ஷஸைஃ ogres, ஸார்தம் together with, ப்ரஹஸ்தஸ்ய Prahasta's, ஸுதம் son, ஜம்புமாலிநம் Jambumali, ஆதிஷத் ordered

தஂ மஹாபலஸம்பந்நஂ ராக்ஷஸஂ ரணகோவிதம்৷৷5.58.118৷৷

பரிகேணாதிகோரேண ஸூதயாமி ஸஹாநுகம்.


மஹாபலஸம்பந்நம் endowed with mighty strength, ரணகோவிதம் expert in war, ஸஹாநுகம் and others who accompanied, தஂ ராக்ஷஸம் the demons, கோரேண by a terrific, பரிகேண with iron bar, ஸூதயாமி slayed.

"With a dreadful iron bar I slayed Jambumali, who was endowed with mighty strength, and was an expert in war and other terrific ogres who accompanied him.
தச்ச்ருத்வா ராக்ஷஸேந்த்ரஸ்து மந்த்ரிபுத்த்ராந்மஹாபலாந்৷৷5.58.119৷৷

பதாதிபலஸம்பந்நாந் ப்ரேஷயாமாஸ ராவணஃ.


ராக்ஷஸேந்த்ரஃ demon king, ராவணஃ Ravana, மஹாபலாந் mighty army, பதாதிபலஸம்பந்நாந் strong foot-soldiers, மந்த்ரிபுத்ராந் sons of ministers, ப்ரேஷயாமாஸ sent.

"Ravana, the demon king sent his mighty army of strong foot-soldiers, the sons of ministers.
பரிகேணைவ தாந் ஸர்வாந்நயாமி யமஸாதநம்৷৷5.58.120৷৷

மந்த்ரிபுத்த்ராந்ஹதாந்ச்சரித்வா ஸமரேலகுவிக்ரமாந்.

பஞ்ச ஸேநாக்ரகாச்ச்ரூராந்ப்ரேஷயாமாஸ ராவணஃ৷৷5.58.121৷৷


தாந் ஸர்வாந் all of them, பரிகேணைவ with iron bar only, யமஸாதநம் the abode of Yama, நயாமி sent, ராவணஃ Ravana, ஸமரே in combat, லகுவிக்ரமாந் less valiant, மந்த்ரிபுத்ராந் sons of ministers, ஹதாந் having been killed, ஷ்ருத்வா heard, ஷூராந் heroes, பஞ்ச five, ஸேநாக்ரகாந் army generals, ப்ரேஷயாமாஸ sent.

"I sent all of them to the abode of Yama with just an iron bar. Having heard about the death of the less powerful ones, Ravana sent five heroic army generals.
தாநஹஂ ஸஹஸைந்யாந்வை ஸர்வாநேவாப்யஸூதயம்.

ததஃ புநர்தஷக்ரீவஃ புத்ரமக்ஷஂ மஹாபலம்৷৷5.58.122৷৷

பஹுபீ ராக்ஷஸைஸ்ஸார்தஂ ப்ரேஷயாமாஸ ராவணஃ.


அஹம் I, ஸஹஸைந்யாந் along with the army, தாந் ஸர்வாந் all of them, அப்யஸூதயம் having been killed, ததஃ then, தஷக்ரீவஃ ten-headed, ராவணஃ Ravana, மஹாபலம் mighty, புத்ரம் son, அக்ஷம் Aksha, பஹுபிஃ and many, ராக்ஷஸைஃ demons, ஸார்தம் together with, ப்ரேஷயாமாஸ sent out.

"Since I killed all of them along with the army, the ten-headed Ravana sent out his mighty son Aksha together with many demons.
தஂ து மந்தோதரீபுத்த்ரஂ குமாரஂ ரணபண்டிதம்৷৷5.58.123৷৷

ஸஹஸா கஂ ஸமுத்க்ராந்தஂ பாதயோஷ்ச கரிஹீதவாந்.

சர்மாஸிநஂ ஷதகுணஂ ப்ராமயித்வா வ்யபேஷயம்৷৷5.58.124৷৷


ரணபண்டிதம் expert in war, மந்தோதரீபுத்த்ரம் Mandodari's son, கம் to the sky, உத்க்ராந்தம் risen up, சர்மாஸிநம் feet, தஂ குமாரம் of that young man, ஸஹஸா at once, பாதயோஃ both feet, கரிஹீதவாந் caught hold of, ஷதகுணம் hundred times, ப்ராமயித்வா whirled him round, வ்யவேஷயம் smashed.

"When Mandodari's son, an expert in war had risen up to the sky I caught his feet and whirled him round a hundred times and smashed him.
தமக்ஷமாகதஂ பக்நஂ நிஷம்ய ஸ தஷாநநஃ.

தத இந்த்ரஜிதஂ நாம த்விதீயஂ ராவணஸ்ஸுதம்৷৷5.58.125৷৷

வ்யாதிதேஷ ஸுஸஂகரித்தோ பலிநம் யுத்ததுர்மதம்.


தஷாநநஃ ten-faced, ஸஃ ராவணஃ that Ravana, ஆகதம் gone, அக்ஷம் of Aksha, பக்நம் destroyed, நிஷம்ய after hearing, ஸுஸஂகரித்தஃ became very angry, ததஃ then, பலிநம் strong, யுத்ததுர்மதம் thirsting for war, இந்த்ரஜிதஂ நாம named Indrajit, த்விதீயம் second, ஸுதம் son, வ்யாதிதேஷ gave instruction.

"When Aksha was done to death, the ten-faced Ravana was enraged and gave instruction to the second son, called Indrajit who was thirsting for war.
தச்சாப்யஹஂ பலஂ ஸர்வஂ தஂ ச ராக்ஷஸபுங்கவம்৷৷5.58.126৷৷

நஷ்டௌஜஸஂ ரணே கரித்வா பரஂ ஹர்ஷமுபாகமம்.


அஹம் I, ஸர்வம் all, தத் that, பலஂ ச even army, தம் them, ராக்ஷஸபுங்கவஂ ச even the army chiefs, ரணே in combat, நஷ்டௌஜஸம் having been destroyed, கரித்வா done, பரம் very, ஹர்ஷம் happy, உபாகமம் became.

"When the army and even the Generals were done to death in combat I was very happy.
மஹதாபி மஹாபாஹுஃ ப்ரத்யயேந மஹாபலஃ৷৷5.58.127৷৷

ப்ரேஷிதோ ராவணேநைவ ஸஹ வீரைர்மதோத்கடைஃ.


மஹாபாஹுஃ strong-armed, மஹாபலஃ mighty, மதோத்கடைஃ intoxicated, வீரைஃ ஸஹ including the warriors, ராவணேநைவ Ravana's confidence, மஹதா great, ப்ரத்யயேந again,ப்ரேஷிதஃ sent.

"Thinking that Indrajit will surely kill me, the strong-armed mighty Ravana again sent intoxicated demon warriors.
ஸோவிஷஹ்யஂ ஹி மாஂ புத்த்வா ஸ்வஂ பலஂ சாவமர்திதம்৷৷5.58.128৷৷

ப்ராஹ்மணாஸ்த்ரேண ஸ து மாஂ ப்ராபத்நாச்சாதிவேகிதஃ.


ஸஃ he, மாம் my, ஆவிஷஹ்யம் cannot be slain, புத்த்வா knowing, ஸ்வம் his, பலஂ ச strength, அவமர்திதம் is reduced, ஸ து that, அதிவேகிதஃ with high speed, மாம் at me, ப்ராஹ்மேண அஸ்த்ரேண Brahma's weapon, ப்ராபத்நாத் captured.

"Realising that I cannot be slain and that his (Indrajit's) power is reduced, he released Brahma's weapon on me with high speed and captured me.
ரஜ்ஜுபிஷ்சாபிபத்நந்தி ததோ மாஂ தத்ர ராக்ஷஸாஃ৷৷5.58.129৷৷

ராவணஸ்ய ஸமீபஂ ச கரிஹீத்வா மாமுபாநயந்.


ததஃ then, தத்ர there, ராக்ஷஸாஃ demons, மாம் me, ரஜ்ஜுபிஃ with ropes, அபிபத்நந்தி also bound, மாம் me, கரிஹீத்வா holding, ராவணஸ்ய to Ravana, ஸமீபம் near, உபாநயந் brought.

"Then the demons bound me with ropes and brought me to Ravana.
தரிஷ்ட்வா ஸம்பாஷிதஷ்சாஹஂ ராவணேந துராத்மநா৷৷5.58.130৷৷

பரிஷ்டஷ்ச லங்காகமநஂ ராக்ஷஸாநாஂ ச தஂ வதம்.


அஹம் I, துராத்மநா wicked-minded, ராவணேந by Ravana, தரிஷ்ட்வா on seeing, ஸம்பாஷிதஷ்ச conversed, லங்காகமநம் about my coming to Lanka, ராக்ஷஸாநாம் ogres, தம் them, வதம் killing, பரிஷ்டஷ்ச enquired.

"The wicked-minded Ravana, then enquired me why I came to Lanka and why I killed the demons.
தத்ஸர்வஂ ச மயா தத்ர ஸீதார்தமிதி ஜல்பிதம்৷৷5.58.131৷৷

அஸ்யாஹஂ தர்ஷநாகாங்க்ஷீ ப்ராப்தஸ்த்வத்பவநஂ விபோ.

மாருதஸ்யௌரஸஃ புத்ரோ வாநரோ ஹநுமாநஹம்৷৷5.58.132৷৷


தத் that, ஸர்வம் entire, ஸீதார்தமிதி for Sita's sake, மயா I am, தத்ர there, ஜல்பிதம் burnt, விபோ O king, அஸ்யாஃ your, தர்ஷநகாங்க்ஷீ desiring to see her, த்வத்பவநம் your mansion, ப்ராப்தஃ
reached, அஹம் I, மாருதஸ்ய Wind-god's, ஔரஸஃ புத்ரஃ legitimate son, வாநரஃ vanara, ஹநுமாந் Hanuman.

'I have done all this for the sake of Sita, O demon king! I came to your mansion desiring to see Sita. I am the legitimate son of Wind-god. My name is Hanuman.
ராமதூதஂ ச மாஂ வித்தி ஸுக்ரீவஸசிவஂ கபிம்.

ஸோஹஂ தூத்யேந ராமஸ்ய த்வத்ஸகாஷமிஹாகதஃ৷৷5.58.133৷৷


கபிம் I am a vanara, மாம் I am, ராமதூதம் messenger of Rama, ஸுக்ரீவஸசிவம் minister of Sugriva, வித்தி you may know, ஸஃ அஹம் that I, ராமஸ்ய Rama's, தூத்யேந as messenger, த்வத்ஸகாஷம் to convey that message, இஹ here, ஆகதஃ came.

'I am a vanara, a messenger of Rama and minister of Sugriva.You may know that I have come here to convey the message of Rama to you.
ஸுக்ரீவஷ்ச மஹாதேஜாஸ்ஸத்வாஂ குஷலமப்ரவீத்.

தர்மார்தகாமஸஹிதஂ ஹிதஂ பத்யமுவாச ச৷৷5.58.134৷৷


மஹாதேஜாஃ highly powerful, ஸஃ ஸுக்ரீவஷ்ச Sugriva, த்வாம் to you, குஷலம் welfare, அப்ரவீத் enquires, தர்மார்தகாமஸஹிதம் in accordance with dharma, wealth and well-being, பத்யம் that which provides, ஹிதம் beneficial advice, உவாச sent.

'Highly powerful Sugriva enquires your welfare. He sends beneficial advice to you for your righteousness, pleasures and well-being.
வஸதோ றஷ்யமூகே மே பர்வதே விபுலத்ருமே.

ராகவோ ரணவிக்ராந்தோ மித்த்ரத்வஂ ஸமுபாகதஃ৷৷5.58.135৷৷


விபுலத்ருமே filled with plenty of trees, றஷ்யமூகே Rshyamuka, வஸதஃ dwelling, மே I, ரணவிக்ராந்தஃ skilled in war, ராகவஃ Rama, மித்த்ரத்வம் friendship, உபாகதஃ was made.

'While I was dwelling at the wooded-mountain in Rshyamuka, a treaty of friendship was made with Rama, who is skilled in war.
தேந மே கதிதஂ ராஜ்ஞா பார்யா மே ரக்ஷஸா ஹரிதா.

தத்ர ஸாஹாய்யமஸ்மாகஂ கார்யஂ ஸர்வாத்மநா த்வயா৷৷5.58.136৷৷


ராஜ்ஞா the king, தேந by him, மே to me, கதிதம் revealed, மே பார்யா my wife, ரக்ஷஸா by the demon, ஹரிதா abducted, தத்ர there, த்வயா by your, ஸர்வாத்மநா by all ways, அஸ்மாகம் by you, ஸாஹாய்யம் help, கார்யம் do.

'The king said, ' My wife was abducted by a demon. I request your help by all means to get her'.
மயா ச கதிதஂ தஸ்மை வாலிநஷ்ச வதஂ ப்ரதி.

தத்ர ஸாஹாய்யஹேதோர்மே ஸமயஂ கர்துமர்ஹஸி৷৷5.58.137৷৷


மயா ச I also, வாலிநஃ Vali, வதஂ ப்ரதி will kill in turn, தஸ்மை your, கதிதம் story, தத்ர thereupon, மே to me, ஸஹாய்யஹேதோஃ will help, ஸமயம் agreement, கர்தும் will do (said), அர்ஹஸி is proper.

'Sugriva told the story of Vali in turn and asked for his help and to make agreement to kill Vali.
வாலிநா ஹரிதராஜ்யேந ஸுக்ரீவேண மஹாப்ரபுஃ.

சக்ரேக்நிஸாக்ஷிகஂ ஸக்யஂ ராகவஸ்ஸஹ லக்ஷ்மணஃ৷৷5.58.138৷৷


மஹாப்ரபுஃ that great lord, ஸஹ லக்ஷ்மணஃ accompanied by Lakshmana, ராகவஃ Rama, வாலிநா Vali, ஹரிதராஜ்யேந kingdom usurped, ஸுக்ரீவேண by Sugriva, அக்நிஸாக்ஷிகம் in the presence of fire as witness, ஸக்யம் ally, சக்ரே made.

With fire as witness the great lord, Rama along with Lakshmana made friendship with Sugriva whose kingdom had been usurped.
தேந வாலிநமுத்பாட்ய ஷரேணைகேந ஸஂயுகே.

வாநராணாஂ மஹாராஜஃ கரிதஸ்ஸ ப்லவதாஂ ப்ரபுஃ৷৷5.58.139৷৷


தேந and then, ஸஂயுகே in the combat, ஏகேந with a single, ஷரேண arrow, வாலிநம் Vali, உத்பாட்ய slayed, ப்லவதாம் for vanaras, ப்ரபுஃ king, ஸஃ he, வாநராணாம் vanaras, மஹாராஜஃ lord, கரிதஃ did.

'In the combat Rama killed Vali with a single arrow and made Sugriva the king of vanaras.
தஸ்ய ஸாஹாய்யமஸ்மாபிஃ கார்யஂ ஸர்வாத்மநா த்விஹ.

தேந ப்ரஸ்தாபிதஸ்துப்யஂ ஸமீபமிஹ தர்மதஃ৷৷5.58.140৷৷


இஹ here, அஸ்மாபிஃ we also, ஸர்வாத்மநா all of us, தஸ்ய to him, ஸஹாய்யம் help, கார்யம் in this task, தேந so, துப்யம் surely, ஸமீபம் to you, தர்மதஃ righteously, ப்ரஸ்தாபிதஃ sent to convey the message.

'We too have to help him in this task. So a message is sent to you on righteous grounds.
க்ஷிப்ரமாநீயதாஂ ஸீதா தீயதாஂ ராகவாய ச.

யாவந்ந ஹரயோ வீரா விதமந்தி பலஂ தவ৷৷5.58.141৷৷


வீராஃ heroic, ஹரயஃ vanaras, தவ your, பலம் army, யாவத் entire, ந விதமந்தி before exterminating your army, ஸீதா Sita, க்ஷிப்ரம் at once, ஆநீயதாம் get, ராகவாய to Rama, தீயதாஂ ச you may give.

'Before the heroic vanaras exterminate your entire army, return Sita at once to Rama.
வாநராணாஂ ப்ரபாவோ ஹி ந கேந விதிதஃ புரா.

தேவதாநாஂ ஸங்காஷஂ ச யே கச்சந்தி நிமந்த்ரிதாஃ৷৷5.58.142৷৷


யே who, நிமந்த்ரிதாஃ summoned to, தேவதாநாம் even devatas, ஸங்காஷம் for the help, கச்சந்தி புரா earlier, வாநராணாம் by the vanaras, ப்ரபாவஃ power, கேந who, ந விதிதஃ does not know.

'Who knows not the power of Vanaras in the past? Even gods had sought their help.
இதி வாநரராஜஸ்த்வாமாஹேத்யபிஹிதோ மயா.

மாமைக்ஷத ததஃ க்ருத்தஷ்சக்ஷுஷா ப்ரதஹந்நிவ৷৷5.58.143৷৷


இதி this, வாநரராஜஃ king of vanaras, த்வாம் to you, ஆஹ to tell, இதி this, மயா my, அபிஹிதஃ wishing your welfare, ததஃ that, க்ருத்தஃ angrily, சக்ஷுஷா eyes, ப்ரதஹந்நிவ as if to burn, மாம் at me, ஐக்ஷத looked.

'This I was asked to tell you by the king of vanaras wishing your welfare'. 'Ravana then angrily looked at me as if to burn me.
தேந வத்யோஹமாஜ்ஞப்தோ ரக்ஷஸா ரௌத்ரகர்மணா.

மத்ப்ரபாவமவிஜ்ஞாய ராவணேந துராத்மநா৷৷5.58.144৷৷


ரௌத்ரகர்மணா one who performs dreadful actions, ரக்ஷஸா by the demon, துராத்மநா evil-minded one, தேந ராவணேந by that Ravana, மத்ப்ரபாவம் my power, அவிஜ்ஞாய not knowing, அஹம் I, வத்யஃ to kill, ஆஜ்ஞப்தஃ ordered.

"The evil-minded demon, Ravana, who perpetrates dreadful acts ordered my slaughter, not knowing my power.
ததோ விபீஷணோ நாம தஸ்ய ப்ராதா மஹாமதிஃ.

தேந ராக்ஷஸராஜோஸௌ யாசிதோ மம காரணாத்৷৷5.58.145৷৷


விபீஷணோ நாம named Vibhishana, மஹாமதிஃ very pious, தஸ்ய his, ப்ராதா brother, ததஃ then, தேந him, அஸௌ was there, ராக்ஷஸராஜஃ demon king, மம காரணாத் on account of me, யாசிதஃ solicited.

"Vibhisana, a very pious brother of the demon king, interceded on my behalf.
நைவஂ ராக்ஷஸஷார்தூல த்யஜ்யதாமேஷ நிஷ்சயஃ.

ராஜஷாஸ்த்ரவ்யபேதோ ஹி மார்கஃ ஸஂஸேவ்யதே த்வயா৷৷5.58.146৷৷


ராக்ஷஸஷார்தூல tiger among demons, ஏவம் in that way, ந not, ஏஷஃ that way, நிஷ்சயஃ decision, த்யஜ்யதாம் give up, ராஜஷாஸ்த்ரவ்யபேதஃ according to science of royal polity, மார்கஃ course, த்வயா by you, ஸஂஸேவ்யதே ஹி indeed not permitted.

"Vibhishana, a tiger among demons, asked Ravana to give up his decision as it was a forbidden course according to the science of royal polity.
தூதவத்யா ந தரிஷ்டா ஹி ராஜஷாஸ்த்ரேஷு ராக்ஷஸ.

தூதேந வேதிதவ்யஂ ச யதார்தஂ ஹிதவாதிநா৷৷5.58.147৷৷


ராக்ஷஸ demon, ராஜஷாஸ்த்ரேஷு by the royal code, தூதவத்யா killing of emissary, ந தரிஷ்டா ஹி not seen indeed, ஹிதவாதிநா well-wisher, தூதேந messenger, யதார்தம் truth, வேதிதவ்யம் has to convey.

'The royal code prohibits the murder of an emissary. A well-wishing emissary should convey the truth.
ஸுமஹத்யபராதேபி தூதஸ்யாதுலவிக்ரமஃ.

விரூபகரணஂ தரிஷ்டஂ ந வதோஸ்தீதி ஷாஸ்த்ரதஃ৷৷5.58.148৷৷


அதுலவிக்ரமஃ one of immeasureable courage, ஸுமஹதி any kind, அபராதேபி harm done, தூதஸ்ய at emissary, விரூபகரணம் may be mutilated, தரிஷ்டம் seen, ஷாஸ்த்ரதஃ in the sastras,வதஃ killing,நாஸ்தி not there.

'O Ravana of immeasurable courage! even if the emissary has done any kind of harm he may be mutilated but not murdered. Nowhere do the sastras allow killing (of an ambassador).
விபீஷணேநைவமுக்தோ ராவணஸ்ஸந்திதேஷ தாந்.

ராக்ஷஸாநேததேவாஸ்ய லாங்கூலஂ தஹ்யதாமிதி৷৷5.58.149৷৷


விபீஷணேந by Vibhishana, ஏவம் in that way, உக்தஃ having spoken, ராவணஃ Ravana, அஸ்ய his, ஏதத் all that, லாங்கூலம் tail, தஹ்யதாமிதி to burn, தாந் ராக்ஷஸாந் to the demons, ஸந்திதேஷ instructed.

'On hearing Vibhishana, Ravana instructed the demons to burn my tail.
ததஸ்தஸ்ய வசஃ ஷ்ருத்வா மம புச்சஂ ஸமந்ததஃ.

வேஷ்டிதஂ ஷணவல்கைஷ்ச ஜீர்ணைஃ கார்பாஸஜைஃ படைஃ৷৷5.58.150৷৷


ததஃ then, தஸ்ய those, வசஃ words, ஷ்ருத்வா having heard, மம my, புச்சம் tail, ஸமந்ததஃ all of them together, ஷணவல்கைஃ saris made of fibre, ஜீர்ணைஃ tattered, கார்பாஸஜைஃ of cotton, படைஃ rags, வேஷ்டிதம் wrapped.

"Having heard the king's words, all the demons collected and held my tail, wrapped it with saris of fibres and tattered rags of cotton.
ராக்ஷஸாஃ ஸித்தஸந்நாஹாஸ்ததஸ்தே சண்டவிக்ரமாஃ.

ததாதஹ்யந்த மே புச்சஂ நிக்நந்த: காஷ்டமுஷ்டிபிஃ৷৷5.58.151৷৷

பத்தஸ்ய பஹுபிஃ பாஷைர்யந்த்ரிதஸ்ய ச ராக்ஷஸைஃ.


ததஃ then, ஸித்தஸந்நாஹாஃ got ready, சண்டவிக்ரமாஃ who had terrific courage, ராக்ஷஸாஃ demons, காஷ்டமுஷ்டிபிஃ with firesticks and fists, நிக்நந்தஃ hit, பஹுபிஃ many, பாஷைஃ ropes, பத்தஸ்ய tied, ராக்ஷஸைஃ by the demons, யந்த்ரிதஸ்ய fastened, மே me, புச்சம் tail, ததா then, அதஹ்யந்த set fire.

"Many ferociously courageous demons got ready. They bound me and hit me with fire-sticks and fists. They fastened my tail with ropes and set in on fire.
ததஸ்தே ராக்ஷஸாஷ்ஷூரா பத்தஂ மாமக்நிஸஂவரிதம்৷৷5.58.152৷৷

அகோஷயந்ராஜமார்கே நகரத்வாரமாகதாஃ.


ததஃ then, ஷூராஃ courageous, ராக்ஷஸாஃ by demons, நகரத்வாரம் gate of the city, ஆகதாஃ took, பத்தம் bound, அக்நிஸஂவரிதம் set on fire, மாம் me, ராஜமார்கே in the royal street, அகோஷயந் announced loudly.

"The brave demons took me round the city through the royal streets and announced loudly to let every one know that I am bound and that my tail has been set on fire.
ததோஹஂ ஸுமஹத்ரூபஂ ஸஂக்ஷிப்ய புநராத்மநஃ৷৷5.58.153৷৷

விமோசயித்வா தஂ பந்தஂ ப்ரகரிதிஸ்தஃ ஸ்திதஃ புநஃ.

ஆயஸஂ பரிகஂ கரிஹ்ய தாநி ரக்ஷாஂஸ்யஸூதயம்৷৷5.58.154৷৷


ததஃ then, அஹம் I, ஆத்மநஃ my own, ஸுமஹத் very huge, ரூபம் form, புநஃ again, ஸஂக்ஷிப்ய assumed small form, தஂ பந்தம் that bondage, விமோசயித்வா got rid off, புநஃ again, ப்ரகரிதிஸ்தஃ into my natural huge form, ஸ்திதஃ stayed, ஆயஸம் near by, பரிகம் iron beam, கரிஹ்ய took up, தாநி ரக்ஷாஂஸி that rakshasas, அஸூதயம் killed.

"I reduced my form and rid of the bondage. Then again I assumed my original huge form and took up an iron bar lying near and killed all the demons (present).
ததஸ்தந்நகரத்வாரஂ வேகேநாப்லுதவாநஹம்.

புச்சேந ச ப்ரதீப்தேந தாஂ புரீஂ ஸாட்டகோபுராம்৷৷5.58.155৷৷

தஹாம்யஹமஸஂப்ராந்தோ யுகாந்தாக்நிரிவ ப்ரஜாஃ.


ததஃ then, அஹம் I, வேகேந quickly, தத் that, நகரத்வாரம் gate of the city, ஆப்லுதவாந் leapt, அஹம் I, அஸஂப்ராந்தஃ not perplexed, யுகாந்தாக்நிஃ fire at the end of the dissolution, ப்ரஜாஃ இவ like the world, ஸாட்டப்ராகாரகோபுராம் boundaries and towering mansions, தாஂ புரீம் of the city, ப்ரதீப்தேந by fire, புச்சேந by the tail, தஹாமி burnt away.

"Then I leaped to the entrance gate of the city without being perplexed. With my burning tail I set fire to the boundaries and towering mansions which looked like the world at the end of dissolution.
விநஷ்டா ஜாநகீ வ்யக்தஂ ந ஹ்யதக்தஃ ப்ரதரிஷ்யதே৷৷5.58.156৷৷

லங்காயாஂ கஷ்சிதுத்தேஷஃ ஸர்வா பஸ்மீகரிதா புரீ.


வ்யக்தம் after doing so, ஜாநகீ Janaki, விநஷ்டா may be burnt, லங்காயாம் with Lanka, கஷ்சித் perhaps, உத்தேஷஃ thinking so, அதக்தஃ rose up, ந ப்ரதரிஷ்யதே ஹி not even one place was left unburnt, ஸர்வா completely, புரீ city, பஸ்மீகரிதா reduced to ashes

தஹதா ச மயா லங்காஂ தக்தா ஸீதா ந ஸஂஷயஃ৷৷5.58.157৷৷

ராமஸ்ய ஹி மஹத்கார்யஂ மயேதஂ விததீகரிதம்.


லங்காம் Lanka, தஹதா burnt, மயா by me, ஸீதா Sita, தக்தா has burnt, ஸஂஷயஃ doubt, ந not, மயா to me, ராமஸ்ய of Rama, இதம் this, மஹத் great, கார்யம் purpose, விததீகரிதம் has been spoilt.

"Lanka has been burnt by me and Sita might have also been burnt. There is no doubt. The great purpose of Rama has been spoilt by me'.
இதி ஷோகஸமாவிஷ்டஷ்சிந்தாமஹமுபாகதஃ৷৷5.58.158৷৷

அதாஹஂ வாசமஷ்ரௌஷஂ சாரணாநாஂ ஷுபாக்ஷராம்.

ஜாநகீ ந ச தக்தேதி விஸ்மயோதந்தபாஷிணாம்৷৷5.58.159৷৷


இதி thus, ஷோகஸமாவிஷ்டஃ overtaken by sorrow, அஹம் I, சிந்தாம் worry, உபாகதஃ became, அத and then, அஹம் I, ஜாநகீ Janaki, ந ச தக்தா not been burn, இதி this, விஸ்மயோதந்தபாஷிணாம்
wonderful utterances, சாரணாநாம் from charanas, ஷுபாக்ஷராம் propitious, வாசம் words, அஷ்ரௌஷம் heard.

"Thus I was overtaken by sorrow and worry. Just then I heard the wonderful propitious utterances of charanas announcing that Sita was not burnt.
ததோ மே புத்திருத்பந்நா ஷ்ருத்வா தாமத்புதாஂ கிரம்.

அதக்தா ஜாநகீத்யேவஂ நிமித்தைஷ்சோபலக்ஷிதா৷৷5.58.160৷৷


அத்புதாம் amazing, தாஂ கிரம் those words, ஷ்ருத்வா after hearing, ததஃ then, ஜாநகீ Janaki, அதக்தா not been burnt, இத்யேவம் this way, மே my, புத்திஃ knew, உத்பந்நா arose, நிமித்தைஷ்ச on account of her, உபலக்ஷிதா I understood.

"It was amazing to hear the words of the charanas. On hearing that Jankai had not been burnt, I understood that it is on her account (that he is also not burnt although his tail was ignited.)
தீப்யமாநே து லாங்கூலே ந மாஂ தஹதி பாவகஃ.

ஹரிதயஂ ச ப்ரஹரிஷ்டஂ மே வாதாஸ்ஸுரபிகந்திநஃ৷৷5.58.161৷৷


லாங்கூலே tail, தீப்யமாநே was burning, பாவகஃ by fire, மாம் but I, ந தஹதி was not burnt, மே my, ஹரிதயஂ ச from my heart, ப்ரஹரிஷ்டம் joy, வாதாஃ wind, ஸுரபிகந்திநஃ very sweet fragrance.

"My tail was burning but I was not burnt by fire. There was joy in my heart. The wind carried sweet fragrance.
தைர்நிமித்தைஷ்ச தரிஷ்டாதை: காரணைஷ்ச மஹாகுணைஃ.

றஷிவாக்யைஷ்ச ஸித்தார்தைரபவஂ ஹரிஷ்டமாநஸஃ৷৷5.58.162৷৷


தரிஷ்டார்தைஃ by such signs, தைஃ those two, நிமித்தை: reasons, மஹாகுணைஃ great virtues, காரணைஷ்ச and for these reasons, ஸித்தார்தைஃ will accomplish, றஷிவாக்யைஷ்ச uttered by the words of sages, ஹரிஷ்டமாநஸஃ felt very happy, அபவம் attained.

"For these two auspicious signs and the highly propitious words uttered by the sages I felt glad at heart.
புநர்தரிஷ்ட்வா ச வைதேஹீஂ விஸரிஷ்டஷ்ச தயா புநஃ.

ததஃ பர்வதமாஸாத்ய தத்ராரிஷ்டமஹஂ புநஃ৷৷5.58.163৷৷

ப்ரதிப்லவநமாரேபே யுஷ்மத்தர்ஷநகாஂக்ஷயா.


வைதேஹீம் to Vaidehi, புநஃ again, தரிஷ்ட்வா ச and to see, தயா like that, புநஃ again, விஸரிஷ்டஃ seeking permission, ததஃ then, அரிஷ்டபர்வதம் mountain Arishta, புநஃ again, ஆஸாத்ய ascended, அஹம் I, யுஷ்மத்தர்ஷநகாஂக்ஷயா to see you all, ப்ரதிப்லவநம் leapt again, ஆரேபே started.

ததஃ பவநசந்த்ரார்கஸித்தகந்தர்வஸேவிதம்৷৷5.58.164৷৷

பந்தாநமஹமாக்ரம்ய பவதோ தரிஷ்டவாநிஹ.


ததஃ then, அஹம் I, பவநசந்த்ரார்கஸித்தகந்தர்வஸேவிதம் by Wind-god, the Moon, the Sun, the siddhas and the gandharvas, பந்தாநம் through the path travelled by, ஆஷ்ரித்ய came, இஹ here, பவதஃ to you, தரிஷ்டவாந் to see.

"Passing along the path of the Wind-god, the Moon, the Sun, the siddhas and the gandharvas I came to see you.
ராகவஸ்ய ப்ரபாவேண பவதாஂ சைவ தேஜஸா৷৷5.58.165৷৷

ஸுக்ரீவஸ்ய ச கார்யார்தஂ மயா ஸர்வமநுஷ்டிதம்.


ராகவஸ்ய Rama's, ப்ரபாவேண by the power, பவதாம் your, தேஜஸா சைவ grace, ஸுக்ரீவஸ்ய Sugriva's, கார்யார்தஂ ச on his account, மயா for me, ஸர்வம் all, அநுஷ்டிதம் was favourable.

"Everything was favourable to me by the power of Rama, by your goodwill and for the great purpose of Sugriva.
ஏதத்ஸர்வஂ மயா தத்ர யதாவதுபபாதிதம்৷৷5.58.166৷৷

அத்ர யந்ந கரிதஂ ஷேஷஂ தத்ஸர்வஂ க்ரியதாமிதி.


ஏதத் all that, ஸர்வம் entire, தத்ர there, மயா by me, யதாவத் as it is, உபபாதிதம் presented, அத்ர there, யத் whatever, ந கரிதம் not done, ஷேஷம் remaining task, தத் that, ஸர்வம் everything, க்ரியதாம் will do.

"Let all that could not be done there and still remains to be done, be accomplished by you. I have presented the entire thing".
இத்யார்ஷே ஷ்ரீமத்ராமாயணே வால்மீகீய ஆதிகாவ்யே ஸுந்தரகாண்டே அஷ்டபஞ்சாஷஸ்ஸர்கஃ৷৷
Thus ends the fiftyeighth sarga of Sundarakanda of the holy Ramayana, the first epic composed by sage Valmiki.